Het was luid en duidelijk voor iedereen in den lande te zien: premier Rutte stond op 21 oktober hard vingerwapperend in Brussel Polen (en eigenlijk daarmee ook Hongarije) de les te lezen over ‘de deplorabele toestand van de rechtsstaat daar’. Je moet maar durven, met een situatie in Nederland zoals wij die momenteel kennen en waarvoor de premier uiteindelijk de politieke eindverantwoording draagt. Mag ik even opnoemen? Er vliegen kogels door de Haagse en Amsterdamse straten en het lijkt wel alsof we het Palermo aan de Noordzee zijn geworden. We staan er als land zelfs zo ernstig voor dat het vooraanstaande Duitse magazine Der Spiegel een complete cover wijdde aan ‘Frau Antje und die Drogen-Staat’. Het is al lang niet supertoll meer.
Die kogels zorgden er recent voor dat op klaarlichte dag een eind aan het leven van journalist Peter R. de Vries kwam. In de grote steden lopen gewone mensen al lang niet meer rustig door bepaalde wijken en straten. Het is zaak om eerst goed om je heen te kijken.
Controleren op messen en pistolen mag niet, want dat is ‘etnisch profileren’. Niemand die de vraag stelt hoe het kan dat met name allochtonen oververtegenwoordigd zijn in de misdaad-statistieken. Droogjes merkte iemand onlangs op Twitter op dat de kans dat een witte tiener met atheneum in de Achterhoek iemand berooft aanzienlijk minder is dan een zwarte tiener met vmbo in de grote stad. Er blijken nog mensen te zijn die zich daarover verbazen.
En dan de kwestie van de kinderopvangtoeslag-affaire. Nou ja, ‘affaire’. Het mag zo langzamerhand wel de nationale schande genoemd worden. Een overheid die tolereert dat ruim duizend kinderen uit huis worden geplaatst wegens schulden bij de Belastingdienst is absoluut geen hoeder van de rechtsstaat meer. Als het ook nog eens gebeurt zonder tussenkomst van een rechter dan is de kinder- en jeugd’zorg’ de titel ook niet langer waard. Dan is er sprake van bestuurlijk misbruik. Nooit gehoord van het internationale VN Kinderverdrag?
Gelukkig dat wakkere Kamerleden als Renske Leijten en Pieter Omtzigt bleven hameren op recht en gerechtigheid voor de gedupeerden, daarbij gesteund door journalisten als Pieter Klein c.s. Er is nog steeds nauwelijks een begin gemaakt met het oplossen van de vele schrijnende problemen.
Nederland heeft überhaupt niet zoveel op met internationale juridische verdragen en afspraken, zo blijkt. Voormalig minister Kaag van Buitenlandse Zaken ging vrolijk door met het financieren van Palestijnse ‘hulp’organisaties, terwijl zij meerdere keren nadrukkelijk signalen kreeg van Israëlische, Amerikaanse en Europese zijde dat het fout zat met de gesubsidieerde clubs en dat er lijntjes naar terreur waren.
De financiële hulp werd dan wel ‘tijdelijk bevroren’ – na lang aandringen door de Tweede Kamer – en een Europees onderzoek zou worden afgewacht, maar op verzoek van de DENK-fractie weer ‘gedeeltelijk hervat’. Kaag had specifiek lak aan internationale verdragen en regelgeving die (co)financiering van terrorisme verbiedt, door wie dan ook.
En zo stond onze premier te vingerwijzen in Brussel, want ‘Polen’ en ‘rechtsstaat’. Polen had echter niet veel anders gedaan dan andere landen. Hongarije evenmin. De EU heeft namelijk verdragen opgesteld, waarin opgenomen is welke competentie onder nationale bevoegdheid en welke onder EU-bevoegdheid valt: het zogenaamde attributiebeginsel: de EU kan slechts bevoegdheden uitoefenen die aan haar zijn toegekend op basis van de verdragen. Zo vallen de douane-unie, mededingingsregels, monetair beleid en visserij onder de EU, maar de nationale rechtspraak niet.
De Hongaarse premier Orbán kwam dan ook Polen te hulp en zei dat de EU bezig was met een heimelijke uitbreiding van bevoegdheden, terwijl ‘juridische lichamen van de lidstaten, met name het hooggerechtshof of constitutioneel hof het recht hebben de EU te controleren op reikwijdte en grenzen’.
Polen en Hongarije staan bepaald niet alleen in hun kritiek op het Europees Hof van Justitie. De Franse presidentskandidaat Michel Barnier, nota bene destijds onderhandelaar namens de EU met ‘Brexit’, riep Frankrijk op om ‘legale soevereiniteit te herpakken’ en niet langer onderworpen te zijn aan uitspraken van dat Europees Hof. Leden van het Duitse Constitutioneel Hof spreken zich heel geregeld kritisch uit over de groeiende invloed van de EU op nationale wetgeving.
