Zamire Willems, TPO, 7 september 2024 – In het kader van een akkoord tussen Israël en Hamas, dat afgelopen november leidde tot een staakt-het-vuren en de vrijlating van gijzelaars, keerden zes gijzelaars uit Be’eri terug naar huis.
Tot voor kort werd vermoed dat slechts vier gijzelaars nog in leven waren. Vorige week bleek bewoonster Carmel Gat (40) één van de zes gijzelaars te zijn die door de Israëlische Defensiemacht (IDF) dood werd teruggevonden in een tunnel onder Rafah, bruut vermoord.
Het bloedbad in Be’eri was die dag de meest verwoestende aanval op een enkele gemeenschap. Veel huizen zaten vol met familie en vrienden, omdat de kibboets haar 75-jarig bestaan vierde en het Simchat Torah (Vreugde der wet) was, de laatste dag van Soekot (het Loofhuttenfeest), een vreugdevolle gelegenheid waarop Joden God danken voor de Torah, het heilige boek met wetten en richtlijnen voor het leven.
Boven veel van deze zwaar gehavende huizen hangen nu grote spandoeken met foto’s en namen van de vermoorde bewoners en hun gasten. De tekst op de spandoeken luidt: ‘In dit huis woonde ( .. ) die op brute wijze werd vermoord tijdens de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober.’
Het zijn foto’s van mannen, vrouwen en kinderen die je lachend aankijken, terwijl op de achtergrond de nog steeds woedende oorlog tussen Israël en Hamas dreigend aanwezig is met angstaanjagende explosies die je telkens doen schrikken; enigszins verzacht door het gefluit van vogels in een stralende zomerzon. Surrealistischer kan het bijna niet.
Be’eri bevindt zich pal naast een zwaarbeveiligd hekwerk dat Israël scheidt van de Gazastrook. Tot de vroege ochtend van zaterdag 7 oktober, toen ongeveer 340 terroristen van Hamas, Islamitische Jihad en Gazaanse burgers via de hoofdingang en een, met een bulldozer, doorgebroken hek de kibboets wisten binnen te dringen. Ze zaaiden vervolgens twee dagen lang op gruwelijke en barbaarse wijze dood en verderf. Meer dan 100 terroristen kwamen hierbij zelf om het leven.
De bewoners hadden nauwelijks een kans. De terroristen – bleek later – beschikten over inside informatie. Ze hadden de huizen genummerd, wisten precies wie waar woonde en waar de safe rooms zich bevonden. Toen het luchtalarm op de vroege ochtend van 7 oktober afging, zochten de bewoners onmiddellijk hun toevlucht in deze versterkte ruimtes. Maar safe rooms, ontworpen als bescherming tegen raketaanvallen en om veiligheidsredenen niet afsluitbaar, waren nooit bedoeld om bestand te zijn tegen een moorddadige inval van meedogenloze terroristen.
Sommige bewoners wisten zich lange tijd te verdedigen door de deur te barricaderen. Als reactie daarop probeerden de terroristen met een toevallig voorhanden zijnde mini-graafmachine de buitenmuur van een safe room open te schrapen. Uiteindelijk staken ze de huizen in brand, waardoor de bewoners gedwongen werden hun schuilplaatsen te verlaten. Enkel om alsnog te worden vermoord, verminkt of gegijzeld.
De talloze ongecontroleerde kogelgaten in bijna elke muur, deur, schutting en houten veranda getuigen van een helse dag zonder enige vorm van genade of menselijkheid. Want naast moordpartijen, executies en verminkingen gingen de terroristen die dag in Israël nog een stap verder.
In schokkende en onvoorstelbare gruweldaden, die de wreedheid van deze jihadistische extremisten onderstrepen, werden mannen, vrouwen, kinderen en zelfs baby’s levend verbrand, en werden onthoofde lichamen ontheiligd door ermee te spelen: de hoofden van mannen, vrouwen, kinderen en baby’s werden willekeurig op andere lichamen geplaatst.
Dit is een realiteit waar we niet voor mogen wegkijken. Het toont aan waartoe deze terroristen in staat zijn, waarbij zelfs een staakt-het-vuren om de resterende 101 gijzelaars vrij te krijgen geen enkele garantie voor veiligheid biedt. De executie van zes gijzelaars afgelopen week door Hamas spreekt boekdelen.
