Buitenland

Kazachse president roept onverwachts nieuwe verkiezingen uit

21-09-2022 15:03

De Kazachse president geeft een speech bij de VN. Screenshot United Nations/Youtube

De tweede president van het Centraal-Aziatische Kazachstan, Kassim-Zjomart Tokajev, heeft onverwachts vervroegde presidentsverkiezingen uitgeroepen. Zijn eerste verkiezing won hij in 2019 met 71 procent van de stemmen, en ook nu lijkt Tokajev er alle vertrouwen in te hebben. Reuters schrijft dat de vervroegde verkiezing waarschijnlijk te maken heeft met de nieuwe grondwet die Kazachstan in juni aannam.

Op papier heeft de president onder deze grondwet minder macht dan onder het oude systeem. Of het in de praktijk ook zo zal werken moet nog blijken. Wel is de lengte van een termijn verlengd naar 7 jaar, zonder het recht op herverkiezing. Tokajev mag zich onder de nieuwe regels nog wel een keer verkiesbaar stellen, en zou bij winst alsnog de volle 7 jaar mogen regeren. Mogelijk wil hij van de relatieve rust in het land gebruikmaken om een herverkiezing veilig te stellen, voordat internationale omstandigheden voor meer economische onzekerheid zorgen.

De eerste president van Kazachstan, Noersoeltan Nazarbajev, regeerde het land in totaal 28 jaar. Hij was president van de onafhankelijkheid in 1991 tot maart 2019, toen hij het stokje overdroeg. Formeel stond in de grondwet wel dat er termijnlimieten waren, maar ook dat deze niet van toepassing waren op de eerste president. Na zijn terugtreden bleef Nazarbajev politiek invloedrijk als voorzitter van de Veiligheidsraad van het land. Deze positie nam Tokajev in januari 2022 echter over, in een poging om zo de demonstraties in het land te beteugelen.

Sindsdien lijkt Kazachstan steeds verder weg te bewegen van Nazarbajev. De hoofdstad, die in 2019 naar hem was vernoemd, heet inmiddels weer als vanouds Astana. Ook familieleden van Nazarbajev, en zijn bondgenoten uit de zakenwereld moeten het ontgelden. Ze worden uit hun posities in de publieke sector gezet, of worden aangeklaagd voor corruptie. Met de nieuwe grondwet komt er in theorie ook een einde aan de concentratie van macht in één man, waar het land onder hem aan gewend was. Als Tokajev op 20 november de vervroegde verkiezingen wint, dan kan hij tot 2029 aan de macht blijven.