De vrolijkheidsindustrie: niks biedt zo’n instant gevoel van ontspanning als goedkope humbug

22-02-2020 15:48

Joaquin Phoenix als Joker (Screenshot YouTube).

Lege vaten klinken het holst. Op de radio, op televisie, op sociale media, op school, op de werkplek, op straat: je moet op Tristan da Cunha wonen om niet te bezwijken onder de terreur van het leger extraverte ADHD-soldaten dat dagelijks lijkt aan te groeien. Luidruchtig, aanmatigend, de-dingen-zeggend-zoals-ze-zijn en niet gespeend van enige momenten van contemplatie huffen en puffen deze chronische lolbroek-tafelspringers zich een weg door het leven. Ze staan vooraan tijdens betogingen, ze zitten in leerlingenraden, ze ontpoppen zich tot activist, ze nemen deel aan talentenjachten, ze presenteren ochtendshows op de radio…enfin, ze ‘zijn’ er. En dat ze in al hun aanstellerij hun bestaan aan de wereld kenbaar zullen maken staat net zo vast als de mysterieuze beelden op Paaseiland.

*

Neem bijvoorbeeld die fameuze radioshows des ochtends vroeg. Blijkbaar zijn mensen niet in staat om naar hun werk te rijden zonder non-stop opgeklopt gekakel uit hun speakers te horen braken. Een presentator zit daar, aan de andere kant van de radiospeakers, drie uur aan een stuk aan elkaar geregen lulkoek tussen de half gedraaide muzieknummers te debiteren. Intussen zit aan de overkant van zijn ronde tafel vol microfoons en draaitafels zijn sidekick ludiek te wezen. Die sidekick schijnt een onontbeerlijk onderdeel te vormen van het twee- of drieluik dat ochtendshowpresentatoren wordt genoemd. Alsof ze allen een emmer amfetamines naar binnen hebben gespeeld vooraleer de studio in te wandelen, ratelen, kakelen, schateren en bulderen deze helden van de ochtend de morgenstond aan diggelen.

De authenticiteit van de olijke duo’s of trio’s is zoals het oorspronkelijke gezicht waarmee Donatella Versace geboren werd: zoek. Zich uitslovend om een totaal van de pot gerukt stukje vrolijkheidstheater op te voeren verliezen de ochtendhosts zich in niks betekenend gehannes. Schaterlachend en geforceerd leuke dingen fabricerend verpersoonlijken ze de tristesse van de homo ludens anno 2020. Want hun verwoede pogingen om Vrolijkheid tot koning der mensheid uit te roepen ten spijt, dendert de trein der leegheid verder richting bodemloze put.

*

Kijk, daar gaan Lamme Frans en Marieke Elsinga! (Q-Music, Nederland) Confetti en slingers worden machinaal in het rond gestrooid! De polonaise wordt gedanst en ie-der-een doet mee! Wat een gekke boel daar in die studio zeg, wat zou de argeloze luisteraar in zijn auto maar wát graag deelnemen aan dat zot feestje! Oh kijk, daar gaat Marieke tegen de vlakte! Ze liet zich zonet heel voorzichtig en gepland tegen een kast vallen, enkel en alleen maar om de luciditeit van dit feestelijke ochtendgebeuren wat extra in de verf te zetten!

Ziedaar de grote Peter Van de Veire! (MNM, Vlaanderen) Samen met Kawtar en Wanne zet hij elke ochtend iets nieuw op het getouw, om de verveelde en uitgewoonde westerse lammeling die in zijn auto idioot zit te wezen van een glimp van betekenis te voorzien! Het script volgend filmt een medewerker de gekke strapatsen van het ochtendtrio, de camera heen en weer schuddend, kwestie van het geheel in een waas van authentici- en spontaniteit te laten baden. Daar gaan ze naar het dak van het mediagebouw! Geflankeerd van catchy slagzinnetjes van het genre ‘Komaan, Peter, springen’ razen de beelden voorbij aan het oog van de stikjaloerse kijker. Wat een prettig gestoord stelletje is me dat! Kijk eens hoe ze een voor een hun gezicht in een bord meel duwen! Whahaha, en kijk eens hoe ze in de gang van het mediagebouw verspringen! Kawtar springt zelfs met haar hakken aan! Whoehahahaha!

