(Sam Dagher, Mohammed Hatem, Bloomberg, 6 januari 2024) – De VS en haar bondgenoten hebben overwogen om de Jemenitische Houthi-terroristen aan te vallen nadat ze hen hadden verteld om ofwel hun aanvallen op schepen in de Rode Zee te stoppen of niet nader gespecificeerde actie te ondernemen.
Washington en een dozijn landen waarschuwden deze week dat de door Iran gesteunde Houthi’s “de verantwoordelijkheid van de gevolgen zullen dragen” als ze doorgaan met hun aanvallen in de cruciale maritieme handelsader.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Verschillende militaire en marine-experts die door Bloomberg werden geïnterviewd, interpreteerden dit als een dreiging van op handen zijnde aanvallen op de groep, hoewel een dergelijke stap het risico met zich meebrengt dat het alleen maar erger wordt.
Uitdagingen zijn onder andere de mogelijke verdere regionale instabiliteit, met spanningen die al hoog zijn door de oorlog van Israël tegen Hamas – een andere terreurgroep die wordt gesteund door Iran. De Amerikaanse president Joe Biden moet ook rekening houden met het effect van een conflict in een verkiezingsjaar.
De VS kunnen ook vertrouwen op diplomatie met Biden’s speciale gezant voor Jemen, Tim Lenderking, die volgende week naar het Midden-Oosten reist om minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken te vergezellen op zijn rondreis.
Lenderking zei dat er “geen tolerantie” is voor de aanvallen op schepen die wereldwijd “een klimaat van alarm” hebben gecreëerd. Maar ook dat de Houthi’s nog steeds een kans hebben om te kiezen voor de “verstandigste koers” om het geweld in de Rode Zee te beëindigen en zich te richten op de behoeften van de Jemenitische bevolking. Hij sprak vrijdag met de in Qatar gevestigde nieuwszender Al-Jazeera.
Als de diplomatie faalt, zullen de VS en hun bondgenoten zorgvuldig “opties moeten kiezen die duidelijk verdedigbaar zijn” en die gericht zijn op het vermogen van de Houthi’s om de scheepvaart op de Rode Zee te blijven verstoren. Tegelijkertijd moeten ze “voorkomen dat ze betrokken raken in een regionaal conflict”, aldus Nick Childs, senior fellow voor zeemachten en maritieme veiligheid aan het International Institute for Strategic Studies.
Volgens meer dan een dozijn mensen die Bloomberg heeft geïnterviewd, waaronder Jemen-, scheepvaart- en defensie- en veiligheidsexperts, zijn deze opties onder andere:
Deze zouden gericht zijn op het elimineren of verminderen van het vermogen van de Houthi’s om ballistische raketten af te vuren op schepen en scheepvaartroutes door lanceerplaatsen, radars, raketopslagplaatsen en andere ondersteunende infrastructuur en logistiek aan te vallen. Sinds half november hebben de Houthi’s volgens het Pentagon meer dan 100 drones en ballistische raketten afgevuurd in twee dozijn afzonderlijke aanvallen. Meer dan 15 schepen waren het doelwit.
Toch laat deze aanpak de Houthi’s met andere middelen zoals drones, zeemijnen en aanvals speedboten, terwijl het risico bestaat dat de situatie verder escaleert – het opvoeren van de strijd met Jemenitische militanten die hun Iraanse geldschieters zouden kunnen aantrekken.
“Waar we vanaf dag één naar hebben verlangd, is dat de oorlog rechtstreeks tussen ons en de Amerikaanse en Israëlische” vijand wordt gevoerd, zei Houthi-leider Abdul-Malik Al-Houthi vorige maand in een toespraak.
De meeste Jemenitische facties die tegen de Houthi’s hebben gevochten sinds ze bijna tien jaar geleden de hoofdstad Sanaa veroverden, zijn samen met enkele regionale medestanders zoals de Verenigde Arabische Emiraten voorstander van een sterke vergelding. Dat omvat het opnieuw aanmerken van de Houthi’s als terroristen, het aanpakken van hun financiën en het lanceren van bredere militaire acties indien nodig. Sommigen zeggen dat het verdrijven van de Houthi’s uit de havenstad Al-Hudaydah de enige manier is om de rust in de Rode Zee te herstellen.
Velen wijten de aanwezigheid van de Houthi’s aan de kust aan de druk die de VS en andere westerse mogendheden hebben uitgeoefend op de anti-Houthi strijdkrachten. Maar ook op Saoedi-Arabië en de VAE, om een groot offensief in 2018 te stoppen om Al-Hudaydah te heroveren op humanitaire gronden.
“De terreur van de Houthi’s is het natuurlijke gevolg van het feit dat de internationale gemeenschap haar verantwoordelijkheid niet neemt om de defensieve capaciteiten van de Jemenitische regering te versterken”, aldus de Presidentiële Leidersraad, die de internationaal erkende regering vertegenwoordigt.
Bij elke grote militaire actie tegen de Houthi’s zullen de twee belangrijkste regionale steunpilaren van de PLC, Saoedi-Arabië en de VAE, betrokken moeten worden. Op dit moment hebben beide, en vooral Riyad, geen zin om een conflict dat ze tot nu toe hebben proberen uit te bannen, nieuw leven in te blazen.
Een andere optie zou zijn om het mandaat van Operation Prosperity Guardian – een militaire operatie onder leiding van de VS die vorige maand werd opgezet – aanzienlijk uit te breiden. Met het escorteren van schepen in het gebied tussen de Golf van Aden en het zuidelijke deel van de Rode Zee, vergelijkbaar met wat de NAVO 15 jaar geleden deed op het hoogtepunt van de Somalische piratencrisis.
Maar in tegenstelling tot Somalische piraten beschikken de Houthi’s over aanzienlijke militaire middelen en het gebied dat ze bedreigen is relatief groot, dus dit zou een groot aantal oorlogsschepen met geavanceerde luchtverdedigingssystemen vereisen. Veel landen, met name Arabische, zijn terughoudend om mee te doen gezien de beweringen van de Houthi’s dat hun aanvallen uit solidariteit zijn met de Palestijnen in Gaza, aldus Childs van het IISS.
De logistiek is ook ontmoedigend. Er varen op elk moment gemiddeld zo’n 250 schepen door de Rode Zee, rederijen zullen flink moeten plannen en coördineren om mee te kunnen doen aan escorte konvooien, zegt Ami Daniel, chief executive officer van Winward, een maritiem kunstmatig intelligentiebedrijf.
De VS en hun bondgenoten zouden het voorbeeld van Saoedi-Arabië kunnen volgen, dat hard heeft gewerkt om de Houthi’s over te halen zich te committeren aan een permanent staakt-het-vuren. En ze een door de VN gesteund vredesplan door financiële stimulansen aan te bieden.
Het probleem is dat de acties van de Houthi’s in de Rode Zee de ernstige beperkingen hebben blootgelegd van “het concept van stabiliteit” dat de Saoedi’s hebben geprobeerd te smeden met de groep. Dit zegt Majed Almadhaji, directeur van het Sanaa Center for Strategic Studies.
En in tegenstelling tot Saoedi-Arabië heeft een grootmacht als de VS andere overwegingen.
De aanvallen van de Houthi’s zijn “enigszins een klap voor de door de VS geleide orde van het handhaven van open zeeën die al tientallen jaren bestaat”, zegt Torbjorn Soltvedt. Hoofdanalist Midden-Oosten en Noord-Afrika bij het in Londen gevestigde Verisk Maplecroft.
