De geforceerde pogingen van D66 om zich politiek te profileren in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen begint voor veel burgers een meelijwekkend karakter te krijgen. Jetten moet ook iets om zijn partij uit het slop van zwakke peilingen te trekken en zijn partijleiderschap veilig te stellen. Het was donderdag weer raak met het voorstel om arbeidsmigratie uit Afrika te legaliseren en daarmee het Nederlandse arbeidspotentieel aan te kunnen vullen. De fractie is zich er natuurlijk zeer van bewust dat de woorden migratie, Afrika en legalisering voor politieke ophef zorgen. En ja, ook ik zit weer te typen. Het is naast de eerste onderbuikgevoelens, ook van belang om het D66-voorstel ‘Voor grip op arbeidsmigratie’ eens goed te bekijken. Uit nadere bestudering blijkt namelijk dat het voorstel ook inhoudelijk veel vragen oproept en meer een veredeld pamflet voor verbloemen van onmacht blijkt te zijn.
In het voorstel wordt de huidige vluchtelingencrisis aangegrepen om een plan te presenteren voor gereguleerde arbeidsmigratie. We moeten Kamerlid Maarten Groothuizen als bedenker op dit punt gelijk geven: hij komt in elk geval met een plan voor de langere termijn, daar ontbreekt het op dit moment nog aan bij het CDA en de VVD. Een fundamenteel probleem proberen op te lossen door middel van legalisering is typisch het pragmatisme van D66. Als we niet tevreden zijn over de gang van zaken, dan legaliseren we het. Dit wordt voorgesteld voor voltooid leven, drugsgebruik en vandaag arbeidsmigratie. Regulering is belangrijker dan normering. In de praktijk zal legalisering juist betekenen dat de illegale mensenhandel gestimuleerd wordt. Er is geen plek voor iedereen, maar men zal het blijven proberen omdat de suggestie wordt gewekt dat Nederland massaal zit te wachten op nieuwkomers. Andere Europese landen zullen natuurlijk weigeren om dit proces te faciliteren. Er zal daarom meer onduidelijkheid ontstaan en als een aantrekkende factor gaan fungeren voor het gehele continent. Daarnaast komen natuurlijk niet alle migranten voor een economisch perspectief, maar spelen andere factoren ook een rol.
Het is juist de problematiek die zal worden veroorzaakt door extra migratie waarvoor nauwelijks aandacht is. Het gaat voor D66 alleen om welvaart, economie en geld. Er wordt gesteld dat het bedrijfsleven de huisvesting moet regelen, maar is D66 blind voor de onrust die dit met zich mee kan brengen? De komst van arbeidsmigranten uit Oost-Europa levert in veel buurten en gemeenteraden al gedoe op. Omwonenden maken zich zorgen over de veiligheid, kinderen die buiten spelen en overlast van dronken mensen. Ook is het de vraag of er überhaupt nog ruimte is om extra mensen te kunnen plaatsen. Zo ja, ik ken nog wel wat mensen die staan te springen om tijdelijke huisvesting. Misschien moeten we eerst daar iets voor regelen.
Groothuizen probeert een positieve draai te geven aan de arbeidsmigratie door te stellen dat het nodig is om de open vacatures te kunnen vullen. Hij vergeet hierbij echter te vermelden dat volgens het CBS het onbenutte arbeidspotentieel in het 4de kwartaal van 2019 bijna een miljoen was. Waarom wordt hier niet de primaire focus op gelegd? Daarnaast presenteerde D66 in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen een proefballonnetje om 50.000 arbeidsmigranten uit Oost-Europa te halen. Rob, wat is er precies met dat voorstel gebeurd? Was het niet meer controversieel genoeg? Moest er worden gezocht naar een overtreffende trap? Hoe valt dit voorstel in lijn met deze eerdere suggestie? We zullen er waarschijnlijk nooit een antwoord op krijgen.
Een ander probleem is de terugkeer. Er zullen genoeg arbeidsmigranten zijn die zien hoe welvarend, fijn en vrij het leven hier is. Zij gaan natuurlijk pogingen ondernemen om zich hier permanent te kunnen vestigen en zullen uiteindelijk pleiten voor gezinshereniging. Tegen die tijd zal D66 als ‘humane partij’ het onbegrijpelijk vinden dat een mensen die jaren een bijdrage hebben geleverd terug moeten keren naar het ‘onveilige’ land van herkomst en daarmee arbeidspotentie vertrekt. Ziet u het al voor zich? In het stuk wordt nog gepleit voor remigratie, maar dit moet worden afgedwongen door ‘positieve en negatieve prikkels’. Waarom zou dit nog mogelijk moeten zijn? Het zou toch duidelijk moeten zijn dat er keiharde afspraken worden gemaakt? Het is niet meer dan logisch dat als men zich daar niet aan zal houden illegaliteit strafbaar moet worden gesteld. Straks zal er weer onderhandeld worden of iemand alsjeblieft wil terugkeren. Ook is het nog maar de vraag hoe de herkomstlanden zich hier zullen opstellen. Op dit moment verlopen de onderhandelingen met Marokko om illegale migranten terug te nemen al zeer stroef. D66 geeft in het voorstel aan dat toekomstige gereguleerde arbeidsmigratie mogelijk kan helpen om de onderhandelingen met Marokko vlot te trekken. In Rabat wordt gelachen om zulk soort tekenen van zwakte.
Er is de laatste tijd veel gesproken over politici die zich verkeerd zouden uitspreken over bepaalde bevolkingsgroepen in de context van illegale migratie en mensensmokkelaars. D66 stond altijd vooraan om zich tegen deze politici uit te spreken en te zwaaien met het internationale recht en mensenrechten. Als we de tekst van het voorstel lezen, bekruipt mij tegelijkertijd het gevoel dat de partij juist zelf op een minachtende manier spreekt over mensen in Afrika. Is er überhaupt overwogen hoe Afrikaanse landen zelf tegen dit voorstel aankijken? Daarnaast wordt geen enkele nuance gemaakt uit welke gebieden in Afrika de arbeidsmigranten zouden moeten komen en wordt nu de indruk gewekt dat het gehele continent staat te springen om in het rijke Europa te werken. Het is verbazingwekkend dat zelfs het Migratiepact van Marrakesh nu wordt gebruikt om te pleiten voor legale arbeidsmigratie. Kunt u zich nog de VVD en het CDA herinneren die aangaven dat het akkoord geen meerwaarde had? Partijen en instituten beginnen zich er nu al op te beroepen. Het is zaak aan de andere partijen in de coalitie om deze eerdere verkeerde inschatting recht te zetten en D66 tot de orde te roepen. Trek een streep.
