Als de bankier van Deutsche Bank de kasbeheerder van woningcorporatie Vestia aan de lijn kreeg verscheen in zijn schermpje een fles Château d’Yquem, één van duurste wijnen ter wereld. Deze sociale verhuurder werd door de bank op ongekende wijze gefêteerd, met bezoekjes aan de exclusieve nachtclub Boujis in Londen, waar met luxe champagne dure feesten werden gevierd. ‘Het was – oh boy – excessief’, zei een medewerker van Deutsche Bank. Deze bank verdiende grof aan de foute financiële producten die het Vestia verkocht, dat daardoor in grote financiële problemen kwam en failliet dreigde te gaan.
Dit is het beeld dat oprijst uit de verhoren die op dit moment in Londen worden gehouden, waar het nieuwe bestuur van Vestia een zaak begon tegen Deutsche Bank en waarvan Het Financieele Dagblad verslag doet. De woningcorporatie wil 840 miljoen terug van de bank, omdat die zou hebben geweten over de corruptie bij Vestia. Tijdens dat proces komen veel interessante details naar boven, zoals deze e-mail van een bankier van Deutsche Bank aan een collega: ‘Ik ben superdruk, heb vandaag al 1 mln. pond verdiend.’ Die collega begreep dat goed: ‘Ik weet het, Vestia is de kip met de gouden eieren.’
Deutsche Bank liet zich ooit voorstaan op haar Duitse deugdelijkheid, maar blijkt een bank waar alles is geoorloofd, zolang je er maar mee wegkomt. ‘Klanten werden behandeld als idioten, die je stront voor goud kunt verkopen’, schreef het Duitse blad Der Spiegel in een ontluisterende reconstructie van de ondergang van wat ooit Duitslands trots was. Een bank vol narcistische mannen die zichzelf schaamteloos verrijkten met financiële producten waarvan ze heel goed wisten dat hun klanten daaraan failliet zouden gaan. Een ziekelijke moraal die heel gewoon was bij alle grote banken, ook die in ons land.
De ‘idioten’ van Vestia waren kasbeheerder Marcel de Vries en zijn tussenpersoon Arjan Greeven, die samen 20 miljoen euro provisie kregen voor dubieuze financiële producenten voor de woningcorporatie. Bovenop de dure feestjes en de reisjes en de cadeaus die ze ook van Deutsche Bank hebben aangenomen. Een ongegeneerd gegraai dat Vestia op de rand van de afgrond bracht, waarna de corporatie voor miljarden moest worden gered. Je ziet ze daar al zitten, in die nachtclub, tussen al die bekende sterren en die snelle jongens van het grote geld. Heel anders dan achter je computer in het hoofdkantoor in Rotterdam.
Op één avond werden acht flessen peperdure champagne (en ook nog eens drie flessen wodka) soldaat maakten. Hoe is dit mogelijk? Om te beginnen door verhullend taalgebruik. In dit soort kringen spreekt men liever niet van corruptie, maar van consumer relations. Het is ook geen omkoping, maar gewoon een commission fee. Marcel de Vries en Arjan Greeven werden uiteindelijk veroordeeld tot drie en tweeënhalf jaar cel. Deze ‘sociale huisvesters’ hebben dit ook alleen gedurfd omdat ze ervan overtuigd waren dat ze er mee weg zouden komen. De baas van Vestia was Erik Staal, die dit allemaal liet gebeuren.
Toen Vestia in 2012 financieel aan de grond zat moest Erik Staal opstappen. Het nieuwe bestuur eiste aanvankelijk 1,9 miljard terug, maar na een schikking werd dit 1 miljoen. Staal kon dit prima betalen omdat hij bij vertrek 3,5 miljoen had meegekregen. Vestia had foute financiële producten gekocht bij veel meer banken, waaronder ABN Amro (Fortis). Deze bank kwam weg met een schikking van 55 miljoen, wat voor deze bank natuurlijk een schijntje is. De accountants die toezicht hadden moeten houden en in hadden moeten grijpen kwamen ook weg met een symbolische straf, zo kreeg KPMG slechts een berisping.
De gevolgen van deze fraude zijn enorm. De huurders van Vestia moeten de rekening betalen, door de tekorten stegen de huren. Ook werden veel sociale huurwoningen verkocht (onder meer aan buitenlandse beleggers) en werden oudere woningen veel minder onderhouden. Ook konden veel minder nieuwe sociale huurwoningen worden gebouwd. De miljarden waarmee Vestia overeind werd gehouden moesten bovendien grotendeels worden opgebracht door de andere woningcorporaties, zodat uiteindelijk alle huurders in Nederland moesten betalen. Alleen een aantal bankiers van Deutsche Bank is heel rijk geworden.
In de serie over De Bovenbazen schreef Ronald van Raak eerder over Ralph Hamers van ING, Paul Polman van Unilever, Ben van Beurden van Shell, Gerrit Zalm bij ABN Amro, over de consultants van KPMG, de foute vastgoedbaas Jos van de Mortel, de dubieuze KPMG-baas Jaap van Everdingen, bedrijvenpokeraar Hans Wijers (AKZO Nobel), Eurocommissaris Frans Timmermans en de dronken clown Jean-Claude Juncker.