In Polen waren rechters-kandidaten afgewezen voor een functie. Zij gingen niet klagen bij de nationale Raad voor de Rechtspraak, maar klaagden in Brussel. De kandidaten vonden namelijk dat de Poolse beroepscommissie ‘niet politiek onafhankelijk was’. De Poolse overheid heeft echter het volstrekte recht om rechters te benoemen. De Poolse minister van Justitie mag naar eigen inzicht voorzitters van rechtbanken benoemen en ontslaan, met toestemming van een Kamermeerderheid, bepaald bij Poolse wet. Die Poolse kamerleden bekrachtigen al dan niet een rechterlijke benoeming.
In Nederland is er een selectiecommissie (de Raad voor de Rechtspraak) en kandidaten worden voorgedragen ter benoeming bij de Tweede Kamer. Bij ons gaat het dus niet veel anders dan in Polen. Marc Chavannes schreef dan ook terecht in maart in de Correspondent: ‘De ‘minister voor Rechtsbescherming’ wijst de leden van de Raad voor de Rechtspraak aan. Die Raad kiest de bestuursleden van de gerechten, die op hun beurt rechters kansen geven of niet. Een Nederlandse regering die vindt dat rechters hinderlijke of politiek ongewenste uitspraken doen kan zorgen dat er meer rechters komen die haar visie delen. Met de huidige regels.’
Eurocommissaris Didier Reynders vindt dat Polen en Hongarije zich aan de EU wet- en regelgeving moeten houden, ‘anders maken we de Unie kapot’. Nou nee, de EU moet zich dus binnen de bevoegdheden bewegen die haar op grond van verdragen toekomen en niet daarbuiten, waar de bevoegdheden van de nationale lidstaten liggen.
Het conflict heeft echter een dieper liggende laag. Polen en Hongarije zijn conservatief en de kerk heeft er invloed. Dat is niet zomaar ontstaan, want er ligt een roerige geschiedenis aan ten grondslag. In tijden van communistische en socialistische bezetting was het doorgaans de kerk die als enige onafhankelijke partij een plaats van rust bood voor vervolgden, ook de al dan niet ondergrondse oppositie. Men denke aan Solidarnosc. Polen en Hongarije zijn landen bij uitstek die hun nationale soevereiniteit wensen te bewaken en zelf in te richten. Niemand kan hen dat kwalijk nemen.
Dat alles is tegen het zere been van ‘Rupsje Nooitgenoeg’ EU en haar ‘progressieve’ ideologie. Democratie mag dan mooi zijn, maar slechts als middel om te komen tot de wereld die zij, ‘liberalen’ en ‘progressieven’, wensen.
Laten partijen als de Poolse PiS en Hongaarse Fidesz nu bijzonder geliefd zijn onder de bevolking, met hun conservatieve beleid van strenge grensbewaking, fatsoenlijke kinderbijslag, goed onderwijs zonder kinder-indoctrinatie door woke minderheden, verhoging van salarissen en pensioenen en belastingvrijstelling voor jongeren! Dat is nog eens werkelijk conervatief-liberaal beleid. De EU poogt uit alle macht die nationale bevoegdheden af te breken. Alles moet stuk en wijken voor een elitair-kosmopolitische nachtmerrie. Tegelijkertijd vreest Brussel een Pools en/of Hongaars ‘exit’ in hoge mate.
Premier Rutte gaat helaas volop mee in de EU-waanzin. Om in een verbasterd Bijbels woordgebruik te blijven: hij meent wel een splinter in het oog van de buurman te zien, maar niet de balk in eigen oog. Rutte sloopt de rechtsstaat met haar inherente beleidsmatige integriteit in eigen land en foetert internationaal landen uit waar de rechtsstaat minstens zo goed, zo niet beter, democratisch ingebed is én wordt bewaakt.
Het onlangs uitgekomen Venetië Rapport inzake rechtsstaat Nederland geeft een moeizaam beeld. Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, zei dan ook terecht: ‘Het rapport laat zien dat we echt werk moeten maken van de democratische rechtsstaat’.
Eén van de belangrijkste aanbevelingen van de Venetië Commissie is om in Nederland constitutionele toetsing in de voeren, ofwel: een Constitutioneel Hof. Dat is nu nog bij Grondwet verboden; een unicum in Europa. Rutte wappert, onze rechtsstaat kreunt in al haar voegen. Hoeveel losgezongen van de – nationale én internationale – werkelijkheid kun je zijn?
Deze column verscheen eerder op Wynia’s Week. Uw steun maakt Wynia’s Week mogelijk. U kunt HIER donateur worden. Hartelijk dank!