“Via de tuindeuren hoorde ik ze binnenkomen,” vertelt Nitzan Peled. Ze wijst naar twee openslaande deuren en kijkt geëmotioneerd om zich heen in het huis dat tot 7 oktober haar thuis was. “Ken je dat geluid van rinkelende flessen als je de koelkastdeur opent? Dat geluid zorgt sindsdien voor rillingen. Ze kwamen binnen, liepen door naar de keuken en begonnen direct mijn koelkast leeg te halen.”
Peled loopt naar de safe room waar ze zich op dat moment had verschanst en uiteindelijk zo’n 37 uur verbleef. Om onbekende redenen lieten de terroristen de deur naar haar safe room ongemoeid, wat haar redding bleek.
De onophoudelijke schoten, explosies, angstige kreten en smeekbeden van buurtgenoten gingen bij haar door merg en been. Toen het huis van haar buurman in brand werd gestoken, kon ze de rook ruiken. Haar eigen huis bleef gespaard van de vlammen, maar haar buurman overleefde de terreuraanslag niet.
Ze voelt zich schuldig dat ze vanuit haar eigen positie niet in staat was anderen te helpen, vooral na het horen van verhalen van bewoners iets verderop. Die huizen kijken uit op een plantsoen met een prachtige, majestueuze boom in het midden, die aangename schaduw biedt in het warme, droge klimaat van de Negev-woestijn.
De plek oogt sereen, maar de rust wordt abrupt verstoord door het geluid van bulderende bulldozers die zwaar beschadigde huizen neerhalen. De verschrikkingen die hier – op dat moment – negen maanden geleden plaatsvonden, worden weer pijnlijk zichtbaar. Het was deze plek waar de omwonenden van het plantsoen elkaar moed inspraken, elkaar waarschuwden wanneer terroristen in de buurt waren en zodra het veilig genoeg was, van het ene huis naar het andere huis renden om elkaar te helpen.
In het smalle straatje waar Peled toen woonde, geïsoleerd en alleen, sprak de Israëlische vrouw zichzelf kracht, moed en hoop in. Dat was het enige wat ze op dat moment kon doen. Ze is na maanden van afwezigheid teruggekeerd naar Kibboets Be’eri en woont nu in een huis iets verderop in de wijk. Vanaf daar kan ze nog steeds een glimp opvangen van de plek waar ze de angstigste uren van haar leven doorbracht.
Na de verschrikkingen mochten de bewoners een maand lang niet terugkeren naar de kibboets, terwijl haar geliefde kat al die tijd angstig en getraumatiseerd over het terrein zwierf. Hij liet zich moeilijk vangen en beet haar zelfs, maar na meerdere pogingen wist ze hem uiteindelijk weer in haar armen te sluiten. Nu houdt ze hem voorlopig binnen. “Ik heb toch nog iemand van Be’eri kunnen redden,” zegt ze glunderend.
Op de hoek van een straat staat een vrijstaand huis dat volledig is verwoest door een kogelregen en raketinslagen. Het is omheind en bedekt met spandoeken waarop de gezichten van dertien mensen te zien zijn: mannen, vrouwen en kinderen. Dat zich hier iets verschrikkelijks heeft afgespeeld op die gitzwarte dag in oktober, laat zich raden.
De bewoners van Be’eri waren door de massale verrassingsaanval die dag in Israël urenlang op zichzelf aangewezen. Slechts dertien IDF troepen, samen met dertien leden van het lokale beveiligingsteam van de kibboets en gewapende bewoners, vochten de eerste zeven uur tegen honderden terroristen. Veel van hen overleefden de terreurdaad niet. Pas rond het middaguur arriveerde de IDF in groten getale in de kibboets, waarna een hevig gevecht uitbrak dat tot maandagmiddag duurde.
Uit later onderzoek bleek dat de situatie die dag gekenmerkt werd door chaos, een gebrek aan informatie en verkeerde beslissingen van IDF commandanten, wat leidde tot fatale fouten. Zo ook het prioriteren van een aantal gewonde soldaten boven de evacuatie van bewoners.
