In maart doen 24 nieuwe partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Wie zijn de kandidaten van deze partijen, waarom doen ze mee en wat voegen ze toe? Chris Aalberts gaat op zoek naar deze nieuwbakken politici met de vraag waarom ze onmisbaar zijn aan het Binnenhof.
Erik Stegink, de nummer drie van de Boer Burger Beweging (BBB) haalt me op bij het station van Holten, ergens ten oosten van Deventer. ‘Noaberschap’ noemen ze dat hier. Ik denk dat dat zoiets betekent als behulpzaam zijn. Bij het station heeft de gemeente een groot voorbedrukt verkiezingsbord neergezet met de posters van elf partijen. De nieuwe partijen Volt en Bij1 staan erop, BBB niet. Waarom is dat, vraag ik. Erik blijft het antwoord schuldig. Er is weliswaar een groot team van vrijwilligers druk bezig met de campagne, maar kennelijk zijn de posters van BBB niet bij de gemeente aangekomen. Erik gaat het navragen.
BBB is de grote dark horse van deze verkiezingscampagne, denkt Erik. Het grote publiek en politiek Den Haag hebben misschien niet altijd van de partij gehoord, maar hier op het platteland denken ze wel vijf zetels te halen. Erik is duidelijk niet overtuigd van mijn stelling dat het alleen lukt verkiezingen te winnen als je voldoende zendtijd op televisie krijgt. Hier in Salland rijden we langs meerdere spandoeken van BBB, die her en der in de tuinen van boerderijen zijn geplaatst. Erik vertelt dat de partij regelmatig op de regionale televisie komt, meedoet aan debatten en honderden vrijwilligers heeft.
Erik is varkensboer en heeft twee bedrijven, waarvan een in het dorp Bathmen: Piggy’s Palace. Hier heeft Erik honderden varkens waarvan een deel vrolijk door de modder scharrelt. Jaarlijks komen er wel 8.000 mensen naar deze boerderij om ‘biggetjes te knuffelen’, zoals Erik dat noemt. Boeren staan ten onrechte slecht bekend, zo vindt hij. Er wordt geklaagd over te veel dieren, slecht dierenwelzijn, fraude en te veel stikstof, terwijl boeren volgens Erik juist goed willen zorgen voor hun dieren, de natuur en de bodem. Het verhaal van de Partij voor de Dieren is erg aangeslagen in Nederland, constateert hij.
De oplossing is een plattelandspartij die verdacht veel op de Partij voor de Dieren lijkt, maar dan met een heel ander programma. BBB is geen boerenpartij, benadrukt Erik. Om zijn bedrijf heen wonen allerlei mensen die geen boer zijn, maar voor wie BBB wel is bedoeld. Er wonen acht miljoen mensen op het platteland, dus de doelgroep is immens. Vijf zetels is reëel want dan hoeft maar een klein deel van de plattelandsbewoners ook echt op BBB te stemmen, denkt Erik. In een recente peiling stond de partij op 0,6%. De landelijke media beginnen ook langzaam in te zien dat er iets staat te gebeuren.
Wij zijn heel maatschappelijk betrokken en willen waardering voor wat we doen, vertelt Erik. Het platteland wordt niet gehoord: er worden wel beslissingen genomen maar men mag nooit meepraten. Zo zijn er Regionale Energie Strategieën waardoor er op het platteland windmolens en zonneweides komen waar niemand om gevraagd heeft. Als het platteland mee had mogen praten, had het beleid er nooit zo uitgezien. In Amsterdam wil men die windmolens toch ook niet, vraagt Erik. Nu worden ze er gewoon doorheen geduwd. Je zou de komende tien jaar ook drie kerncentrales kunnen bouwen.
BBB wil simpelweg dat het platteland beter vertegenwoordigd wordt in Den Haag. Het platteland moet leefbaar blijven en dat staat sterk onder druk. Jongeren willen in het dorp blijven wonen waar ze opgroeiden, maar de regering heeft besloten dat er voornamelijk in de steden wordt gebouwd. In het dorp is de school een verbindende factor, maar geld voor scholen gaat ook al naar de grote steden, niet naar het platteland. Er moet geknokt worden dat hij openblijft. Cultuur wordt eveneens gesubsidieerd in de grote steden: op het platteland kost het moeite cultuurhuizen en bibliotheken open te houden.
Erik denkt dat het CDA boeren op de lijst zet om stemmen te trekken en zo meer zetels te krijgen. Daar merk je vervolgens echter niets van. Soms weet de politiek simpelweg niets van het platteland. D66 wil de veestapel halveren vanwege de stikstofuitstoot, maar de uitstoot is sinds 1985 al met 85% teruggebracht. Als Erik de helft van zijn varkens wegdoet, heeft hij met zijn huidige stal nog steeds dezelfde hoeveelheid stikstof. Bij het CDA zegt Jaco Geurts soms wel goede dingen, maar er komen nooit concrete voorstellen. BBB zal andere partijen met eigen moties voor het blok zetten en dan moeten partijen echt kleur bekennen.
Toch vraag ik me ondertussen af of er niet al parlementariërs bestaan die dit geluid laten horen. Een voorbeeld is Maurits von Martels, een boer uit Overijssel die in 2017 met voorkeursstemmen voor het CDA in de Tweede Kamer kwam. Erik ziet dit duidelijk anders: deze volksvertegenwoordigers worden door hun eigen partij beperkt en bereiken daarom niets of zo goed als niets. Zo kreeg ook Von Martels weinig voor elkaar. Erik wil daarom niet meer afhankelijk zijn van grotere fracties als het CDA. De vrouw van Von Martels lijkt dat al te begrijpen: ze is inmiddels lid geworden van BBB.
