Kunstenaar Daan Samson, dat is ons er eentje. Onze eigen artist in residence om precies te zijn. Al tien jaar doet TPO wat andere media nalaten; diep investeren in kunst en kultuur. Sinds 2012 bieden we onze ‘welvaartskunstenaar’ een podium. Soms zoeken we Samson op in Parijs en soms onder zijn regendouche. De tienjarige betrokkenheid vieren we door zijn huidige tentoonstelling Symbionts in NP3 te Groningen te bezoeken. Wandelt u mee door de niemand uitsluitende whitecube?
“Al voor de coronapandemie begon ik kunstwerken te creëren waarin planten en mierenkoloniën samenkomen met elektrische stadsfietsen, kamado-barbecues en gezichtsreinigers. Het lijkt erop dat we collectief verlangen naar een bestaan in ongerepte natuur, terwijl de wereldwijd groeiende welvaart toch vooral te danken is aan consumptie, innovatie en globalisering.”
“Mijn welvaartsbiotopen dienen zéker niet te worden opgevat als de ‘we-really-did-have-everything’ scenes zoals je die vaak in rampenfilms ziet. Nee, mijn kleurrijke opsommingen van vlinders en bloemsoorten zijn eerder bedoeld als een illustratie bij kersverse inzichten.
“Voor nostalgie of een teveel aan schuldgevoelens kopen we niets. Kijk eens tot hoe ver de mensheid tot nu toe is gekomen. Ondanks dat we allemaal naakt en krijsend op deze planeet arriveren, leven de meesten van ons inmiddels met smartphones en met wasmachines die van stembediening en bubbelfunctie zijn voorzien.”
“Materialisme is lang afgedaan als een typisch ‘rechts-dingetje’. Terwijl het toch aannemelijk is dat menselijke innovatie evengoed gaat zorgen voor oplossingen met betrekking tot klimaat- en natuurvraagstukken. Het is daarom fantastisch de elektrische ‘Mercedes-Benz-Maybach’ af te beelden op zoutvlakte ‘Salar de Uyuni’ in Bolivia.”
“Binnen mijn welvaartsbiotopen presenteer ik comfortvergroters binnen een context van zogenoemd ‘ongerepte natuur’. In overgeïdealiseerde situaties, zogezegd. Als een ode aan zowel onze verworven welvaart als de feitelijke wetenschappen. Maar óók als tegenwicht voor een maatschappij die steeds meer hysterisch emotioneel lijkt te worden.”
“Ik presenteer welvaartsbiotopen waarin mierenkolonies letterlijk leven tussen gezichtsreinigers en melkopschuimers. In één vitrine-biotoop staat een HP Design plakbandhouder opgesteld. Alsof het de befaamde monoliet uit ‘2001: A Space Odyssey’ betreft. Deze ontwerp-klassieker is in 1982 ontworpen door Paulus van Leeuwen en deelt nu een habitat met honderden mieren. De miniatuur-oases zijn gebaseerd op bijvoorbeeld gebieden in Azië en Marokko. De planten en mieren zijn ‘endemisch’ voor die landen. De enige exoten zijn de welvaartsproducten die in de biotopen staan te schitteren.”
“Uit Thailand afkomstige mieren heb ik laten wonen in een mierenplant die wijdverspreid in Zuidoost-Azië voorkomt. In de biotoop staat ook een Nespresso melkopschuimer te glimmen. Dankzij globalisering kent men die apparaten óók in Zuidoost-Azië. Als poëzie beschouw ik dat. Het is heerlijk om mij tegenwoordig te omringen met plantkundigen en insectenspecialisten. Vlak voor zijn overlijden heeft de beroemde hortulanus Art Vogel mij verteld over hoe de planten binnenin hun gangenstelsels een symbiose aangaan met mierenkoloniën. Hier in de exporuimte ruilt één van die planten verzorging voor onderdak met een honderden mieren tellende kolonie.”
“Wie in Groningen naar de exporuimte van NP3 loopt, ontdekt al vanaf de stoep een welvaartsbiotoop. Het betreft een op de oerwouden van Costa Rica geïnspireerde jungle. Overdag zie je daarin vooral veel PFAS-vrije GreenPans en een elektrische stadsfiets van VanMoof. Zodra het gaat schemeren nemen filmbeelden en de fluorkleuren van Elsbeth van Noppen het over. Zij werkt al jaren aan het project Nocturnal Garden; waarin zij zich onder meer laat inspireren door 18e eeuwse ‘erotische tuinen’ in Engeland, maar óók door haar werk als VJ in de Rotterdamse nachtclub Now&Wow. Tot 23 juni exposeer ik samen met haar in Groningen. Binnen ‘duo-solotentoonstelling’ SYMBIONTS is te zien hoe Van Noppen nachtclubmuziek, haar liefde voor planten en lust tot een zwoele cocktail mixt. Ik neem aan dat de lezers van TPO zich nu massaal richting Groningen begeven.”
