Dinsdag verscheen de langverwachte doorrekening van het coalitieakkoord van Rutte IV door het Centraal Planbureau. Een rapport dat onze ergste vermoedens bevestigde. Het nieuwe kabinet zadelt toekomstige generaties op met een astronomische schuldenberg, de lasten voor gezinnen en bedrijven stijgen door en de koopkracht gaat volledig onderuit. Maar misschien nog wel het meest pijnlijke: AOW’ers worden door dit kabinet hard gepakt.
Al sinds 1980 is de AOW wettelijk gekoppeld aan het minimumloon. Als het minimumloon stijgt, dan stijgt de AOW automatisch mee. Een even nuchtere als beschaafde maatregel waarmee wordt voorkomen dat ouderen door de financiële ondergrens zakken. Tot nu. De nieuwe coalitie heeft besloten om het minimumloon stapsgewijs met 7,5% te verhogen en alle uitkeringen te laten meestijgen – behalve dan de AOW. Uitgerekend de enige groep die geen enkele invloed meer kan uitoefenen op zijn inkomen, wordt met deze ontkoppeling hard in de portemonnee geraakt. Een statushouder in de bijstand profiteert binnenkort nog wel van de verhoging van het minimumloon, maar de generatie die mede onze verzorgingsstaat heeft opgebouwd niet meer. Een wrange werkelijkheid die aan geen weldenkend mens valt uit te leggen.
De gevolgen zijn groot. Een echtpaar met AOW loopt hierdoor op termijn meer dan duizend euro per jaar mis. De verhoging van de ouderenkorting met 376 euro, het doekje voor het bloeden, is grotendeels een wassen neus. Ouderen met alleen een AOW-uitkering en eventueel een klein aanvullend pensioen komen hiervoor niet in aanmerking. Maar ook gepensioneerden met een wat hoger aanvullend pensioen gaan het schip in: het bedrag dat zij mislopen door de ontkoppeling van het AOW en het minimumloon is aanzienlijk hoger dan de compensatie door het verhogen van de ouderenkorting. Na het jarenlang niet indexeren van hun pensioen, worden deze ouderen nu dus dubbel gedupeerd.
Het zat er al een beetje aan te komen. In haar verkiezingsprogramma beloofde de VVD expliciet dat de AOW als een van de weinige uitkeringen wél aan het minimumloon gekoppeld zou blijven. Dat exact het tegenovergestelde gebeurt is dus niet verrassend. Rutte zet de erfenis van Vadertje Drees bij het grofvuil.
Het is helder: dit plan moet direct en volledig van tafel. Dat de vier coalitiepartijen, die elkaar al sinds de zomervakantie in een verstikkende greep houden, dit inzien is echter niet waarschijnlijk. Maar waar VVD, D66, CDA en ChristenUnie dit plan met een minieme meerderheid door de Tweede Kamer kunnen loodsen, kan de Eerste Kamer het alsnog torpederen. Daar heeft de coalitie, die zes zetels tekortkomt, steun van minstens één oppositiepartij nodig. De kans is groot dat bij de zevenkoppige Senaatsfractie van JA21 wordt aangeklopt. Maar die moeite kan de coalitie zich besparen: no way.
Onze oproep aan de coalitie is: erken je fout. Wees niet blind voor de massale politieke en maatschappelijke verontwaardiging over dit voornemen. Laat zien dat de ‘nieuwe bestuurscultuur’ méér is dan een uitgekauwde term binnen de Haagse bullshitbingo. Bespaar jezelf een valse start en trek dit plan in. Zo niet, dan zullen jullie JA21 recht tegenover je vinden.
Joost Eerdmans is fractievoorzitter van JA21 in de Tweede Kamer.
Annabel Nanninga is fractievoorzitter van JA21 in de Eerste Kamer.
