OPINIE
Amigos, recentelijk was ik met Rob Muntz en Arie Pos in de meest authentieke fadotent van Lissabon: A Baiuca. We maakten een potkast waarin u naar hartverscheurde levende muziek kunt luisteren, en naar de uitleg ervan.
Wanneer ik een een beetje tipsy ben, draai ik altoos fado op Twitter. Dit nummer komt dan altoos voorbij: het is het officieuze volkslied van Portugal. A gaivota, ‘De zeemeeuw’. Deze onvervalste smartlap in combinatie met een fles vuurwater is balsem voor mijn ziel. In de elf jaar dat ik nu in Portugal woon, heb ik uiteraard de fado bestudeerd. Ik vind het lastige muziek, temeer omdat het tijdens een optreden van een fadogroep muisstil moet zijn. Meestal vinden de concerten plaats in een bar, met hapjes, eten en veel drank en dan heb ik toch zin om lekker te lullen.
Maar als ik heel eerlijk ben heb ik liever flamenco, milonga en tango. Veel mensen denken dat ik alleen maar in Portugese en Spaanse zigeuners geïnteresseerd ben omdat ze in dope handelen. Maar daarmee doet men mijn vrienden en mij ernstig tekort.
Mijn eerste contacten met die vriendelijke, onstuimige reizigers dateren reeds uit het midden van de jaren zeventig, toen Ede overspoeld werd door Koko Petalo-achtigen. Ik was net krullenjongen geworden bij het legendarische huis-huis-blad Ede Stad en bezocht met een Joegoslavische tolk hun keurige rijtjeshuizen, die de gemeente aan de zigeuners had geschonken. De buren waren niet blij met de cultuurverrijkers en de zigeuners zelf klaagden ook steen en been, want ze wilden geen rijtjeshuis in een nieuwbouwwijk, maar gewoon een enorm terrein met voorzieningen waarop ze hun luxueuze Pipo-wagens konden neerzetten. Tevens eisten ze subsidie voor een autosloperij. En ze wilden iets met paarden gaan doen, het liefst een zwaar gesubsidieerde manage.
Vandaag de dag denk je, dat waren natuurlijk allemaal dekmantels om geld wit te wassen, om nog maar te zwijgen over wiethokken. Maar in die tijd zaten ze niet in de dope. Om een lang verhaal kort te houden: ze konden goed feesten. Ede is natuurlijk hartstikke saai omdat het een zwartekousenkerkdorp is en toen waren er ineens die zigeunerfeesten: een enorm houtvuur, speenvarken er boven, trekzakmuziek, de viool en wat dies meer zij. Spaanse zigeuners noemen dat duende, het koortsachtige gevoel dat ontstaat tijdens dansen van de flamenco. Volgens zigeuners begrijpen enkel zigeuners de duende maar ik snapte toen al wat duende is. Ik was zelfs enige tijd in staat om de Joego-gippo-versie van de quejío uit te stoten, de klaagzang die je heel profaan zou kunnen vergelijken met de Jordaan-snik.
Als kind verslond ik boeken over de kinderen van de wind, zoals ze liefkozend werden genoemd. Ik rookte Gitanes, net als Serge Gainsbourg en Jacques Prévert. Zonder filter natuurlijk. Daar kreeg ik al op mijn achttiende een naar hoestje en een rauwe stem van, precies zoals de Spaanse gastarbeiders uit mijn jeugd, die zich dood rookten met Ducados. Toen ben ik maar op Gauloises, Bastos en Belga overgestapt. Als ik dronken ben, draai ik graag ‘Oh Zwarte Zigeuner’ in de versie van Willy Alberti en Johnny Jordaan. Ik luister graag naar Django Reinhardt, Paco de Lucía, Stochelo Rosenberg, Camarón de la Isla en Tomatito. De dochters van Tomaatje vormden Las Ketchup en hadden een wereldhit met The Ketchup Song.
