Sinds gisteren rond een uur of half één in de middag is het publiek dat de naam ‘Maaike Schoon’ kent misschien wel vertien- of, waarschijnlijker, verhonderd- of verduizendvoudigd. Maaike is één van de drie presentatoren van Buitenhof, misschien wel het meest deftige discussieprogramma van de NPO. Nog los van de moedige (volgens de een) dan wel beschamende (volgens de ander) prestatie die Schoon ‘neerzette’ in haar gesprek met de Russische ambassadeur Alexander Shoelgin, lijkt één aspect van haar optreden door beide kampen onderschreven te worden: iets deftigs had het niet te bieden.
Als je de weerzin van de presentator tegen zijn of haar gast aan het aantal interrupties zou kunnen afmeten heeft Schoon – voor Buitenhof-begrippen – een vermoedelijk niet meer te overtreffen record gevestigd: in weerzin én in aantal interrupties. Nog nooit werd een genodigde aan de Buitenhof-tafel zo vaak en zo bruut onderbroken als de Russische ambassadeur.
Het bekvechtende gesprek was nog maar net ten einde of Twitter ‘explodeerde’. Was de ene helft verguld met de manier waarop Schoon de morele troefkaart speelde, duizenden doden en gewonden uit allerlei als gezaghebbend gepresenteerde rapportages bij elkaar veegde en op het bordje van de ambassadeur dropte, de andere helft ergerde zich groen en geel aan de manier waarop de ambassadeur vergeefs probeerde aan het einde van een zin te komen, en dat nota bene voor een gast tegen wie Schoon aan het begin van het interview – pro forma, natuurlijk – had gezegd dat ze verheugd was dat hij was aangeschoven. Achteraf was die beleefdheidsfrase niet anders op te vatten dan als dankbaarheid dat de betreffende man zich wilde lenen om zich door Schoon de les te laten lezen.
Even afgezien van het exacte verloop van het interview (of verhoor), dat later in talloze partjes op allerlei platforms was terug te kijken, had het er alle schijn van dat hier een existentieel gevecht werd gevoerd tussen de ‘oude’ journalistiek (Schoon), die met een netwerk aan NGO’s achter zich probeert feiten bevestigd en onderkend te krijgen en de ‘nieuwe’ journalistiek (Shoelgin) die vooral in ‘narratieven’ denkt, ofwel: in verhalen die je als ‘waar’ of ‘geloofwaardig’ in elkaar kunt knutselen.
Hoewel het misschien vreemd lijkt Shoelgin hier op te voeren als vertegenwoordiger van de journalistiek is een blik op het (inmiddels in de EU verboden) Russische nieuwskanaal Russia Today (RT) genoeg om de parallellen te zien tussen de ‘strategische informatie’ die Shoelgin in Buitenhof probeerde te pushen en de ‘journalistieke’ propaganda van RT. Al zal er van Russische zijde ongetwijfeld worden beweerd dat westerse media net zo ‘strategisch’ met informatie omgaan en er dientengevolge geen grond is voor westerse superioriteitsgevoelens.
Stel, ik zou een Russische propagandist zijn. En ik laat een fragment uit Buitenhof zien waarin schrijver en publicist Ian Buruma – in tegenstelling tot Shoelgin – alle kans krijgt zijn verhaal te vertellen, bijvoorbeeld inzake zijn klachten jegens populisme en leiders als Poetin en Trump, daarbij aangemoedigd door presentator-van-dienst Twan Huys: hoeveel moeite zou ik dan hebben om aan te tonen dat de redactie van Buitenhof een stelletje bevooroordeelde in plaats van objectieve nieuwsvolgers is? En dat het interviewprogramma een bijna 1-op-1 weerspiegeling is van deze bevooroordeelde redactie? Weinig.
Het is hoe dan ook te hopen dat de jij-bak in de hogere regionen van het hopelijk aanstaande vredesoverleg tussen Rusland en Oekraïne minder de boventoon voert dan in het – ineens niet meer zo deftige – Buitenhof.
Lees ook van Hans van Willigenburg:
