PLOKS: de vijf technieken van desinformatie en ontkenning
P = Pseudo-experts
L = Logische dwalingen (drogredenen)
O = Onmogelijke verwachtingen
K = Krenten uit de pap halen (selectiviteit)
S = Samenzweringstheorieën (complottheorieën)
Bijna alle desinformatiecampagnes gebruiken dezelfde trucs. De desinformatie over covid-19 en de vaccins is daar geen uitzondering op. PLOKS is een handig overzicht van de meeste gebruikte desinformatietrucs. PLOKS is de Nederlandse vertaling van FLICC: Fake experts, Logical fallacies, Cherry picking en Conspiracy theories.
Het volledige wappie-alfabet:
Ad Hominem
Een groep of persoon aanvallen, in plaats van in te gaan op hun argumenten: ‘Virologen kun je niet vertrouwen want ze worden betaald door Big Pharma’.
Ambiguiteit
Begrippen met dubbele betekenissen gebruiken om tot verkeerde conlusie te kunnen komen: ‘Die arts zegt dat uit onderzoek blijkt dat SARS mogelijk tot hartschade leidt. Ze weten het dus niet eens zeker!’ (In de wetenschap betekent ‘mogelijk’ iets anders dan in spreektaal).
Anekdote
Persoonlijke ervaringen of losstaande voorbeelden gebruiken, in plaats van goede argumenten of overtuigend bewijs: ‘Mijn neef kreeg een rode vlek op zijn arm van het covid-19 vaccin dus het is troep!’
Appels en peren
Aannemen dat omdat twee dingen in één opzicht overeenkomen, ze dat in andere opzichten ook doen: ‘In nazi-Duitsland hadden ze ook een gezondheidspaspoort. Dus de coronapas is nazistisch.’
Citeerfout
Iemands woorden uit de context trekken, om diens standpunt verkeerd weer te geven: ‘De minister zei zelf dat mondkapjes niet hoeven!’ (Ja, buiten, thuis etc.)
Complottheorie
Beweren dat er een geheim plan bestaat om snode plannen uit te voeren, zoals het verbergen van een waarheid: ‘De corona-maatregelen hebben niets met volksgezondheid te maken, ze zijn bedoeld om de bevolking te onderdrukken’.
Doelpalen verschuiven
Na bewijsmateriaal gekregen te hebben nóg hogere levels van bewijs eisen: ‘Dus alle besmette kinderen in dit onderzoek hadden een biomarker voor schade aan de bloedvaten! Welke type schade precies en hoe ziet dat er over 15 jaar uit?’
Doorslaggevend wantrouwen
Een nihilistische graad van scepticisme hebben ten opzichte van officiële verklaringen zodat niets wat niet in de complottheorie past aangenomen hoeft te worden: ‘Ja doei, oversterftecijfers van het CBS, hahaha, die verdraaien toch alles.’
Er klopt iets niet
Volhouden dat ‘er iets niet klopt’ en officiële data of onderzoeken gebaseerd moeten zijn op bedrog zelfs als (delen van) complottheorieën onhoudbaar worden: ‘Oké, dan zijn er dus wél echt tienduizenden mensen overleden in Nederland, maar was dat áán of mét corona?’
Fake debat
Wetenschap en pseudo-wetenschap voorstellen als gelijkwaardig om een schijn van een wetenschappelijk debat te suggereren: Talkshow Op1 die complotdenkende antivaxxleider Willem Engel laat ‘discussiëren’ met gespecialiseerde virologen.
Feitenresistent
Ieder bewijs dat een complottheorie ontkracht duiden als deel van het complot: ‘Dat onderzoek dat aantoont dat vaccins helemaal niet gevaarlijk zijn is vast betaald door Bill Gates’.
Groep pseudo-experts
Groep pseudo-experts citeren om te beweren dat er geen wetenschappelijke consensus over een onderwerp bestaat: ‘De Frontline Doctors zeggen anders dat ivermectine wél werkt tegen covid-19.’
Hellend vlak
Suggereren dat een actie of beslissing onherroepelijk grote gevolgen zal hebben: ‘Als we de QR-code invoeren zal ons dat op de weg richting dictatuur brengen en ons van onze vrijheid beroven.’
Krenten uit de pap
Zorgvuldig selecteren van gegevens die een standpunt lijken te bevestigen terwijl gegevens die in tegenspraak zijn met dat standpunt worden genegeerd: ‘In Zweden weinig besmettingen, zonder lockdown!’ (Tijdelijk, momentopname.)
