John Ainger, Frances Schwartzkopff, Bloomberg, 1 februari 2024 – De strengste ESG-regel van de EU tot nu toe wordt mogelijk onderuitgehaald door een politieke strijd in Duitsland.
De Europese Unie stond op het punt om verder te gaan met de Corporate Sustainability Due Diligence-richtlijn nadat wetgevers en vertegenwoordigers van de lidstaten in december maanden van onderhandelingen hadden afgesloten met een voorlopig akkoord.
Volgens de richtlijn kunnen bedrijven civielrechtelijk aansprakelijk worden gesteld als ze nalaten schendingen van milieu- en mensenrechten in hun waardeketens aan te pakken. Ook worden klimaatveranderingsplannen verplicht gesteld.
Duitsland heeft een vergelijkbare nationale wet en was een belangrijke voorstander van de EU-wetgeving, die deels is ontworpen om een verantwoordingskader voor het hele blok te creëren.
Dit nadat in 2013 meer dan 1000 werknemers uit Bangladesh, die kleding voor de EU-markten maakten, bij een instorting van een gebouw om het leven kwamen.
Maar nu zal Europa’s grootste economie zich waarschijnlijk onthouden bij de eindstemming onder de lidstaten, die momenteel gepland staat voor 9 februari, aldus een persoon die bekend is met de zaak.
Een onthouding van Duitsland zou anderen ertoe kunnen aanzetten dit voorbeeld te volgen, waardoor de steun voor de wetgeving afbrokkelt en mogelijk ten grave wordt gedragen, vooral nu de tijd dringt voor de EU-verkiezingen in juni.
België, dat het roulerend voorzitterschap van het blok bekleedt, heeft er volgens zijn woordvoerder nog steeds vertrouwen in dat het een akkoord over de streep kan trekken.
Het struikelblok kwam aan het licht toen de Duitse Vrije Democratische Partij, die deel uitmaakt van de regerende coalitie, onverwacht haar verzet tegen de GVDB bekendmaakte in een verklaring van 15 januari, onder vermelding van “bureaucratische hindernissen” en “rechtsonzekerheid”.
“Dankzij de FDP heeft de CSDD een stopsignaal gekregen van Duitsland,” zei Johannes Vogel, parlementslid en plaatsvervangend voorzitter van de FDP, in een commentaar per e-mail. “Geen enkel bedrijf heeft op dit moment behoefte aan nieuwe bureaucratische lasten van Ursula von der Leyen.”
De verrassende aankondiging kwam nadat een opiniepeiling vorige maand aantoonde dat de regerende FDP een nieuwe extreemlinkse groep achter zich laat en het risico loopt om uit het parlement te vallen.
Dit te midden van wijdverspreide frustratie over de regeringscoalitie van bondskanselier Olaf Scholz. Boeren blokkeerden vorige maand snelwegen om te protesteren tegen het einde van een subsidie op diesel die voor de landbouw wordt gebruikt.
Zich onthouden van stemming is zeldzaam in de EU als er eenmaal een voorlopig akkoord is bereikt, maar niet ongekend.
Vorig jaar dreigden op het laatste moment bezwaren van Duitsland en Frankrijk tegen regels voor het uitfaseren van verbrandingsmotoren in auto’s en het stimuleren van hernieuwbare energiebronnen deze wetten om zeep te helpen. Nog voor dat er garanties werden gegeven en compromissen werden gevonden.
“Duitsland zou de GVDB niet in gevaar moeten brengen vanwege interne problemen,” zegt Isabella Ritter, EU-beleidsmedewerker voor ShareAction.
“Het is een baanbrekende wetgeving voor de manier waarop zaken worden gedaan in Europa.”
De CSDD is de laatste in een reeks EU-initiatieven om de economie te verduurzamen en te voldoen aan haar belofte voor de Overeenkomst van Parijs. Maar het nieuwe ESG-raamwerk heeft geleid tot klachten over buitensporige rapportagevereisten en dataproblemen.
Het is onduidelijk of er ruimte is voor compromissen om de CSDD aangenomen te krijgen. Wetgevers hebben al grote concessies gedaan aan lidstaten, waaronder het tijdelijk uitsluiten van de financiële sector van de volledige reikwijdte van de richtlijn.
Italië en Zweden zouden volgens bekenden ook kunnen weigeren om de regel in zijn huidige vorm te steunen. Dat zou waarschijnlijk betekenen dat de wet niet genoeg steun heeft om goedgekeurd te worden.
België zou ervoor kunnen kiezen om de stemming over de GVDB uit te stellen als het vindt dat er onvoldoende steun is.
“De Duitse onthouding is ook ingegeven door de belangen van nationale bedrijfsorganisaties”, zegt Pietro Cesaro, beleidsadviseur bij klimaatdenktank E3G. ”
Het zou jammer zijn als Italië – of welk ander land dan ook – beïnvloed zou worden door deze ontwikkelingen, vooral omdat de richtlijn veel minder impact zou hebben voor Italië vanwege zijn import-exportstructuur.”
