Buitenland

Albanese politie doorzoekt lege Iraanse ambassade na afbreken diplomatieke banden vanwege cyberaanval

09-09-2022 12:19

Standbeeld van de Albanese volksheld Skanderbeg in Tirana. saaton/Shutterstock

De Albanese politie heeft een inval gepleegd bij de voormalige ambassade van Iran in de hoofdstad Tirana. Albanië verbrak woensdag de diplomatieke banden, omdat het Iran verantwoordelijk houdt voor een grote cyberaanval die twee maanden geleden overheidswebsites platlegde. Het Iraanse ambassadepersoneel kreeg 24 uur om de koffers te pakken, en het pand staat inmiddels leeg.

Volgens lokale journalisten zouden leden van de ambassadestaf bezig zijn geweest met het vernietigen van documenten. Ze stopten papieren in roestige metalen vatten, en staken deze in de fik. Nadat de laatste ambassadeauto’s waren vertrokken, ging de politie naar binnen, zo schrijft de site Techmonitor op basis van Albanese media.

Cyberlekken

De cyberaanval, die plaatsvond op 15 juli, lijkt als doel te hebben gehad om zoveel mogelijk overheidsinformatie te stelen. De aanvallers lekten vervolgens gegevens van overheidsfunctionarissen, inclusief stukken uit e-mails van de premier en minister van Buitenlandse zaken. Om verdere lekken te voorkomen haalde Albanië zelf een aantal sites offline, en beperkte zo de schade. Bij het onderzoek naar de aanval kwam Iran in beeld als boosdoener.

Steun en veroordeling

Iran veroordeelde het verbreken van de relaties, en spreekt van ”ongegronde beweringen” over de cyberaanval. President Biden steunt de reactie van NAVO-bondgenoot Albanese. De Europese Unie bracht gisteren ook een verklaring naar buiten met steun voor Tirana. De Unie noemt de Iraanse actie ”destabiliserend en onverantwoordelijk”, en noemt iedere ”poging tot het ondermijnen van democratische instituties en samenlevingen” onacceptabel.

Het is de eerste keer dat een land diplomatieke banden verbreekt vanwege een cyberaanval. Elektronische oorlogvoering bevindt zich in diplomatiek opzicht in een grijs gebied. Er vallen immers normaliter geen doden, en er is geen fysieke schade, maar toch is het ernstig.

De islam is het echte marxisme

Maar waarom zou Iran een klein land als Albanië uitkiezen voor een cyberaanval? Een mogelijke verklaring ligt in de Albanese beslissing in 2016 om een Iraanse dissidente organisatie onderdak te bieden. De Iraanse Volksmoedjahedien is een organisatie die in 1965 werd opgericht, en politieke islam met marxisme probeert te combineren. De organisatie verzette zich aanvankelijk tegen het regime van Sjah Reza Pahlavi. Na het uitroepen van de islamitische republiek in 1979 kreeg de Volksmoedjahedien ruzie met de ayatollah Khomeini. Sindsdien wordt de organisatie vanuit ballingschap geleid. Zelf claimt de groep enkele duizenden aanhangers.

De vijand van mijn vijand

De organisatie ontwikkelde in de loop der jaren een complexe relatie met de Verenigde Staten, vooral na de invasie in Irak. Formeel stond de Volksmoedjahedien tot 2012 nog op de Amerikaanse lijst met terroristische organisaties. Vijandig staan tegenover de ayatollahs deed echter wonderen voor de houding die Washington aannam. De organisatie mocht met Amerikaanse toestemming een eigen hoofdkwartier runnen in Irak. Dit was in de ogen van de Iraakse regering echter problematisch. Toen de locatie van het hoofdkwartier, Kamp Ashraf, door de Amerikanen aan Irak werd overgedragen, moesten de dissidenten verhuizen. In 2013 werd Kamp Hurriya, waar toen het hoofdkwartier zat, aangevallen met mortieren. Het vermoeden bestond dat deze afkomstig waren van aan Iran-gelieerde strijders.

De Amerikanen besloten dat het volgende hoofdkwartier van de groep wat verder bij Iran vandaan moest komen te liggen. Albanië was aanvankelijk niet enthousiast, maar ging in 2016 toch in op het verzoek om 280 Iraniërs toe te laten. In de loop van de jaren zou dit aantal groeien tot enkele duizenden, tot woede van Iran. De militanten zouden nog steeds betrokken zijn bij Amerikaanse operaties binnen Iran. Ook de Volksmoedjahedien wil ”regime-change” in Teheran, met eigen mensen als de vervangers van het huidige regime.

Team-Trump

Verschillende medewerkers uit de regering van president Trump hebben in de afgelopen jaren hun steun betuigd aan de groep, hoewel die dus uit marxistische islamisten bestaat. John Bolton, iemand die zelf wel eens een coup heeft helpen plannen, ziet ze wel zitten. De neoconservatieve adviseur sprak in 2017 op een evenement van de groep, en voorspelde dat de bijeenkomst in 2019 in Teheran plaats zou kunnen vinden. Ook de voormalig burgemeester van New York Rudy Giuliani sprak meerdere keren op evenementen van de Volksmoedjahedien. Mochten de Republikeinen het Witte Huis heroveren in 2024, dan kan dit een terugweg bieden voor Iran-haviken. Mogelijk probeerde Iran met de cyberaanval druk te zetten op Albanië, om zo de organisatie uitgezet te krijgen en te schaden. Hier lijkt voorlopig nog geen sprake van te zijn.