Logische dwalingen (drogredenen)
Argumenten waarbij de conclusie niet logisch uit de premissen volgt. Ook wel drogreden of non-sequitur genoemd: ‘Als zuurstof door mondkapjes heen kan laten ze ook virussen door’. (Aerosolen zijn veel groter dan moleculen.)
Luie gevolgtrekking
Relevante feiten negeren bij het trekken van een conclusie: ‘Er is geen bewijs dat mondkapjes werken’.
Maar één reden
Een enkele reden veronderstellen terwijl er meerdere redenen kunnen zijn: ‘De besmettingen rijzen de pan weer uit, schuld van de biblebelt’.
Misinterpresentatie
Een standpunt of actie van een tegenstander op een zodanige manier verdraaien dat een verkeerde voorstelling van zaken ontstaat: ‘Ze willen alleen maar dat je gaat testen omdat ze dan lekker veel besmettingen hebben en ze weer een lockdown kunnen opleggen’.
Onmogelijke verwachtingen
Onrealistische zekerheden eisen voordat men iets wil accepteren of vertrouwen: ‘Bewijs eerst maar eens dat ik van die spuit over zes jaar geen bijwerkingen krijg’.
Opgeblazen detail
Focussen op een minder belangrijk aspect of tekortkoming en dat buiten proportie opblazen om van hoofdzaken af te leiden of deze in twijfel te trekken: ‘Bij de PCR-test treden vals positieve uitslagen op dus is de test waardeloos.’
Oversimplificatie
Een situatie zodanig vereenvoudigen dat het begrip wordt vervormd, wat leidt tot verkeerde conclusies: ‘Covid-19 krijg je net als verkoudheid door hoesten dus is covid-19 een soort verkoudheid’.
Pseudo-experts
Een ongekwalificeerd persoon voorstellen als expert: ‘Waarom luisteren jullie niet naar Van Haga? Die heeft heel veel verstand van virussen’.
Snode bedoelingen
Er van uitgaan dat er snode motieven achter een verondersteld complot zitten: ‘Dat nieuwe covid-19 medicijn van Pfizer is gewoon HCQ in een andere verpakking, want aan HCQ kunnen ze niks verdienen’.
Stropop
Het standpunt van de tegenstander verkeerd voorstellen of overdrijven om het aanvallen gemakkelijker te maken: ‘Volgens die arts zijn er al een triljoen mensen aan het zogenaamde killervirus doodgegaan’.
Tegenstrijdig
Tegelijkertijd in ideeën geloven die onderling tegenstrijdig zijn: ‘Covid-19 is maar een onschuldig griepje! En de elite wil niet dat we ivermectine gebruiken om ons tegen ernstige covid-19 te beschermen!’
Toeval bestaat niet
Geloven dat niets bij toeval gebeurt zodat willekeurige gebeurtenissen geïnterpreteerd worden als veroorzaakt door het complot ‘Mijn moeder heeft twee keer het experimentele gentherapie-vaccin gekregen en kreeg daarna een kaakontsteking. Kan geen toeval zijn.’
Uitvergrote minderheid
De betekenis van een kleine groep uitvergroten om belangrijkheid te overdrijven en om consensus of meerderheden in twijfel te trekken: ‘Op onze ledenlijst staan duizenden echte artsen die het niet eens zijn met de wetenschappelijke consensus over covid-19’. (En er vervolgens maar drie of vier bekend maken.)
Valse dichotomie
Twee opties presenteren als de enige mogelijkheden terwijl er meerdere opties bestaan: ‘Het is óf het virus extreem onderdrukken zoals China doet of wat wij doen: gecontroleerd laten uitrazen’.
Vervolgd slachtoffer
Zichzelf zien of presenteren als slachtoffer van georganiseerde vervolging: ‘De coronapas is medische discriminatie. Precies hetzelfde als jodenvervolging’.
(Dit is trouwens een enorm geinige twitteraccount om te volgen: Oma Vaxxi’s wappiehoekje.)
Lees ook: TPO, De Nieuwe Weg
Lees ook: Thierry Baudet: ‘Ik ga nog liever dood dan dat ik dat vaccin laat injecteren’
Lees ook: Hoe Thierry Baudet (FvD) manipuleert en desinformeert
Met dank aan @merlotvine. (Echte naam bij redactie bekend.)
