Op de dag dat de Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers overleden was kreeg ik een telefoon van een redacteur van de Nederlandse talkshow OP1 met de vraag of ik ’s avonds in de uitzending wilde komen zitten om m’n licht over Brouwers te laten schijnen. ‘Oké,’ zei ik, ‘op één voorwaarde: dat ik mag zeggen over Brouwers wat ik wil, en niet alleen zal figureren onder het motto Van De Doden Niks Dan Goeds.’
‘Wat wil je precies zeggen over meneer Brouwers?’ vroeg de redacteur.
‘Menéér Brouwers?’ zei ik. ‘Jongen toch, Brouwers was helemaal geen meneer. Brouwers was een gestampte boer met de manieren van een hyena. Niemand kon hem uitstaan. Met z’n amechtige gehijg als hij sprak, met z’n gulp die praktisch de hele tijd openstond, met z’n paarse kop van het voortdurende zuipen, met z’n antifeministische standpunten, waarbij hij oordeelde dat de beste vrouwelijke schrijver van Nederland, Saskia Noort, schrijft als een blinde aap met korte armpjes. En met z’n neiging om, als hij weder eens starnakel dronken was, achter een potplant of in de vestaire of onder de trap te schijten. En met z’n geklaag over hoe weinig geld hij verdiende met z’n boeken, en dat Harry Mulisch twintig keer meer verdiende dan hij, en dan begon hij te brabbelen dat hij ooit, als hij de kans ertoe kreeg, Harry Mulisch zou vermoorden, en AFT Vanderheyden en Saskia Noort erbij. En met z’n haat voor alle Vlamingen. Terwijl de Vlamingen hem vriendelijk en beleefd hebben opgevangen toen hij reeds op jonge leeftijd door Nederland werd uitgespuwd. En met z’n niet afhoudende gezeik over hoe hij als driejarige in een jappenkamp had gezeten en hoe hij een paar klappen tegen z’n kanis van een jap had gekregen omdat hij z’n kom rijst, waarin de jap eerst gepist had, niet tot op de bodem wilde leegeten. Akkoord, ’t was een tragisch voorval, maar beleven we niet allemaal tragische dingen in onze verdoemde levens? Dat en nog veel meer zal ik zeggen in OP1 over Brouwers, waaraan ik zal toevoegen dat ik blij ben dat hij dood is, de seniele kloefkapper.’
Ik hoorde een korte stilte, en dan zei de redacteur stamelend: ‘Euh… Meneer Brusselmans… Ik denk dat we toch iemand anders zullen zoeken om over meneer Brouwers te praten.’
‘Steek die meneer in je reet en laat mij verder met rust, snotneus’, zei ik, en ik verbrak de verbinding.
Wat zou ik me daar eventjes positief gaan uitlaten over Brouwers, wiens dood er niks aan verandert dat hij een enorme stapel onverteerbare kutboeken heeft geschreven, die in het jaar van verschijnen al verouderd waren, die stilistisch gezien deden denken aan een gebruiksaanwijzing voor droog zand, die gebouwd waren op altijd hetzelfde flutverhaaltje over Brouwers’ slechte jeugd, slechte volwassenheid en slechte ouderdom en die bewonderd worden door een hoop klojo’s die geen spat verstand hebben van literatuur. De meesten van die klojo’s moesten zelfs huilen toen ze het nieuws over Brouwers’ overlijden vernamen en met name Dimitri Verhulst, die tijdens dat nieuws in de auto zat, moest zo hard huilen dat hij met z’n Suzuki Swift uit 1996 tegen een telefoonpaal knalde, met twee gebroken handen tot gevolg, zodat hij – gelukkig – een tijdlang niet zal kunnen schrijven.
Laten we Jeroen Brouwers meteen vergeten en overspringen naar de schande dat S10 met De Diepte niet in de Top Vijf eindigde en naar het fantastische nieuws dat Johan Derksen opnieuw op tv mag. Mocht Johan Derksen een schrijver zijn, Jeroen Brouwers zou niet eens tot aan z’n enkels gereikt hebben.
Lees meer van Herman Brusselmans:
