Trump is een narcist, zaait verdeeldheid en is weinig diplomatiek. Toch hoop ik dat hij op 3 november de verkiezingen opnieuw wint. Dat hij vaak liegt is niet relevant. We liegen allemaal. Geen mens bezit de absolute waarheid. Onze waarheden zijn halve waarheden en die zijn per definitie halve leugens. Voor de absolute waarheid moet je bij God zijn, maar Zijn doodsstrijd begon honderd jaar geleden. Hij kreeg de genadeslag in mei ’68 door de meest leugenachtige generatie ooit, de babyboomers.
Gevaarlijker dan zogenaamde populisten als Trump zijn deugmensen, liberals of linkse progressieven en groenlinksers die overtuigd zijn van hun waarheid. Dan zijn de goelags voor wie het met hen niet eens is nooit ver weg. De cancelcultuur is er een voorbode van. Daarom liever Trump die de schijnheiligen voortdurend in hun hemd zet.
Wat wordt bedoeld met populisme? In een onderzoek van The Guardian in samenwerking met universiteiten in Frankfurt, Oxford en Utah, wordt populisme gedefinieerd als een strijd tussen goeden en slechteriken. De goeden vertegenwoordigen de wil van het volk. Bij de slechteriken hoort de samenzwerende elite, die rampzalige handelsverdragen sluit in het voordeel van een kleine groep mondiale spelers, die massale immigratie toelaat, banen verplaatst naar elders in de wereld en de nationale industrie vernietigt. Het corrupte politieke establishment moet vervangen worden door een regering die gecontroleerd wordt door het volk.
Populisme komt zowel aan de rechterzijde als aan de linkerzijde van het politieke spectrum voor. Populisme heeft ook sterke kanten: gemarginaliseerde groepen krijgen een stem, de politieke agenda wordt veranderd en meer mensen raken betrokken bij de politiek en gaan stemmen. De nadelen zijn de polarisatie, de achterdocht tegenover de media, de overtuiging dat de verkiezingen niet eerlijk verlopen (want als de populist de wil van het volk vertegenwoordigt waarom zou men dan tegen hem stemmen?) en het streven om de democratie te ondermijnen door alle instellingen in de invloedssfeer van de leider te plaatsen, zodat kritiek van binnenuit wordt afgezwakt.
Uit bovenvermeld onderzoek blijkt ook dat populisme overal in de wereld voorkomt. Als alle internationale data over populisme worden vergeleken dan valt Trump ergens in het midden. Trump is voornamelijk populistisch in speeches die door anderen zijn geschreven. Als hij voor de vuist weg spreekt dan is hij het veel minder. Ook blijkt dat populistische gedachten overal sterk aanwezig zijn, maar vreemd genoeg volgt hieruit niet per definitie dat mensen ook massaal op populisten stemmen.
In landen waar niettemin miljoenen mensen op een populist stemmen is het verwijt van populisme een makkelijke manier om de vraag te ontwijken waarom ze zo massaal op hem stemmen. Populisme duikt namelijk op als de regering niet in staat is ernstige maatschappelijke problemen op te lossen. In die context kan een sterke leider op de voorgrond treden die beweert dat hij het volk vertegenwoordigt en dat hij de problemen kan oplossen. Die sterke leider zegt dat de staatsinstellingen corrupt zijn en dat hij alleen de problemen kan oplossen indien hij over de macht beschikt. In westerse landen is populisme een rechtstreekse aanval op de democratie. Daar is een populist over het algemeen een sterke man die zal opkomen voor de westerse beschaving.
Om populisme effectief te bestrijden of te voorkomen is het van belang te erkennen dat de problemen die de populist benoemt meestal reële problemen zijn. Het is in deze tijd bijvoorbeeld duidelijk dat de westerse democratieën geen oplossing bieden voor de massa-immigratie, de oprukkende islamisering en de dreigingen die het gevolg zijn van de klimaatverandering. Het is nog onbekend hoe de coronapandemie beëindigd zal worden, maar ook hier twijfelen velen aan de effectiviteit van onze democratische instellingen. De regeringen falen in het beleid en dit biedt kansen voor populisten.
Om onze democratieën overeind te houden is er slechts één middel en dat is een effectievere aanpak van de problemen die de burgers sterk beroeren. In het verleden is dit vaak goed gelukt, bijvoorbeeld tijdens de Grote Depressie, bij de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog en tijdens de financiële crisis van enkele jaren geleden. Ik vrees dat de democratieën niet in staat zullen zijn om de drie bovengenoemde problemen (massa-immigratie, islamisering, klimaatverandering) effectief aan te pakken. Nog even en deze problemen zullen zodanig escaleren dat populisten in Europa de macht in de schoot geworpen krijgen.
De vraag is dus niet of een populist de macht zal kunnen grijpen, maar wanneer? Kan een populist de problemen dan werkelijk oplossen zonder mensenrechten te schenden? Als dit het geval zou zijn kunnen we best een tijdlang, dit is tot de problemen zijn opgelost, een populist als leider van het land accepteren. Of is er een alternatief? Een oplossing voor het probleem van de voortschrijdende islamisering ligt niet voor de hand.
