Delen 1 en 2 van dit drieluik brachten ons op de reden waarom mensen überhaupt willen studeren. Naast leergierigheid en de geldelijke waarde van de kennis, is dat vaak de zucht naar een ervaring: “Ik heb geleefd, op mezelf gewoond, ben rebels geweest, heb achter de vrouwen aangezeten. Om dit te kunnen beleven steek ik mezelf in de schulden. Maar aan deze ervaring kan ik ten minste terugdenken wanneer ik de rest van mijn leven opdeel in uren die ik verkoop aan een baas.” Ook is studeren voor velen een stukje profileringsdrang: “Ik ben wat slimmer dan die laagopgeleide van tegenover.” Zelfs al verdient een loodgieter waarschijnlijk beter dan iemand die is opgeleid in – daar is ‘ie weer – deugkunde.
Het verkennen van het andere geslacht hoort ook bij die levensfase. Wie te laat begint met het verkennen van de andere sekse zal mogelijk nooit meer volledig in het reine komen met zijn seksuele instincten. Tijdens de adolescentie vormen zich belangrijke persoonlijkheidsaspecten, inclusief de hormonale en reflexmatige bedrading van de hersenen. Ongetwijfeld is het seksleven hier onderdeel van.
Wie al te lang wacht met het cultiveren van deze bedrading, zal mogelijk nooit volledig in de ervaring staan, of althans op grotere afstand ervan; hij of zij zal wellicht minder goed feeling hebben met wat het eigen lichaam behaagt in bed. Eigen ogen namen waar hoe mensen die in hun carrière veel succes behaalden, toch een onvervuld gevoel overhielden aan hun adolescentieperiode. Ze groeiden nooit helemaal over dat onbehagen heen.
Tel hier de anti-fysicaliteit van onze samenleving bij op, waarin kinderen vaak niet meer mogen stoeien omdat dit als ‘wild’ gedrag wordt gezien. Bijna alle diersoorten stoeien en vermoedelijk legt dit gedrag de basis waarop later, zowel tijdens seksualiteit als tijdens serieuze gevechtssituaties, op wordt teruggegrepen. Als je nooit hebt gestoeid, dan voel je ook niet aan wat nog wel kan en waar je de ander pijn begint te doen – dit maakt onzeker.
Noord-West Europese vrouwen zijn enerzijds enorm bevrijd, al sinds Dolle Mina en de achtenzestig revolutie. Hierdoor zijn ze soms helaas ook een beetje plat, in de zin dat seks voor hen veel magie heeft verloren. Dit past bij onze protestantse inborst, waar geen plaats is voor het mysterie en alles moet worden ontmaskerd, teruggebracht tot zijn naakte essentie. Soms brengt dat protestantisme ook weer een bepaald puritanisme mee, een soort kille afstandelijkheid – sommigen hebben al met hun dertigste een kort pittig kapsel. Een gepassioneerde man met een poëtische, bijna Latijnse ziel heeft het vaak lastig met Hollandse vrouwen: velen van hen zijn uiteindelijk toch van de spruitjes en gestampte pot.
Wat betreft het opdoen van ervaringen is het nuttig om open te staan voor ontmoetingen met het andere geslacht buiten de gebaande paden. Zo bestaat er de online hiërarchie van videogames. En als je een beetje goed speelt dan blijven mensen om je heen kleven – vanzelf ontstaan er gesprekken over inhoud op niveau. Dit bracht uw auteur met vrouwen van allerlei pluimage in contact. Je wisselt wat foto’s en brieven uit en van het één komt het ander.
De studententijd bracht uw auteur zo in München, Sao Paulo, Parijs en Montreal – zelfs een dame uit Taiwan kwam op bezoek. We bezochten niet alleen Amsterdam maar trokken ook door de zompige Gelderse graslanden. Sowieso leidden deze dames veel realistischer levens dan de studentikoze types in mijn omgeving. Sommigen waren drie of vier jaar ouder en hadden al een fulltime baan. Ze kenden het klappen van de zweep van de grootstedelijke multiculturele samenleving en hadden zelf een multiculturele achtergrond. Intiem vertrouwd met de harde realiteit had de progressieve propaganda weinig vat op hen. Godzijdank vereisten de gesprekken geen conformisme aan politieke correctheid.
Een bijkomend voordeel is dat je op het internet vrijer over gevoelens kunt praten want bij afwijzing is er toch geen man overboord: bij leeftijdsgenoten die je regelmatig ziet is dit veel pijnlijker. Het daten van internationale vrouwen tijdens mijn studententijd is waarschijnlijk de beste vorming die ik heb genoten, maar hangt sterk samen met de internetcultuur zoals die tussen 2004 en 2011 bestond. Vandaag, is mijn indruk, is die toch wat meer paranoïde, zeker internationaal, en online videogames speel je nu samen met vreemden die nauwelijks wat achterlaten. Het kan echter zijn dat dit samenhangt met het type spellen dat vandaag mijn voorkeur heeft en mogelijk inmiddels uit de mode zijn geraakt. Ook biedt deze levensfase geen tijd om in clans rond te hangen.
Voor sommige mannen is de geëmancipeerde status van vrouwen een probleem. Dit verwijst niet naar bitse competitieve trekjes die sommigen overhouden aan het functioneren in een bedrijfsmatige omgeving (zeker in grootstedelijke corporates), maar gaat over gevallen waarin de man zich geïntimideerd voelt door de economische status van de vrouw. Als je een leuke date kunt hebben en de vrouw komt je nog ophalen met haar auto ook, valt er mijns inziens weinig te klagen.
