Het wordt Forum voor Democratie (FvD) soms verweten geen provinciaal programma te hebben, maar daar moet je in Overijssel niet mee aankomen. Fractievoorzitter Johan Almekinders mailt uw verslaggever een document van tien pagina’s met de titel ‘Speerpunten en accenten’. Het document noemt per kerntaak van de provincie wat FvD in Overijssel zou willen bereiken. Ook staan er drie speerpunten in waar FvD zich op zal gaan focussen. Het document is geheel in lijn met de provinciale standpunten die eerder op de FvD-website stonden: een toonbeeld van overzichtelijkheid en consistentie.
FvD streeft in Overijssel ten eerste naar een transparant bestuur met een houding die ruimte geeft aan burgers en die de verbinding met de samenleving in het oog houdt. Ten tweede wil FvD de lasten voor burgers bevriezen en liefst verlagen. Het takenpakket van de provincie mag niet uitdijen. Er moet een nadrukkelijk besef zijn wat wel en niet de taak van het middenbestuur is. Ten derde is FvD tegen de ideologisch gedreven energietransitie. De provincie moet doen wat de landelijke overheid haar opdraagt, maar ook niet meer dan dat. Onrealistische klimaatdoelen zijn uit den boze.
Woensdagavond vergaderen de Provinciale Staten van Overijssel over het nieuwe coalitieakkoord. Net als in ongeveer alle andere provincies is FvD in de oppositie terecht gekomen. Dat is raar: in het akkoord van CDA, VVD, PvdA, ChristenUnie en SGP staan nauwelijks maatregelen waar FvD op basis van haar speerpunten-document niet aan mee zou kunnen werken. Dat geldt zelfs voor het meest controversiële FvD-punt: bij de energietransitie loopt de nieuwe coalitie van Overijssel zeker niet ver voor de troepen uit. FvD had dit akkoord zo kunnen tekenen.
FvD onderhandelde aanvankelijk wel mee, maar de PvdA had geen zin in samenwerking. De partij had de stellige verwachting dat de leden nooit met deze combinatie zouden instemmen. Dat had landelijke redenen: uitspraken van partijleider Baudet. De ChristenUnie wilde alleen in de coalitie als een tweede linkse partij meedeed, dus moest na veel gehakketak de PvdA er toch weer bij. Exit FvD dus.
De fractie van Almekinders is heel duidelijk het probleem niet. De FvD-fractievoorzitter maakt een nette, vriendelijke en gematigde indruk. Een van de fractieleden komt te laat, maar verder is iedereen aanwezig. De fractie heeft een motie ingediend over een wildtunnel onder de N737. Twee andere fracties hebben vooraf al toegezegd de motie te zullen steunen. Het contrast met Noord-Holland, waar Annabel Nanninga afgelopen maandag collega’s stond te beledigen, kan nauwelijks groter zijn. Almekinders wil investeren in goede relaties met andere fracties.
Almekinders noemt het coalitieakkoord met de titel ‘Samen bouwen aan Overijssel’ ‘Samen uitsluiten in Overijssel’. PvdA en ChristenUnie wilden niet met FvD samenwerken en zo wordt geen recht gedaan aan de verkiezingsuitslag, aldus Almekinders. De tweede partij en grootste winnaar van de verkiezingen zit nu immers in de oppositie. Almekinders noemt de teksten uit het akkoord kleurloos en vindt dat er platitudes in staan, maar inhoudelijk is hij het er grotendeels wel mee eens. Hij prijst met name de nuchterheid over het klimaat.
Almekinders merkt terecht op dat de ChristenUnie een tweede linkse coalitiepartij wilde vanwege de klimaatparagraaf, maar dat daar inhoudelijk niets van te merken is. Daarnaast heeft de coalitie het wel over draagvlak, maar dat betekent in de praktijk eerder informatie en voorlichting dan burgers zeggenschap geven. Almekinders wil weten of de coalitie bereid is het opcenten van de motorrijtuigenbelasting niet alleen te bevriezen maar ook de totale belastingopbrengst niet te laten toenemen. De verwachting is dat die de komende jaren sowieso stijgt.
Hier in Overijssel slaat FvD een constructieve toon aan. De lastenverlichting die Almekinders wil is niet revolutionair, hij stelt een vraag over een mogelijk treinstation bij Staphorst en wil weten wat de kosten zijn van de zesde gedeputeerde die zal worden aangesteld. Kritiek op die zesde bestuurder wordt door meerdere oppositiepartijen gedeeld. De marges zijn klein: het provinciale middenbestuur heeft maar een kleine begroting en een beperkt takenpakket. De redding van Nederland die FvD zo vurig wenst, kan niet in de provincie vorm worden gegeven, net zoals het klimaat niet in de provincie wordt gered.
Aan het begin van de vergadering waarschuwt Almekinders uw verslaggever dat het debat heel saai kan zijn. Uw verslaggever weet dat inmiddels uit andere provincies. Een interessantere vraag is of de FvD’ers dat ook wisten toen ze zich verkiesbaar stelden. Almekinders in ieder geval wel.
Saai wordt het. Spreektijden worden hier niet strak gehanteerd en dus loopt de vergadering hopeloos uit. Er worden talloze detailvragen gesteld over het hoofdlijnenakkoord waarvan al direct duidelijk is dat er nog geen antwoord op gaat komen. Bij de benoeming van de gedeputeerden beginnen de coalitiefracties de eigen kandidaten uitgebreid de hemel in te prijzen, inclusief nutteloze persoonlijke details. Het verslag van de commissie die onderzocht of de gedeputeerden benoembaar zijn is eindeloos en er volgt een lange schriftelijke stemming waarvan de uitslag al van te voren vaststaat. Zo sleept de avond zich voort.
Uw verslaggever praat nog even na met de FvD’ers. Ze geven ruiterlijk toe dat het erg saai is. Bij nieuwe partijen verwachten buitenstaanders vaak ruzie, maar verveling en demotivatie lijken hier potentieel veel grotere problemen, zo noteert uw verslaggever. Hij gaat weg want zijn trein vertrekt. Een uur later blijkt de FvD-motie over de wildtunnel unaniem aangenomen.
Chris Aalberts onderzoekt dit jaar de opmars en ontwikkeling van Forum voor Democratie. Hij gaat op bezoek bij campagnebijeenkomsten, ledenactiviteiten en vergaderingen in Amsterdam, Den Haag, Brussel en de provincie waar FvD-politici het woord voeren. Ook gaat hij in gesprek met FvD-politici, hun collega’s en hun achterban. Doet FvD wat ze aan haar kiezers belooft, wat is in de praktijk het politieke geluid van FvD en welke politici krijgen de kans een eigen plek in de schijnwerpers te bemachtigen?