De leiding in handen geven van een populist is niet zo aantrekkelijk. Vooral niet in een beschaving die de Verlichting heeft gekend en waar de vrijheid van meningsuiting één van de fundamenten is. Populisme gaat vrijwel altijd samen met intolerantie tegenover mensen met een andere mening of gezichtspunt. Minderheden worden als een gevaar gezien. De vrije pers is de vijand van het volk. Andere politieke partijen worden voortdurend beschuldigd en geen enkele verdienste wordt aan hen toegekend. De polarisatie neemt almaar toe. Het gevolg hiervan is dat dialoog niet meer mogelijk is. Dit is dubbel gevaarlijk omdat maatschappelijke problemen en conflicten het best worden opgelost door een dialoog tussen partners die elkaar als gelijkwaardig beschouwen. De kans dat een populist maatschappelijke problemen kan oplossen is daarom vrij klein.
We kunnen aan de ene kant hopen dat er een populist komt om onze beschaving te redden; aan de andere kant moeten we erkennen dat diezelfde populist de fundamenten van onze beschaving compleet kan vernietigen. Hitler bouwde Duitsland na de Eerste Wereldoorlog weer op en leidde de Duitse beschaving naar de complete ondergang. Eerst hoop bieden en dan de afgrond. Moet dit herhaald worden?
Om een herhaling van de gekte van het populisme te voorkomen moeten we zoeken naar een uiterst krachtig alternatief. Persoonlijk denk ik niet dat onze democratische instellingen de grote problemen van deze tijd zullen oplossen. Mijn grootste zorg is de zekerheid dat de islamisering van Europa ons continent tot het nieuwe Midden-Oosten zal maken. Kijk naar het lot van Libanon: toen de christenen daar nog in de meerderheid waren werd Libanon beschouwd als het Zwitserland van het Midden-Oosten en als een van de mooiste landen in de wereld. Het land werd sedertdien overspoeld met moslims en nu is het een hel geworden.
We zien hetzelfde gebeuren in de Franse voorsteden. Het is zover gekomen dat in Europa leraren angstig moeten zijn om de woede van hun islamitische leerlingen niet op te wekken. Het is zover gekomen dat een leerkracht door een moslim wordt onthoofd. Dit doet mij denken aan de jodenvervolging in nazi-Duitsland. Dat begon met kleine intimidaties, totdat het uitmondde in het absolute kwaad. Nu is het absolute kwaad onder ons. Niets dat in de geschiedenis gevaarlijker is dan ontwikkelingen die quasi geruisloos en beetje voor beetje tot stand komen. Totdat het te laat is en velen het slachtoffer zullen zijn.
Wat is een uiterst krachtig alternatief om het populisme te voorkomen? De coronapandemie zet de zaken op scherp. De economische en sociale gevolgen van deze pandemie tasten de basisveiligheid van de burgers aan. Het geduld met de massa-immigratie en de islamisering raakt op. De gevolgen van de klimaatverandering zullen de gehele 21ste eeuw op de economie een negatieve invloed uitoefenen. We staan voor uitdagingen die alleen met een krachtdadig beleid aangepakt kunnen worden. Ik wil er daarom geen doekjes om winden en ik probeer aan te geven wat een krachtig alternatief is voor het politiek beleid.
Populisten worden het best bestreden door zich te richten op hun voornaamste verwijt. Zij zeggen namelijk dat het volk niet wordt gehoord. Hen aanvallen of demoniseren maken het nog erger. Beter is om empathisch te luisteren, kijken naar wat terecht is in hun klachten en zoeken naar oplossingen zonder dat geraakt wordt aan onze fundamentele waarden.
Onze Europese beschaving berust op de Verlichting, de scheiding van kerk en staat en op de joods-christelijke ethiek. Dit is wat de mensen op dit continent verbindt. Verbondenheid is een absolute voorwaarde voor vrede en vrijheid. Mijn voorstel berust op de gedachte dat we klein moeten beginnen met geëngageerde mensen, die door hun voorbeeld de gehele bevolking tot bewustwording brengen. Ik denk hierbij aan een politieke partij en een onderwijsnet die pal staan voor het behoud van onze westerse beschaving.
Meer concreet betekent dit dat er ten eerste een partij moet zijn die opkomt voor de autochtone Nederlanders, voor onze tradities, die de joods-christelijke ethiek uitdraagt in haar beleid, die werk maakt van het behoud en herstel van de landschappen en in stadswijken en dorpen netwerken van solidariteit organiseert voor mensen die er al generaties lang wonen.
Ten tweede pleit ik voor een klein onderwijsnet voor kinderen van ouders die de waarden van de Verlichting en de joods-christelijke ethiek onderschrijven. In deze elite-scholen wordt de kinderen trots op de Europese beschaving, op onze geschiedenis, op onze tradities en op onze fundamentele waarden bijgebracht.
Die politieke partij en dat onderwijsnet hoeven geen strijd te voeren tegen opponenten. Zij geven het voorbeeld, gaan de dialoog aan, luisteren naar de opvattingen van anderen en hebben als hoofddoel een herstel en behoud van de mooiste beschaving die de wereld heeft gekend.
