Redactie, TPO, 22 januari 2025 – Tijdes het eerbetoon worden in totaal 104.000 namen genoemd van Joden, Sinti en Roma die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen. Voor het eerst worden ook namen voorgelezen van Joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk, evenals van Joden die vanuit België of Frankrijk werden gedeporteerd.
Eva Weyl (89), een voormalig gevangene van kamp Westerbork, heeft de eer de eerste namen voor te lezen. Samen met haar kleindochter begint ze met de naam van de Amsterdamse peuter Anny Aa, die samen met haar familie werd vermoord in Sobibor.
Weyl, die in 1942 als zesjarig meisje in het kamp – dat diende als doorgangskamp naar concentratiekampen als Auschwitz en Sobibor – terechtkwam, overleefde de oorlog en deelt nu haar verhaal om de herinnering levend te houden.
De laatste naam die op maandag 27 januari wordt genoemd, is die van Heinrich Zysmanowicz, een negentienjarige jongen die in 1942 in Auschwitz werd vermoord.
Vrijdag worden enkele leesbeurten overgeslagen vanwege de sjabbat, de wekelijkse Joodse rustdag. Het respect voor deze Joodse tradities benadrukt de gevoeligheid en betekenis van de herdenking.
Op zaterdag ligt de focus op de geschiedenis en cultuur van de Sinti en Roma met de theatervoorstelling Onder de sterren. De sjabbat wordt zaterdag afgesloten met een symbolische pauze.
De zondag draait om persoonlijke verhalen, waarbij twee gastsprekers van het Landelijk Steunpunt Gastsprekers (LSG) hun ervaringen delen.
Het programma wordt maandag afgesloten met Achter de façade, een theatervoorstelling die verhalen vertelt van mensen die in kamp Westerbork verbleven.
Onder de deelnemers aan ‘Namen Lezen’ bevinden zich bekende Nederlanders, zoals burgemeesters Femke Halsema (Amsterdam), Jan van Zanen (Den Haag), Sybrand Buma (Leeuwarden) en Peter Snijders (Zwolle). Daarnaast lezen auteurs Arnon Grunberg en Jessica Durlacher, evenals presentatoren Janine Abbring en Ruben Nicolai, namen voor.
Iedere leesbeurt duurt tien minuten. In totaal nemen ongeveer achthonderd vrijwilligers deel aan de zesdaagse herdenking. Op de laatste dag leest Hans Peeper (1939), die gevangen zat in kamp Westerbork en Bergen-Belsen overleefde, om 14:30 uur de laatste namen voor.
Naast het voorlezen van namen zijn er op het terrein van kamp Westerbork verschillende andere activiteiten. Zo zijn er lezingen, waaronder een bijdrage van Elisabeth Oets. Zij vertelt over het dagboek van haar opa, die in Auschwitz werd vermoord.
Erna Barend, een overlevende die als kind ondergedoken zat, deelt haar herinneringen aan de oorlogsjaren. “Bij onheil verstopte ik mij in een grote hoedendoos,” vertelt ze. Hoewel zij en haar gezin de oorlog overleefden, werd de rest van haar familie via Westerbork en Vught gedeporteerd en vermoord.
Het voorlezen van de namen is zowel via een livestream als bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork zelf te volgen, het in het Drentse Hooghalen gevestigde herinneringskamp is tijdens ‘Namen Lezen’ 24 uur per dag gratis toegankelijk. Bezoekers hoeven zich niet vooraf aan te melden en geïnteresseerden kunnen op elk moment van de dag in de tent op het kampterrein plaatsnemen om het voorlezen van de namen bij te wonen.
Het initiatief herinnert aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en moet volgens de organisatie bijdragen aan bewustwording, zodat dergelijke tragedies nooit meer plaatsvinden. Om die reden is de betrokkenheid van de jongere generatie essentieel volgens Bertien Minco, directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork:
“Het is nu de tijd om deze opdracht over te dragen aan de nieuwe generatie. Daarom ben ik blij dat veel overlevenden, nabestaanden en burgemeesters samen lezen met jongeren, en dat scholen massaal meedoen. Het doorgeven van deze verhalen is belangrijker dan ooit. Want zolang een naam genoemd wordt, blijft de herinnering leven.”
Bron: Herinneringscentrum Kamp Westerbork
