Redactie, TPO, 6 december 2024 – Zweden heeft in de afgelopen twintig jaar fors geïnvesteerd in windenergie. In combinatie met waterkracht en kernenergie zorgt dit voor een zeer groene energiemix. Ongeveer een kwart van de Zweedse energie wordt opgewekt door windmolens.
Door de grote hoeveelheid windenergie dalen de prijzen echter steeds vaker tot onder nul, soms zelfs voor hele dagen. Deze lage prijzen maken investeringen in nieuwe windparken onaantrekkelijk. Daarnaast zorgt de onzekerheid over de toekomstige energievraag, door vertraagde of geannuleerde groene industrieprojecten in Noord-Zweden, voor extra terughoudendheid bij investeerders.
De situatie in Zweden is uniek in Europa. Drie jaar geleden stopte het land met subsidies voor nieuwe windparken. In de rest van Europa, zoals in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland, bestaan nog steeds diverse stimuleringsmaatregelen.
Naast de lage energieprijzen heeft de Zweedse windindustrie te maken met hogere kosten voor turbines, gestegen rentes, lokale weerstand, en vertraagde of geblokkeerde vergunningen.
“Het is een uitdagende situatie”, zegt Matilda Afzelius, directeur van Renewable Energy Systems Holdings Ltd., een ontwikkelaar van groene energieprojecten. “Alles gaat veel langzamer dan we hadden gehoopt.”
Sinds begin dit jaar zijn er geen nieuwe windturbines besteld in Zweden. De doorlooptijd van een nieuw windpark, van aanvraag tot ingebruikname, is opgelopen tot 8,5 jaar. In 2010 was dat nog 2,5 jaar.
De verwachting is dat de energievraag in Zweden de komende twintig jaar zal verdubbelen. Om aan die vraag te voldoen is meer windenergie nodig. Maar volgens BloombergNEF zullen er tussen 2030 en 2035 jaarlijks slechts 400 megawatt aan windenergie bijkomen, in vergelijking met 2.604 megawatt vorig jaar.
De lage energieprijzen in Zweden staan in schril contrast met landen die nog sterk afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. De gemiddelde energieprijs in Scandinavië ligt dit jaar rond de 36 euro per megawattuur, de helft van de prijs in Duitsland.
“Het prijsverschil kan nog groter worden als de vraag stagneert”, zegt Sigbjorn Seland, analist bij StormGeo AS. “In delen van Scandinavië kunnen de prijzen tussen 2025 en 2027 voor langere periodes bijna nul zijn.”
In de eerste helft van dit jaar werden 12 van de 16 aanvragen voor nieuwe windparken afgewezen door lokale gemeentes. Drie van de overige vier projecten werden geblokkeerd door het leger.
Ook de plannen van de Zweedse regering om te investeren in nieuwe kerncentrales baren zorgen. Voor nieuwe reactoren wordt een vaste prijs voor de opgewekte energie voorgesteld van 70 euro per megawattuur, gedurende veertig jaar. “Dit kan leiden tot lagere energieprijzen en meer negatieve prijzen, waardoor wind- en zonne-energie moeilijk kunnen concurreren met gesubsidieerde kernenergie”, zegt Andreas Ivert, financieel expert bij EY.
De Zweedse windindustrie, ooit een succesverhaal, staat nu voor grote uitdagingen. Of Zweden zijn ambitieuze klimaatdoelen kan halen, is onzeker.
Bron: Bloomberg