Ik trek zigeuners aan, of het nou in de Algarve, Andalusië of Transnistrië is. Tot mijn verbazing kwam ik ze zelfs in Argentinië tegen. Die waren ooit met de Pipo-wagen en levende have gewoon op de boot gestapt, ergens in Europa. In de jaren tachtig zag ik in Spanje nog wel eens zigeuners die een geit op een draaiende ton lieten dansen, maar dat mag niet meer van Brussel.
Ik ben twee keer op bedevaart geweest, samen met 1 miljoen zigeuners, naar El Rocío in Andalusië. De bedevaart ter ere van de Virgen del Rocío vindt plaats in het pinksterweekend en is één van de beroemdste en grootste bedevaarten ter wereld. Eigenlijk ben ik niet bijgelovig. Mijn rap uitdunnende kennissenkring wordt geteisterd door idioten die zich de kanker fietsen op de Alpe d’Huez of naar Santiago de Compostela lopen. Vaak betreft het mannen met een dodelijke ziekte onder de leden of creatieven (lees: alcoholverslaafde vijftigers) die met drinken willen stoppen en/of van hun vrouw af willen en aan hun libido sleutelen vanwege een jong kippetje dat in hun leven is verschenen.
Een vage kennis worstelde met een midlifecrisis, wilde het Pieterpad (van Pieterburen naar de Sint-Pietersberg in Maastricht) wandelen en werd op de Sint Jacobsweg nabij Thorn verpletterd door een Poolse vrachtwagen. De mens wikt en God beschikt.
De weg naar El Rocío voert langs een complex voor chemische industrie. Onder de groengele rook staan duizenden kassen met aardbeien. Afro-Afrikanen plukken zich een breuk voor een paar euro per uur: de Europese droom. Het gehucht lijkt op het decor van een western, met enkel zandwegen, lage witte huisjes en overal paarden. Er is helemaal niemand in de witte Ermita Rocío kerk, het einddoel van de pelgrimage. Elke keer stak ik in die kerk een kaarsje op voor Joop. Joop had de homoseksualiteit uitgevonden en verbeterd. Iedere dag zwierde hij op zijn rolschaatsen over het plein voor de Beurs van Berlage in Amsterdam. Nee, het was niet die welbekende skater in die reetveter. Joop had als zigeunerjongetje het vernietigingskamp overleefd. Hij was bijdehand, vals en vrolijk maar als ik ook maar iets vroeg over de oorlog, sprongen de tranen in zijn ogen en schoot hij het plein weer op om te rolschaatsen. Zo danste Jopie zijn verdriet weg. Voor die lieve vriend draai ik dit plaatje.
Nog even over de Spaanse ziekenboeg, de ‘gratis’ eerstelijnszorg, el médico de cabecera, de gemiddelde wachttijd voor een afspraak is momenteel twee (2) weken. Daarna de doorverwijzing naar een specialist. In het geval van een kennis moest er met spoed (urgent, nu, ahora mísmo) een radiografía gemaakt worden. De afspraak werd via het online systeem direct gemaakt. Over drie maanden en één week was er een opening.
Dit is geen uitzonderlijk geval. Ikzelf heb eens een jaar moeten wachten op een afspraak met een dermatoloog om mijn reeds bestaande medicatie te verlengen. Een herhalingsrecept mocht niet door mijn huisarts worden afgegeven. In het geval van een hartkwaal hoef je niet te verwachten dat men een uitzondering maakt.
Toeval bestaat niet zeggen vele mensen. Daar denk ik anders over, maar in dit geval zou ik tot twijfelen overgehaald kunnen worden, mits je je best doet gewaardeerde lezer. In de Diari de Tarragona van afgelopen woensdag stond dit artikel; zeven uren wachten op de Eerste Hulp. Je zal maar met een hartinfarct worden binnengebracht.
