Indien de regering bij het begin van de pandemie hetzelfde beleid had gevoerd als Taiwan, dan waren er in Nederland geen 18.040 coronadoden geweest, maar slechts 613. Taiwan, met een bevolking van 23,6 miljoen inwoners, heeft tot nog toe 837 coronadoden. We hoeven dit de regering of andere westerse regeringen niet te verwijten. Een beleid zoals in Taiwan zou door de bevolking nooit aanvaard zijn in het beginstadium en slechts een klein aantal deskundigen vermoedden wat covid-19 zou aanrichten. In Taiwan daarentegen had men, net als Zuid-Korea, al ervaring met SARS en MERS. Bovendien leven beiden landen in een constante dreiging van respectievelijk China en Noord-Korea, zodat de bevolking gewend is goed te luisteren naar de overheid.
Bij een permanente dreiging is een slagvaardige overheid vereist. In het Westen leven we al 70 jaar in vrede en veiligheid. In die omstandigheden kon de bureaucratie zich gigantisch uitbreiden en zijn politici gewend om oeverloos te zwetsen over onbenulligheden. Zo ontstond een platform waardoor we onvoorbereid geconfronteerd werden met een pandemie. Gelukkig is de coronapandemie niet zo catastrofaal als de Spaanse Griep in 1918-1919 of de cholera-epidemie in de 19de eeuw.
Het succesvolle beleid in Taiwan was gebaseerd op drie maatregelen (1) heel snel beginnen met testen, (2) het opzetten van een systeem van contact tracing en (3) in quarantaine plaatsen van mensen van wie vermoed werd dat ze geïnfecteerd zijn. Op die manier werd de verspreiding van het virus sterk afgeremd.
Zodra in de westerse landen het besef groeide dat er iets heel ernstig aan de hand was, sloeg het bekende fenomeen van overheidshysterie toe. De politici, de bureaucraten en de gezondheidszorg wilden niet verantwoordelijk gesteld worden voor hoge sterftecijfers. In paniek werden maatregelen genomen die achteraf bleken onzinnig te zijn. De lockdown legde nagenoeg de hele economie plat, alhoewel Taiwan en Zuid-Korea hadden bewezen dat die drastische ingreep niet nodig was. Afstand houden was voldoende, alsook een gericht opsporen en in quarantaine plaatsen van besmette personen. Ook zijn de brandhaarden van covid-19 infecties bekend: de horeca, cruiseschepen, gevangenissen, bruiloften, begrafenissen en de vleesverwerkende industrie. Alle overige locaties en fabrieken moesten beslist niet worden gesloten want daar was afstand houden de perfecte preventie. De zotste maatregel die werd genomen in de VS was het verbod om op het strand te wandelen. Dit was juist gezond, terwijl mensen die binnen bleven meer gevaar liepen.
Scholen werden gesloten, terwijl bekend was dat kinderen weinig last hebben van covid-19 en het ook niet verspreiden. Er ontstond verwarring over het al of niet moeten dragen van mondmaskers. De mainstream media deden gewillig mee met de communicatie van de overheid. Sociale media zoals facebook censureerden informatie die niet strookte met de officiële versie, terwijl die versie af en toe gewijzigd werd. De gewone mensen wisten op den duur niet meer wat te doen of wie ze moesten geloven. Zo ontstond volgens de Britse historicus Niall Ferguson in zijn recent verschenen boek Doom: The politics of catastrophe, naast de ‘real pandemic‘ een ‘infodemic‘, waarin complottheorieën en onzinnige meningen over covid-19 de wereld rond circuleerden. Vaccinatie werd als gevaarlijk beschouwd, zou een effect hebben op de vruchtbaarheid van vrouwen of was een middel om de bevolking gedeeltelijk uit te roeien. Antivaccinatienetwerken deden de rest. In Nederland is er een niet gering aantal simpele zielen dat gelooft dat de pandemie een complot is en vaccinaties een geheim wapen om de bevolking onder de knie te krijgen. Gelukkig is het verzet van die groep niet gewelddadig en blijft het beperkt tot wat gejoel, getrek en geduw. De hermandad hoeft er slechts een paar neer te knuppelen en de rust is snel teruggekeerd.
Ondertussen breidde de wetenschappelijk kennis over covid-19 zich enorm uit. Het is onmogelijk een overzicht te hebben. Meerdere disciplines bestuderen het virus. Er blijven veel onzekerheden. De experts bij de gezondheidszorg moeten niettemin regels opstellen en aanbevelingen doen en die variëren naargelang de stand van de wetenschappelijke kennis of de discipline die een overwicht heeft. Ook ontbrak door de panieksituatie die was ontstaan een kosten-baten analyse van de genomen maatregelen. In tegenstelling tot wat velen voorspelden was er geen stijging van het aantal zelfmoorden. De gevolgen van de sluiting van de scholen, vooral voor kinderen in een achterstandsituatie, zijn moeilijk te berekenen. Onderzoek wijst op een leerachterstand, maar we weten niet wat de gevolgen op de langere termijn zullen zijn.
De infodemie heeft volgens Ferguson ertoe geleid dat 20 procent van de Amerikanen zich nooit zal laten vaccineren. Dit maakt het heel moeilijk om een einde te maken aan de pandemie. Het is daarom noodzakelijk dat desinformatie in de sociale media wordt aangepakt. Volgens Ferguson is dit niet de taak van IT-bedrijven, Google, Facebook of Twitter. Zuckerberg of Bezos moeten niet censureren. Zij moeten niet denken dat ze de Masters of the Universe zijn. De sociale media maken deel uit van de publieke ruimte; daar moet volledige vrijheid van meningsuiting heersen. Wat er dan wel moet gebeuren is dat de wet schadelijke informatie moet kunnen aanpakken. Grappig is dat Ferguson deze redenering doortrekt naar de woke ideologie die ook onderdeel is van de hedendaagse infodemie: universiteiten moeten met enorme boetes gestraft kunnen worden indien ze de woke ideologie implementeren, want dit belemmert de absoluut noodzakelijke academische vrijheid. Zijn de universiteiten door hun gebrek aan kritische houding tegenover de subsidiërende overheid misschien mede schuldig aan de infodemie die zoveel schade veroorzaakt?
Lees ook: Juliaan van Acker – Onderwijs na covid19: gouden tijden in zicht voor de Mocro Maffia
Lees ook: Chris Aalberts – Wybren van Haga is de wappie-stem alweer kwijt
Lees ook: Juliaan van Acker – Wie dubbele nationaliteit heeft is een inwoner, geen burger
