Reportage

Chris Aalberts – Zo normaliseerden Mark Rutte en Jeroen Pauw rechtsextremisme

23-05-2019 12:39

Er is een demonstratie aangekondigd op Facebook. Even voor negen uur staan er donderdagavond zo’n twintig mensen bij het Homomonument, een paar honderd meter van De Rode Hoed, waar Mark Rutte in debat zal gaan met Thierry Baudet. Iedereen die weleens bij linkse demonstraties in Amsterdam is geweest, kent deze gezichten. Ze blijken ook uw verslaggever te kennen. Twee demonstranten leggen uit waarom ze gaan demonstreren tegen dit debat. Het gaat hen om wat ze ‘de normalisering van rechtsextremisme’ noemen.

Een jongen toont een bord met uitspraken van Baudet die volgens hem rechtsextremistisch zijn. De bekendste zijn ‘homeopathische verdunning’ en een dominant blank Europa. Het is duidelijk dat het de antifascisten vooral om de standpunten van Baudet gaat. Het debat bij Pauw is voor hen slechts een van de vele voorbeelden van normalisering van extreemrechts. Een tijdje later staan ze aan de overkant van de Rode Hoed. Het heeft weinig impact: de groep is te klein, de gracht is te breed en de televisiewagens staan ervoor.

Bij De Rode Hoed staat ondertussen een rij. VVD en FvD mochten hun aanhangers optrommelen. Het valt vooral op hoe klein de groep actieve FvD’ers in werkelijkheid is. Er lopen hier Statenleden, Amsterdamse gemeenteraadsleden en actieve leden van de jongerenorganisatie. Inmiddels heeft uw verslaggever ook veel van de aanwezige ‘gewone leden’ al meerdere keren gezien. Er blijkt ook nog ‘gewoon publiek’ te zijn: leden van BNNVARA die al langer van plan waren vandaag naar Pauw te komen.

De pers zit op het balkon. Geheel conform de verwachting zijn er heel wat journalisten van de partij: De Telegraaf, NRC en NPO zitten bij uw verslaggever in de buurt. Zelfs De Dagelijkse Standaard heeft iemand gestuurd. Na de applausinstructies praat Jeroen Pauw tegen het publiek. De uitzending is dan nog niet begonnen. Er is deze avond al een debat met Europese lijsttrekkers geweest, weet Pauw. Er zijn sneren uitgedeeld naar het debat tussen Rutte en Baudet en dat was ook meteen het spannendste deel van het lijsttrekkersdebat. Het illustreert dat Pauw neerkijkt op waar deze verkiezingen echt over gaan.

Rutte en Baudet gaan op hun plaatsen zitten. Ze worden door Pauw bij hun voornaam aangesproken. Er komen fotografen wat foto’s maken. Dries Roelvink is er ook: hij is gestuurd door RTL Boulevard. Waarom is niet duidelijk. Baudet begint over het echtpaar van een broodjeswinkel waar zowel hij als Rutte hun broodje halen. Het echtpaar zit in de zaal en krijgt van beide heren een hand. Het duo blijkt later vooral voor Baudet te klappen.

Dan begint de uitzending. Bij Pauw vinden ze zichzelf zó belangrijk dat ze beginnen met de controverse over hun eigen programma. We leren direct hoe irrelevant dit debat is: het gaat wel over internationale thema’s en heeft ook een relatie met wat het Europees Parlement doet, maar er wordt geen poging gedaan de context feitelijk te houden. Zo zegt Rutte dat FvD niet de grootste partij moet worden. Het ontgaat de zaal kennelijk dat FvD met de gepeilde vijf zetels in Brussel niet meer is dan een gemakkelijk te negeren dwerg. Zoals eigenlijk alle Nederlandse partijen trouwens.

Dan volgt het dieptepunt van de avond. Pauw vertoont een deel van de video die Baudet vrijdag verspreidde via Twitter die rechtstreeks afkomstig is van de identitaire beweging. Nieuwscheckers is erin gedoken: de video komt niet alleen uit extreemrechtse, maar ook uit antisemitische hoek. Pauw noemt die context niet en Rutte zegt er ook niets over. Zo zendt BNNVARA feitelijk propaganda voor extreemrechts uit alsof het een video betreft met een heel gewoon politiek standpunt. Rutte praat alleen over het effect van de video op de formatie in Zuid-Holland. Hij noemt het ‘gepruts’. Dit is ongetwijfeld wat antifascisten ‘normalisering van extreemrechts’ noemen. Door de belangrijkste talkshow van Nederland én de premier.

Het debat bestaat vervolgens uit een vol uur gehakketak. Het meegenomen klapvee klapt de handen blauw en dan is het afgelopen. Op het balkon loopt uw verslaggever tegen een paar journalisten van BNNVARA aan. Hij vraagt wat ze ervan vinden dat hun omroep propaganda van de identitaire beweging contextloos heeft uitgezonden voor een miljoenenpubliek. De journalisten hebben geluk: de beveiliging is het balkon aan het afsluiten en maant ons zo snel mogelijk naar beneden te gaan. Nu hoeven de BNNVARA-medewerkers geen antwoord te geven.

Buiten neemt een jongen voor het online kanaal van Jensen video’s op. Uw verslaggever stelt hem dezelfde vraag. Is het gewoon dit soort propaganda aan een miljoenenpubliek te laten zien zonder erbij te zeggen waar het vandaan komt? De jongen suggereert tot vervelens toe dat uw verslaggever vindt dat dit ‘rechtse’ televisiedebat er helemaal niet mag zijn. Dat is de mening van uw verslaggever niet en dat was ook zijn vraag niet. Zo zien we de naargeestige ironie: zelfs rechtse mensen hebben moeite deze normalisering van extreemrechts te verdedigen.