AP – Een wijdvertakt desinformatienetwerk afkomstig uit Rusland probeerde honderden nep-social media accounts en tientallen nepnieuwswebsites te gebruiken om Kremlin-praatjes te verspreiden over de invasie van Oekraïne, onthulde Meta dinsdag.
Het bedrijf, dat eigenaar is van Facebook en Instagram, zegt dat het de operatie heeft geïdentificeerd en uitgeschakeld voordat het een groot publiek kon bereiken. Niettemin zegt Facebook dat het de grootste en meest complexe Russische propaganda-inspanning is die het heeft gevonden sinds de invasie begon.
Bij de operatie waren meer dan 60 websites betrokken die waren gemaakt om legitieme nieuwssites na te bootsen, waaronder de Britse krant The Guardian en het Duitse Der Spiegel. In plaats van het feitelijke nieuws dat door deze verkooppunten wordt gemeld, bevatten de valse sites echter links naar Russische propaganda en desinformatie over Oekraïne. Meer dan 1600 valse Facebook-accounts werden gebruikt om de propaganda te verspreiden onder een publiek in Duitsland, Italië, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Oekraïne.
De bevindingen benadrukten zowel de belofte van socialemediabedrijven om hun sites te controleren als het gevaar dat desinformatie blijft vormen.
“Video: valse enscenering in Bucha Onthuld!” beweerde één van de nepnieuwsverhalen, die Oekraïne de schuld gaf van de slachting van honderden Oekraïners in een door de Russen bezette stad.
De nepaccounts op sociale media werden vervolgens gebruikt om links naar de nepnieuwsberichten en andere pro-Russische berichten en video’s te verspreiden op Facebook en Instagram, en op platforms als Telegram en Twitter. Het netwerk was de hele zomer actief.
“Bij een paar gelegenheden werd de inhoud van de operatie versterkt door de officiële Facebook-pagina’s van Russische ambassades in Europa en Azië,” zegt David Agranovich, Meta’s directeur van bedreigingsdisruptie. “Ik denk dat dit waarschijnlijk de grootste en meest complexe operatie van Russische oorsprong is die we hebben verstoord sinds het begin van de oorlog in Oekraïne eerder dit jaar.”
De activiteiten van het netwerk werden voor het eerst opgemerkt door onderzoeksjournalisten in Duitsland. Toen Meta zijn onderzoek begon, bleek dat veel van de nepaccounts al waren verwijderd door de geautomatiseerde systemen van Facebook. Duizenden mensen volgden de Facebook-pagina’s van het netwerk toen deze eerder dit jaar werden gedeactiveerd.
Onderzoekers zeiden dat ze het netwerk niet direct konden toeschrijven aan de Russische regering. Maar Agranovich wees op de rol die Russische diplomaten speelden en zei dat de operatie berustte op een aantal geraffineerde tactieken, waaronder het gebruik van meerdere talen en zorgvuldig geconstrueerde bedrieglijke websites.
Sinds het begin van de oorlog in februari heeft het Kremlin gebruik gemaakt van online desinformatie en complottheorieën in een poging de internationale steun voor Oekraïne te verzwakken. Met de Russische regering verbonden groepen hebben Oekraïne beschuldigd van het organiseren van aanslagen, de oorlog toegeschreven aan basisloze beschuldigingen van de ontwikkeling van biowapens door de VS en Oekraïense vluchtelingen afgeschilderd als criminelen en verkrachters.
Sociale media platforms en Europese regeringen hebben getracht de propaganda en desinformatie van het Kremlin in de kiem te smoren, alleen om Rusland te zien veranderen van tactiek.
Een bericht gestuurd naar de Russische ambassade in Washington, D.C., met het verzoek om een reactie op de recente acties van Meta werd niet onmiddellijk beantwoord.
Onderzoekers van Meta Platforms Inc., dat is gevestigd in Menlo Park, Californië, brachten ook een veel kleiner netwerk aan het licht dat zijn oorsprong vond in China en probeerde verdeeldheid zaaiende politieke inhoud te verspreiden in de VS.
De operatie bereikte slechts een klein Amerikaans publiek, waarbij sommige berichten slechts één engagement kregen. De posts maakten ook enkele amateuristische fouten waaruit bleek dat ze niet Amerikaans waren, waaronder enkele onhandige fouten in het Engels en een gewoonte om tijdens Chinese werktijden te posten.
Ondanks zijn ineffectiviteit is het netwerk opmerkelijk omdat het het eerste is dat door Meta is geïdentificeerd dat zich richtte op Amerikanen met politieke boodschappen in de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen van dit jaar. De Chinese berichten steunden niet de ene of de andere partij, maar leken bedoeld om polarisatie aan te wakkeren.
“Hoewel het mislukte, is het belangrijk omdat het een nieuwe richting is voor Chinese desinformatie-operaties”, zegt Ben Nimmo, die de leiding heeft over wereldwijde dreigingsinformatie voor Meta.
