BIJ1 vergadert graag in alle beslotenheid, zonder pottenkijkers. Dit weekend vergaderde de partij dus zonder livestream. Ook journalisten waren niet welkom. De buitenwereld moest het doen met een statement van het partijbestuur en een speech van partijleider Sylvana Simons. Zo bleef het onduidelijk hoe de partij heeft vergaderd, wat er precies is gezegd over het royement van Quinsy Gario en hoe de leden op de situatie hebben gereageerd. Een ding weten we inmiddels wel: Gario haalde bakzeil toen hij wijzigingen wilde doorvoeren in de organisatie.
De vergadering besprak onder andere het document Voorstel herziening huishoudelijk reglement Bij1. Hierin staan allerlei voorstellen voor nieuwe interne regels. Veel van die voorstellen komen direct van het partijbestuur, maar er komen er ook een aantal van leden. Elf van de twintig ledenvoorstellen komen van Quinsy Gario. Van de resterende negen komen er vijf van een landelijk of Amsterdams bestuurslid, soms aangevuld met wat anderen. Wat dit zegt over de grootte van de partij en de interne hiërarchie laat zich enigszins raden.
De hiërarchie blijkt ook uit iets anders: niet de voorstellen van leden worden in stemming gebracht, maar de adviezen van het partijbestuur. Een verwarrende werkwijze: een lid komt met een voorstel, het partijbestuur geeft daar een reactie op en noemt dat ‘een advies’, terwijl het eigenlijk een besluit is wat de leden eventueel nog kunnen torpederen. In alle politieke partijen hebben de leden de neiging het bestuur zijn gang te laten gaan. Deze manier van stemmen stimuleert dat. Leden kunnen door steeds ‘ja’ te zeggen het bestuur zijn zin geven, zonder één seconde na te denken welke voorstellen er voorliggen.
Guess what? Van de elf amendementen van Quinsy Gario worden er tien door het partijbestuur ontraden. Het conflict over zijn royement maakt het interessant te kijken wat Gario precies wil en waar het partijbestuur zo tegen is.
Als BIJ1 een nieuwe lokale afdeling opricht, moet het partijbestuur zo’n afdeling binnen een jaar formeel erkennen. Eventueel kan het partijbestuur daar een half jaar langer over doen. Gario stelt voor dat als het bestuur deze termijn van anderhalf jaar overschrijdt, de afdeling automatisch wordt erkend. Dit voorstel legt verplichtingen op aan het partijbestuur om afspraken over erkenning van afdelingen na te komen en niet op de lange baan te schuiven. Het bestuur heeft daar echter geen zin in: het zou niet logisch zijn een afdeling in zo’n geval te erkennen omdat daar nou eenmaal voorwaarden aan verbonden zijn.
Dit is de lijn van vrijwel alle voorstellen van Gario: ze doen afbreuk aan de macht van het partijbestuur en leggen die lager in de partij neer. Het partijbestuur is er telkens tegen. Gario wil dat een afdelingsbestuur zelf kan bepalen wat de fysieke grenzen van de afdeling zijn, dat afdelingen een eigen rechtspersoonlijkheid krijgen, dat afdelingsbesturen op basis van consensus gaan besluiten, dat iedere afdeling in oprichting in de partijraad vertegenwoordigd wordt, dat de partijraad partijleden zelfstandig kan informeren, dat partijcommissies tussentijds wijzigingen kunnen doorvoeren in hun werkwijze en dat leden tegen alle interne besluiten beroep kunnen aantekenen bij een onafhankelijke commissie. Het partijbestuur beargumenteert telkens waarom deze amendementen niet nodig of zelfs ongewenst zijn.
Gario gaat nog een stapje verder. Hij wil dat nieuwe bestuurders van afdelingen hun eventuele functie in een andere bestuurslaag opgeven. Ook wil hij niet dat bestuursleden ergens fractiemedewerker zijn. Het partijbestuur is tegen beide voorstellen. Niet zo gek, want iedereen kan zien over wie dit over gaat: Leonieke Schouwenburg is secretaris van het partijbestuur maar is ook actief in het bestuur van Rotterdam. Rebekka Timmer is partijbestuurder én fractiemedewerker in de Tweede Kamer. Partijbestuurder Ivanka Annot is volgens haar LinkedIn-profiel tevens fractiesecretaris.
Door de tijd heen zullen er ongetwijfeld mensen van functie wisselen en deze dubbelfuncties zullen ongetwijfeld vroeg of laat worden opgeheven. Het gaat dan ook niet zozeer om de specifieke dubbelfuncties maar om wat ze symboliseren: BIJ1 wordt bestierd door een kleine groep vertrouwelingen. Bij veel andere partijen is het redelijk ondenkbaar dat een landelijk partijbestuurder ook een lokale afdeling runt. Het is nog onwaarschijnlijker dat een partijbestuurder in dienst is van de Tweede Kamerfractie. Deze centralisering staat bovendien in schril contrast met de bottom-up idealen die Bij1 zegt na te streven.
Dit weekend praatte iedereen alleen over het royement van Gario en verdween de inhoud van de ledenvergadering naar de achtergrond. Hier werden voorstellen besproken die de partij organisatorisch een andere richting zouden geven: er zou meer macht bij lokale afdelingen komen te liggen, besluiten konden achteraf ter discussie worden gesteld, het mandaat van partijcommissies zou flexibeler worden en dubbelfuncties zouden worden tegengegaan. De positie van drie van de zes partijbestuurders kon ter discussie komen te staan. Dat zou ook tot personele wisselingen moeten leiden.
Zou dit dan wellicht ‘de coup’ zijn die Gario volgens enkele Bij1-insiders wilde plegen? Dat klinkt vergezocht: Gario mag als partijlid gewoon voorstellen doen en heeft geen macht om zijn zin door te drijven. Al deze door het partijbestuur afgeraden amendementen zijn in de prullenbak beland. Precies zoals je kon voorspellen: leden stemmen meestal met het partijbestuur mee. De interne oppositie van Gario was uiteindelijk irrelevant. Zo blijft de vraag op tafel liggen waarom hij dan wel is geroyeerd.
