Dinsdagavond is Michail Gorbatsjov overleden. De laatste secretaris-generaal van de communistische partij van de Sovjet-Unie werd 91 jaar oud. Tass meldt dat hij na een lange ziekteperiode overleed in Moskou.
Gorbatsjov werd in 1931 geboren in het dorpje Privolnoye, in het zuiden van de Russische deelstaat binnen de Sovjet-Unie. Zijn vader was Russisch, maar zijn moeders familie kwam oorspronkelijk uit Oekraïne. Gorbatsjov vertrok in 1950 naar Moskou om rechten te studeren, en klom in de loop van de jaren ’60 en ’70 op binnen de communistische partij. In 1980 werd Gorbatsjov benoemd tot volwaardig lid van het Politbureau, het uitvoerend orgaan binnen de communistische partij, en het machtscentrum van de Unie. Vijf jaar later werd Gorbatsjov benoemd tot secretaris-generaal van de partij. Hij volgde de oudere Konstantin Tsjernenko op, die de post voor zijn overlijden bijna een jaar had bekleed.
In zijn zes jaar aan de top overzag de relatief jonge Gorbatsjov het tumultueuze einde van het communisme, en uiteindelijk de Sovjet-Unie. De nucleaire ramp in Tsjernobyl in 1986, het terugtrekken van Sovjettroepen uit Afghanistan, de val van het IJzeren Gordijn en de hereniging van Duitsland. Gorbatsjov besloot tijdens het ontrafelen van het Oostblok af te zien van militair ingrijpen, en trok het Rode Leger terug. Voor zijn rol in het verbeteren van relaties tussen Oost en West, en het ontmantelen van het Oostblok, mocht Gorbatsjov in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede ontvangen.
Michail Gorbatsjov is bijzonder als wereldleider, in dat hij beter herinnerd zal worden buiten zijn eigen land dan daarbinnen. Bij een peiling in 2017, waarbij Russen gevraagd werd naar hun gevoelens over hun voormalig leiders, was bijna de helft negatief over zijn regeerperiode. Veel Russen achtten hem verantwoordelijk voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991, en de economische hervormingen die een einde maakten aan de bestaanszekerheid die velen onder het communisme hadden gekend. Gorbatsjovs eigen hervormingsdrang was juist bedoeld om het communistische systeem te redden. Het mislukken van een couppoging in 1991 door een harde kern binnen de partij maakte de weg vrij voor de ontmanteling van de Unie, waarbij de leiders van de deelrepublieken besloten hun eigen weg te gaan.
(correctie: in een eerder versie van dit stuk stond dat Gorbatsjov Joeri Andropov opvolgde, dit moest natuurlijk Konstantin Tsjernenko zijn. Andropov was daarvoor partijleider geweest)
