Jelle van Baardewijk in gesprek met auteur en columniste Marian Donner over haar Zelfverwoestingsboek. “We hebben het recht om af te wijken.”
Al in 1962 waarschuwde zangeres Malvina Reynolds voor de homogenisering van de burgerlijke cultuur met haar spotlied “Little Boxes.” Op een bourgeois instituut als de universiteit, aldus Reynolds, waar iedereen keurig in hokjes wordt ingedeeld, verworden mensen tot identieke “doctors, and lawyers / and business executives.” Als lid van de ‘counter-culture’ van de jaren zestig gebruikte Reynolds haar kunst om protest aan te tekenen tegen deze prestatiemaatschappij. Anno 2021 zijn het echter de kunstenaars zelf die aan de “little boxes” ten prooi dreigen te vallen, zo beweert auteur en columniste Marian Donner. “Om in de kunsten te overleven heb je geld nodig. Het is de gegoede klasse die daar naam in kan maken. Daar krijg je een bepaalde literatuur van.”
In haar Zelfverwoestingsboek trekt Donner van leer tegen de prestatiedrang en het maakbaarheidsgeloof van de huidige generatie creatievelingen. Zij benadrukt de strijd, het onvermogen en het gevaar dat aan wezenlijke creatieve ontdekkingen ten grondslag ligt. Zulke ervaringen zijn wat haar betreft ver te zoeken in het zelf-exploratieve gedweep van de hedendaagse creatieve burgerij. “Vroeger bestond er vrijheid buiten de maatschappij. Tegenwoordig is alles alleen maar binnen de maatschappij voorhanden.” Deze ontwikkeling leidt ertoe dat slechts een beperkt aantal gelijksoortige stemmen een bijdrage levert aan de officiële cultuur; met alle gevolgen van dien. Een ode aan de afwijking met Marian Donner.
0:00 intro
0:13 Jij hebt een anti-zelfhulpboek geschreven. Wat betekent dat?
1:43 Je richt je op het kunstenaarsbestaan. Waarom precies?
7:25 Gaat het er niet om een balans te vinden tussen het dionysische en apollinische?
10:30 Jij hebt als telefoniste bij een escortbureau gewerkt. Wat heb je daar geleerd?
17:43 Is het niet mogelijk om gecultiveerd protest te leveren?
20:45 Denk jij echt dat wij worden als radertjes in een machine?
26:54 Is de outsider niet al gecoöpteerd door het systeem?