Vrouwen zijn geëmancipeerd, verdienen vaak meer dan mannen en zijn ook hoger opgeleid. Toch blijven velen conformistisch ingesteld en ze zoeken goedkeuring van het sociale systeem. Dat is evolutionair gezien logisch – als ze zwanger zijn, zijn vrouwen kwetsbaarder en aangewezen op de groep. Maar evolutionair is deze eigenschap ook funest, want dan zou iedereen in zijn eigen kliekje blijven en zou er nooit verse genetische input van buiten komen. Dit leidt tot de paradox dat vrouwen het enerzijds háten wanneer de stabiele hiërarchie doorbroken wordt, maar dat er tegelijk een erotische aantrekkingskracht uitgaat van de man die deze destabiliserende impuls vertegenwoordigt. Ze trouwen met de witte ridder maar willen seks met de zwarte ridder, zoiets.
Wie als man een grote mond heeft, een beetje recalcitrant is en wat slimme opmerkingen maakt, valt al snel op en is voor vrouwen spannend en interessant. Masculiniteit valt zeker niet alleen samen met geld en status. Masculiniteit kun je ook putten uit kwaliteiten als intelligentie, gevatheid, onbeschroomdheid en een onafhankelijke geest. Die kwaliteiten zullen waarschijnlijk schaarser worden en dus in waarde stijgen naarmate meer mannen zich aanpassen aan de gefeminiseerde economie. De ‘gefeminiseerde economie’ beduidt dat relatiemanagement en glibberig doen op kantoor is verheven boven de fysieke productie in de fabriekshal. Om te stijgen of te dalen in maatschappelijke hiërarchieën, is de sociale kant belangrijker dan de technische.
Tot slot nog vier belangrijke tips. Durf te kiezen voor pure inhoud, durf ‘sage wisdom’ in de wind te slaan, vermijd verslavende middelen en onthoud de metafoor van de videogame.
Aanvangend met het laatste: een videogame biedt een adequate metafoor voor het leven. De eerste keer dat je een situatie doorspeelt, doe je het vaak zo slecht nog niet. Alles is nieuw, je bent op je hoede en bent nieuwsgierig. De tweede en derde keer denk je dat je het al wel weet – je gaat op de automatische piloot, slaat stappen over en wordt slordig. Je rent op je doel af en trapt juist dan in de vallen die je eerst zorgvuldig vermeed. Een mens kan zich optrekken aan deze vergelijking met de gedachte dat je het lang niet gek doet in je leven. Wie levenssituaties opnieuw zou mogen spelen, doet het wellicht niet eens beter.
Op de middelbare school verweet een studiegenoot mij ‘close minded’ te zijn, omdat ondergetekende het gebruik van drank en drugs afwees. “Je moet het geprobeerd hebben anders kun je er niet over oordelen.” Mijn antwoord was dat elke junk die in de goot ligt, dit ooit dacht. Het laatste standpunt is bewaarheid – helaas ging het met de betreffende al snel bergafwaarts.
Uw auteur werd ooit door de Commissaris van de Koning (Gelderland) gevraagd waarom er was gekozen voor studies in geschiedenis en filosofie. Op het antwoord, dat dit was vanwege intrinsieke motivatie, had hij eigenlijk geen respons, behalve dan dat dit een goede reden was. Qua Master geschiedenis bood de Radboud Universiteit de keuze tussen actuele, politieke, en hardcore geschiedenis – het laatste draaide rond Rome in de Oudheid en Middeleeuwen. Bij die andere opties zou je bijvoorbeeld stage lopen op de Tweede Kamer. Mijn redenering was dat het beter zou zijn om puur voor de inhoud te gaan en zo’n stage te regelen na de studie. Bijvoorbeeld via politieke connecties in plaats van het academische netwerk.
Dan, ‘sage wisdom’. In 2012 nam ondergetekende deel aan het tv-programma ‘Premier Gezocht’. Mijn ‘coach’ daar was Marc Lammers, een succesvolle hockeycoach. Zijn leraar Engels zei ooit dat er niets van hem zou terechtkomen. Jaren later ging hij terug met een fles wijn om de leraar te bedanken: die afwijzing had hem de drive gegeven om tóch wat te bereiken. Al snel wees Lammers mij af en ging verder met een studente wiens kwalificatie bestond uit het meetoeren met een busreis van GroenLinks. Gelukkig maakte die afwijzing weinig uit omdat mijn traineeship in het Brusselse eurocratencircus later die maand zou beginnen. De enige deelnemer waarvan we nog steeds horen is Kiza Magendane, die destijds overigens een conservatieve CDA’er was. Zijn politieke kleur veranderde maar zijn ambitie niet – het tweede is meer te bewonderen dan het eerste.
Mocht iemand zeggen: “Sid, wie ben jij om anderen levensadvies te geven, is jouw leven perfect?” Dan is het antwoord eerlijk dat mijn leven beslist niet perfect is. Uw auteur behield enige autonomie zonder daarvoor te hoeven deugen – dat is het doel van dit advies.
Lees hier deel 1 en deel 2 van ‘adviezen voor adolescenten en niet-deugers’. Volg de nieuwsbrief van ‘dr. Sid’ en lees alles over het nieuwste crowdfunding project dat dient voor een Engelstalige synthese van Sids oeuvre. Geef het een duwtje in de rug!