Hilarisch.

*

En dan heb je die van middelmatigheid blakende halve zolen, die menen dat hun dagdagelijkse ervaringen heroïsche episodes zijn die het waard zijn gedeeld te worden met de mensheid. Die sms-en of bellen dan naar de studio. Om vervolgens een onwerkelijk dwaas relaas af te steken over hoe ze bijvoorbeeld een briefje van vijf euro op straat hebben gevonden toen ze naar de Albert Heijn wandelden om de hoek.

Totaal overtuigd van het belang van zulk een non-gebeurtenis vertellen ze hun wedervaren, gniffelend en proestend, op de nationale radio. En die twee of drie irritante presentatoren die dat alles aanhoren doen gretig mee! Al even gniffelend en proestend lachen ze zich ten slotte een kriek bij het horen van zo’n uiterst uniek verhaal! Voor de camera die constant draait in de studio laat eentje zich soms zelfs vallen, of er wordt een slappe lach gefingeerd! Er moet immers gedacht worden aan het filmpje met bloopers dat aan het einde van het jaar verspreid moet worden.

*

Misschien zag je soortgelijke taferelen in 451 na Christus.? Dan zaten daar Lucius en Marcus samen in het caldarium, in de thermen van Caracalla. Daar zaten ze vrolijk te wezen, te zweten, te grappen en te grollen, ervan overtuigd dat hun wereld voor eeuwig zou voortbestaan. Dan kwam daar binnengewaggeld Julius, die met zijn hoofd volgegoten met falernerwijn en een satermasker op zijn hoofd de olijke lolbroek kwam uithangen.

Bulderend van het lachen toog het ultravrolijke trio vervolgens naar het frigidarium, om aldaar de vrolijkheid wat te bekoelen. Dat de Catalaunische velden in het noorden van het rijk op datzelfde moment rood kleurden van het bloed en hun eeuwigdurend imperium even gedesintegreerd was als het gezicht van de nog niet geboren Michael Jackson, kon en mocht de pret niet drukken.

*

Niks biedt zo’n instant gevoel van ontspanning als goedkope humbug. Van geforceerd lachen ga je je ook effectief vrolijk voelen. Die opgewekte vrolijkheid doet je de miserie, de nietszeggendheid en de verveling van alledag vergeten. Je gaat op in de ‘fun’, laat je voortdrijven op de vrolijkheidsflow. De prijs die je hiervoor betaalt is het niet aanpakken van de lopende zaken. Dat vergt namelijk een bepaalde sérieux. Nu is sérieux of daadkracht iets wat in een fun-maatschappij niet zo aan de orde is. Lopende zaken aanpakken betreft namelijk zware kost en vergt het doorhakken van knopen. Met andere woorden: werk voor mensen die over zekere kwaliteiten beschikken.

Laat nu net dat laatste zo’n beetje onvindbaar zijn in onze tijd. Veeleer vind je halve lolbroeken, olijke vrolijkerds en opgeklopte geluksverkopers terug aan het roer van het land. Alsof het leven een ochtendshow is op de radio, zorgen deze ‘Yes we can‘-profeten voor een niet-aflatend weekendsfeertje. Denk aan het ‘eeuwig weekend-feestbeest’ Alexandria Ocasio-Cortez, de vleesgeworden verpersoonlijking van vacuümverpakking. Hippe kleren, flashy selfies, coole filmpjes op Facebook: ‘Wereldproblematiek, here we come!’

*

Vrolijkheid uit blik, aangeboden aan de dode zielen die westerse mensen zijn geworden.

Een mens mijmert soms over de Bastille in Parijs, vóór ze bestormd werd. Zou het niet mooi zijn mocht dat prachtige gebouw gebruikt kunnen worden om er ochtendshowpresentatoren samen met hun fans voor eeuwig in op te bergen? En steek die pop up-politici er maar meteen bij.

Stel je de rust voor nadien.