Het huis op de hoek is een tragisch voorbeeld van gebrek aan informatie en fatale besluitvorming. Ongeveer 40 terroristen hielden daar 14 gijzelaars vast, met het plan hen te gebruiken als menselijk schild voor een veilige aftocht naar de Gazastrook. Maar het liep anders. Peled: “Een van de gijzelaars onderhandelde namens de terroristen met het IDF en benadrukte herhaaldelijk in telefoongesprekken: ‘Er zijn hier ook vrouwen en kinderen.’”
Toen gebeurde het ondenkbare: een IDF-tankbestuurder, die kort daarvoor zijn hele team had verloren in gevechten met Hamas, reed vanaf het nabijgelegen Nova-muziekfestival terrein naar Be’eri en vuurde tijdens een spervuur granaten af op het huis waar de gijzelaars werden vastgehouden. “Alle terroristen en dertien van de veertien gijzelaars kwamen daarbij om het leven,” vervolgt Peled. Ze loopt naar een van de spandoeken en begint de foto’s te voorzien van namen, legt onderlinge relaties uit, en eert op haar krachtige manier de mensen met wie ze jarenlang een liefdevol leven heeft gedeeld.
Voor de ingang van een uitgebrand huis staat een liefelijke loopwagen, omringd door verbrijzelde dakpannen. Misschien was deze wel van het meisje met de prachtige krullen, die je vanaf een foto op een spandoek met een vrolijke blik aankijkt – net als haar ouders op brute wijze hier vermoord.
Het is een aangrijpend tafereel, vooral wanneer je het huis binnenstapt en ziet dat er werkelijk niets meer van over is. De woonkamer, keuken en slaapkamers zijn volledig verwoest door de vlammen, de deur naar de safe room is doorzeefd met kogels en de vloer ligt bezaaid met puin.
De gruwelijkheden die hier hebben plaatsgevonden, laten een blijvende indruk achter. Alleen zijn in de safe room voelt intens en beklemmend, het doet je adem stokken en roept diepe emoties op. Je hoeft weinig inlevingsvermogen te hebben om je voor te stellen wat zich hier niet lang geleden heeft afgespeeld, alsof de vermoorde bewoners vanaf hun foto’s smeken: ‘Vertel ons verhaal.’
En toch straalt ook hier de kracht, trots en hoop van Israël, want temidden van alle droefheid heeft iemand de blauw-witte vlag van Israël aan een zwartgeblakerde deurpost bevestigd.
In Be’eri heerst volop bedrijvigheid. De kibboets komt langzaam weer tot leven na die verschrikkelijke dag in oktober, toen een vredige plek op Simchat Torah veranderde in een bloedbad.
Tenminste 125 zwaar beschadigde en volledig uitgebrande huizen worden nu gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Toch heerst er twijfel onder veel bewoners of ze willen terugkeren naar een plek waar wrede barbaren hun geliefden en medebewoners bruut hebben afgeslacht en gegijzeld.
Want de hel is nog steeds gaande, er klinken nog steeds explosies aan de andere kant van het hekwerk, bijna dagelijks gaat het raketalarm af en bidden Israëliërs voor de veilige terugkeer van de laatste gijzelaars, zo ook die uit Be’eri.
In juli 2024 nam TPO-hoofdredacteur en journalist Zamire Willems, samen met andere journalisten en beleidsmakers, deel aan een rondreis door Israël en de Palestijnse Gebieden, georganiseerd door het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). De neutraal opgezette studiereis had als doel de complexe en vaak ondoorgrondelijke situatie in Israël en de Palestijnse Gebieden begrijpelijker te maken, evenals de oorlog in Gaza tegen terreurorganisatie Hamas en de dreiging in het noorden door Hezbollah, een terreurgroep uit Libanon. Beide perspectieven werden belicht door gesprekken met zowel Israëliërs als Palestijnen, waarbij thema’s als interne verdeeldheid in tijden van oorlog, mogelijke blijvende oplossingen voor Gaza en de situatie op de Westelijke Jordaanoever uitgebreid aan bod kwamen. Doel? Een dieper inzicht krijgen in deze complexe realiteit en het behouden van overzicht te midden van de vele lagen van het conflict. Deze reportage is gemaakt naar aanleiding van een uitgebreid bezoek aan kibboets Be’eri.