Overigens is het staand beleid van de CAP, het gezondheidscentrum van de gemeente om te zeggen dat je, als je geen twee weken kan wachten met je ontstoken slijmbeurs of je bloedvergiftiging, maar naar de urgencias in het dichtstbijzijnde hospitaal moet gaan. Top!
Dat er een personeelstekort is staat buiten kijf. De reden van dat personeelstekort zou wel eens het financiële (wan)beleid van de Generalitat, de deelstaatregering van Cataluña, kunnen zijn. Verplegend personeel vecht al jaren om de, verplichte, overuren uit het verleden uitbetaald te krijgen. Politiek zegt; ‘Nee’. Dat motiveert de schoolgaande jeugd niet echt om voor een carrière te kiezen waarbij je niet alleen weinig verdient, maar ook nog eens een aantal uren per maand gratis dient te verschijnen. Waarmee ik niet wil zeggen dat dit bewust beleid is, net zoals Rutte zal zeggen dat de Belastingdienst niet ‘bewust mensen over de rand van het ravijn heeft willen duwen’. Waarmee dan weer niet gezegd is dat dat niet gebeurd is. Pero bueno, ik dwaal weer eens af.
Dus, niet getreurd, als de Catalaanse jeugd geen carrière ambieert in de zorg, dan halen we wel mensen van elders. Aldus de redenering. Je moet dus ook niet verbaasd zijn als je bij de Eerste Hulp wordt geholpen door een Argentijnse arts, of een Boliviaanse wellicht, maar meestal toch, je verwacht het niet, een Argentijnse dokter. Op zich niet erg. Zéér capabele medici met ook nog eens het geduld van een monnik. In mijn ogen fantastisch.
Máár, deze vakmensen mogen hun beroep alléén uitoefenen als ze in staat zijn op een zeer behoorlijk niveau (C1) in het Catalaans te communiceren. Spaans, Frans, Engels, Duits, maakt niet uit. Ze worden geacht een patiënt in het Catalaans te helpen. En als de arme sodemieter een Spanjaard is die het Catalaans niet machtig is wordt verwacht dat men de communicatie in eerste instantie in het Engels probeert, hoewel die taal níet in het eisenpakket van de sollicitatiecommissie voorkomt, daarna om het even welke andere taal, zolang het maar geen Castellano betreft.
Sommige verpleegsters uit andere delen van Spanje, die volgens de ex-premier van Cataluña Quin Torra sowieso een soort Untermenschen zijn, hebben daar geen boodschap aan. Iedereen, ook in Cataluña, spreekt immers Castellano en een Engelsman zal in het Catalaans echt niet uit kunnen leggen welk gevoel hij in zijn borstkas voelt en waarom hij zo raar praat (omdat hij geen adem kan halen). Fictief voorbeeld, tegelijkertijd best vaak voorkomend.
Nu heeft één van die levensreddende engeltjes een vergissing gemaakt. Ze heeft dat wat veel van haar collega’s denken uitgesproken. In een video. En die video heeft ze gepost op TikTok. Heel Cataluña over de rooie. Over het feit dat ze weigert een cursus met bijbehorend examen te doen om het Catalaans meester te worden. Want: ‘Volgens de wet heeft eenieder het recht om in zijn eigen taal medische bijstand te ontvangen’. Zolang die eigen taal maar Catalaans is zou ik willen toevoegen.
Het staat mij nog vers in het geheugen dat onder Quin Torra’s bewind ambulancepersoneel met de videobewaking in de ambulances werd gevolgd om te checken of patiënten wel slechts en alleen in het Catalaans werden aangesproken.
Maargoed, het meiske is waarschijnlijk haar baan kwijt en is haar leven niet meer zeker in de straten van Barcelona.
Het vermoeden bestaat dat de wachtrijen in de Catalaanse medische centra niet op korte termijn zullen zijn verdwenen.
Un cordial saludo de vuestro amigo Raúl.
¡Hasta pronto!
