Vrijwel iedere millennial kent iemand die noodgedwongen bij zijn of haar ouders woont. Door het woningtekort is een woning onbetaalbaar geworden. Meer ‘bouwen, bouwen, bouwen’ is echter niet de oplossing. De problemen op de Nederlandse huizenmarkt gaan dieper. Het is een symptoom van de systematische rot in het Eurosysteem.
De wortel van het woningprobleem ligt bij de Europese Centrale Bank. Al meer dan acht jaar probeert de ECB tevergeefs het inflatiedoel te bereiken door middel van het grootschalig opkopen van staatsobligaties in combinatie met het langdurig laag houden van de beleidsrente. CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen toonde onlangs aan dat de belangrijkste oorzaak van de hoge huizenprijzen in Nederland niet zozeer een tekort aan woningen is, maar de aanhoudende lage rente. Dat zorgt tenslotte voor meer vraag naar woningen. Dit zien we ook in Duitsland, waar de huizenprijzen de hoogste stijging kennen sinds 2007.
In het Europees Parlement vroeg ik ECB-president Christine Lagarde naar haar beleidskeuzes. Lagarde gaf schoorvoetend toe dat er in enkele landen en steden huizenbubbels worden opgeblazen, maar haar beleid noodzakelijk is om een economische crisis af te wenden. Een drogreden. De werkloosheid daalt en de inflatie blijft groeien. Als Lagarde niet kan uitsluiten dat haar ruime geldbeleid kan leiden tot aanhoudend hoge inflatie, dan vraagt dat om terughoudendheid. Waarom gaat de ECB onverdroten met dit beleid door?
Het antwoord op die vraag laat zich raden: in het met schulden overladen Zuid-Europa mogen de rentes op de overheidsobligaties niet te ver oplopen, omdat anders de financiering van de overheidsschulden in gevaar komt. Als Italië op de kapitaalmarkten vijf procent meer moet betalen voor tienjaarsleningen in plaats van de huidige 0,667 procent, dan zakt de begroting door zijn hoeven. Dan is het land failliet.
En precies dit is het probleem: het gevoerde beleid van de ECB is niet monetair onafhankelijk, maar er op gericht om de eurozone bij elkaar te houden. Tegen elke prijs. Dat Nederlandse spaarders en pensioengerechtigden van hun welvaart worden beroofd is van secundair belang. Dat mijn generatiegenoten geen huis meer kunnen kopen is ondergeschikt. Het is de rigide one-size-fits-all structuur van de eurozone die de ECB dwingt tot het voeren van onorthodox monetair beleid.
We kunnen dus beter een beleid kiezen waarbij dit risico wordt uitgesloten. Maar zulk systeemkritiek wil de ECB niet aan. Dat zou namelijk betekenen dat de fundamenten onder het Eurosysteem in twijfel worden getrokken.
De Wet van Dornbusch zegt: wat onhoudbaar is, stopt uiteindelijk. Het kan even duren, maar áls er een correctie op de markten komt, dan kan het sneller gaan dan men denkt. De ECB zal dan te laat, en te hard, de rente moeten verhogen. De economische gevolgen zullen niet te overzien zijn.
Er moet natuurlijk ook gebouwd worden. Door het migratiebeleid van de kabinetten Rutte groeit de bevolking, er zijn steeds meer eenpersoonshuishouden en tijdens de kredietcrisis is er te weinig gebouwd. Maar de oplossing om Nederland rücksichtslos vol te bouwen met prefab woontorens is kortzichtig. De olifant in de kamer is het monetaire beleid van de ECB. Het is tijd dat de politiek dat benoemt en oplossingen aandraagt. Dat begint met het mogelijk maken dat zwakkere landen de eurozone kunnen verlaten.
