Duitsland had de migratiecrisis van 2015 eerder Europees moeten aanpakken, gaf Angela Merkel toe voor het Europees Parlement. Alleen samen kun je zulke problemen aanpakken. Dat zei ze vanmiddag in het Europees Parlement in Straatsburg, waar een combinatie van tolerantie en solidariteit haar kernboodschap was. Bij een tumultueuze speech kreeg ze veel applaus én veel boe-geroep van europarlementariërs.
Angela Merkel was niet onder de indruk van de protesten van europarlementariërs tijdens haar speech, waarin ze vurig pleitte voor tolerantie en solidariteit. “Ik vind het eervol”, zei ze over joelende europarlementariërs die haar boodschap van tolerantie en solidariteit niet zagen zitten. Het was een duidelijk hoorbare groep in het parlement, waar eurosceptische en Eurokritische partijen het volgens analisten vaak beter doen dan bij nationale verkiezingen. De christen-democratische Merkel zal waarschijnlijk denken dat die parlementsleden het niet hebben begrepen. In haar visie betekent solidariteit een universeel principe, een verantwoording naar de burger en een welbegrepen eigenbelang.
Na haar optreden was de kritiek ook hoorbaar. De ECR, waar ook de Nederlandse ChristenUnie deel van uit maakt, zei bij monde van Ryszard Legutko dat haar speech net zo goed door de sociaaldemocraat Martin Schulz (de vorige parlementsvoorzitter) had kunnen worden gehouden. De verschillen tussen christendemocraten, liberalen en sociaaldemocraten zijn volgens de fractie klein. Waarop Guy Verhofstadt (Alde) Legutko antwoordde: “U spreekt al 6 minuten maar ik weet nog steeds niet waar u staat.”
Merkel noemde het lichtzinnig dat er destijds een Schengenverdrag was gesloten zonder dat duidelijk bijgehouden wordt wie waarheen gaat. In het verdrag van Schengen was niet geregeld waar immigranten heen gaan, als hun aanvraag wordt afgewezen of dat ze gesignaleerd staan als zware crimineel of als terrorismeverdachte.
Bij de Kerstmarktaanslag in Berlijn van 2016 werd dat pijnlijk duidelijk. De dader stond in verschillende politiële en justitiële dossiers. Maar die waren niet gekoppeld en daardoor zag niemand het verband. Dat gat van het Schengenverdrag is overigens gedicht: Europese politiële en justitiële bestanden worden gekoppeld zodat dat sneller inzichtelijk is, onder anderen met de inzet van de Nederlandse europarlementariër Jeroen Lenaers (EVP/CDA).
Merkel pleitte hartstochtelijk voor de vorming van een Europees leger, iets waarover in Europa al een paar jaar wordt gesproken. Ze noemde – en citeerde daarbij Jean Claude Juncker – het Europese leger, aanvullend aan de NAVO, de beste garantie dat er nooit meer een oorlog vanaf Europese bodem zou beginnen. Het is ook efficiënt, denkt ze. Europa hanteert circa 160 verschillende wapensystemen waar landen als de VS er maar 50 hebben. In dat licht bezien is solidariteit ook een welbegrepen eigenbelang, meent ze.
Ze voegde er aan toe dat dat ook betekent dat de EU een gezamenlijk beleid moet voeren op het gebied van bewapening. Ze tekende alvast aan dat dat in Duitsland niet van een leien dakje zal gaan. Duitsland is in verschillende lijstjes de vijfde wapenexporteur ter wereld, na de VS, Rusland, Frankrijk en afhankelijk welk lijstje gekozen wordt, het Verenigd Koninkrijk of China. Nederland staat in die lijstje overigens rond de tiende plaats.
De klimaatverandering betekent volgens haar ook een kans voor Europa om meer -en beter- te ontwikkelen. Volgens Merkel is Europa bijvoorbeeld een slechte accubouwer, die zijn nodig voor elektrische auto’s. De meeste innovatie op dat gebied komt nu uit Azië en de Verenigde Staten. Een slechte zaak voor het continent dat de auto uitgevonden heeft, zo vindt Merkel. Er is meer innovatie en ontwikkeling nodig, vindt de bondskanselier. Ze noemde de 500 miljard die de EU beschikbaar heeft gesteld, de Juncker-miljarden, voor strategische investeringen daarbij een goed voorbeeld. “Daarvan is al meer dan 350 miljard geïnvesteerd en dat draagt bij aan onze welvaart”.
