Terwijl wij in deze coronacrisis ons druk maken over de lockdown en andere beperkende maatregelen maken dictators in Afrika er dankbaar gebruik van om met ongekende wreedheid het volk in de tang te houden. Een Oegandees parlementslid die tot de oppositie behoort deelde voedselpakketten uit aan de armste mensen. President Museveni, bekend om een van de belachelijkste speeches van een staatshoofd, was daar niet van gediend. Hij zei dat dit parlementslid met zijn actie een massa mensen bijeenbracht en daardoor het virus verspreidde. Hij werd van moord beschuldigd, door de politie opgepakt en gemarteld. Een bijtende stof werd in zijn ogen gespoten, zijn testikels platgedrukt en hij werd zwaar geslagen. Met de vertegenwoordigers van Museveni zitten we gezellig in internationale organisaties zoals de Verenigde Naties en Unicef.
In Burundi moesten buitenlandse waarnemers voor de verkiezingen bij aankomst in quarantaine gaan totdat de verkiezingen voorbij waren. In Zimbabwe werden tijdens de lockdown tegenstanders van het regime door de veiligheidsdienst opgepakt en gemarteld, onder andere door honden op hen los te laten. In Senegal zat een journalist van The Economist in een taxi toen een politieman hen aanhield. De chauffeur droeg zijn mondmasker zogenaamd niet op de voorgeschreven manier en slechts na veel dreigementen en het betalen van een geldsom kon hij doorrijden. In Lesotho sloot de minister-president het parlement met de pandemie als excuus.
Om een en ander goed te begrijpen is het van belang inzicht te hebben in wat leiderschap in zwart Afrika betekent. Een leider wordt slechts gerespecteerd als hij machtig en rijk is. Afrikaanse staatshoofden en stamhoofden zijn meestal vrij dik, want iemand die rijk is, kan veel eten. Ook oefenen zij hun macht op meedogenloze wijze uit. Een machtig leider bepaalt zelf wat wettelijk is en wat moreel is. President Mobutu van Congo nodigde een in het buitenland als banneling verblijvende opponent uit om te komen deelnemen aan de verkiezingen. Mobutu zou persoonlijk garant staan voor zijn veiligheid. Toen die opponent op het vliegveld aankwam werd hij meteen opgepakt door de politie en de volgende dagen langzaam doodgemarteld in de gevangenis. Met zo’n daad verdien je in Afrika respect.
In Congo werd ik eens door een missie-overste gevraagd om hem te vergezellen bij de ontvangst van een minister en de gouverneur. Wij stelden ons op bij een hele rij notabelen. In het eerste vliegtuig dat landde zaten echter het orkest en een aantal hoeren. Daarna vloog het vliegtuig terug om de minister en zijn gevolg op te halen. Toen zij aankwamen werd de missie-overste staalhard genegeerd. Die pater die al veertig jaar werkte in dat gebied, het lokale dialect vloeiend sprak, scholen had opgericht waar die minister lager onderwijs had genoten, alsook een plantage, een boerderij en een imkerij runde en die 120 mensen tewerk stelde, kreeg zelf geen hand van de minister en de gouverneur. Op die manier bewees de minister dat hij de blanken de baas was. Dat diezelfde minister het geld om de salarissen van de leerkrachten te betalen zelf in zijn zak stak om in Brussel een luxe leven te kunnen leiden werd er niet bij gezegd. Enkele jaren later viel diezelfde minister in ongenade en in de gevangenis werden zijn armen en benen gebroken.
Dit alles maakt duidelijk hoe hopeloos de situatie in Afrika is. Dit duurt nu al sinds de onafhankelijkheid van die landen, zestig jaar geleden. Welke lessen kunnen we hieruit trekken?
Dat ontwikkelingswerk zonder macht in Afrika zinloos is. Dat is pijnlijk omdat dit bijna een pleidooi is voor neokolonialisme. De vraag is hoe in zwart Afrika politici kunnen opstaan die geen misbruik maken van hun macht en toch gezag hebben. Dat vereist een mentaliteitsverandering en daar hebben wij in Europa drie eeuwen voor nodig gehad. Het wordt dus voorlopig niets in Afrika. Aangezien wij het verwijt zouden kunnen krijgen racistisch en onderdrukkend te zijn moeten we het hierbij laten en wachten totdat over 200 of 300 jaar men tot andere gedachten komt.
Is dit nu een pessimistische conclusie? Ik denk dat het gewoon realistisch is. Ik weet wel een mogelijke oplossing, maar die is niet politiek correct. Er zijn tienduizenden Europeanen die zich graag willen engageren voor Afrika en er zijn tienduizenden Afrikanen in Europa die een belangrijke bijdrage zouden kunnen leveren in de landen van herkomst. Helaas zouden zij slechts verbetering kunnen brengen in het leven van miljoenen ongelukkige zwarten indien een machtig leger hen bijstaat. Dat kan niet want ik ben geen racist, dus laat ze maar creperen.
Nog steeds geen TPO+-abonnee? Begin dan maar eens met een gratis maandabonnement.
