Redactie, TPO, 4 februari 2025 – Trump is voorzichtig over de langetermijnvooruitzichten voor de wapenstilstand, ook al claimt hij verantwoordelijkheid voor het onder druk zetten van Hamas en Israël om de gijzelaarsovereenkomst en het bestand te bereiken. Deze werden vorige maand, een de dag voor zijn terugkeer in functie, van kracht.
“Ik heb geen garanties dat de vrede stand zal houden,” zei Trump maandag nog.
De gesprekken van de leiders zullen naar verwachting ingaan op een langgekoesterde normalisatieovereenkomst tussen Israël en Saoedi-Arabië, evenals zorgen over het nucleaire programma van Iran. Echter, het uitwerken van de tweede fase van de gijzelaarsovereenkomst zal bovenaan de agenda staan.
Netanyahu’s aankomst in Washington – voor het eerste buitenlandse bezoek van een leider tijdens Trumps tweede ambtstermijn – valt samen met de afnemende populariteit voor de premier. Hij bevindt zich midden in een wekenlange getuigenis in een lopend corruptieproces, waarin hij beschuldigd wordt van het ruilen van gunsten met mediabaronnen en rijke zakenpartners. Hij verwerpt de beschuldigingen en zegt dat hij het slachtoffer is van een “heksenjacht.”
Het ontmoeten van Trump, die populair is in Israël, kan helpen om de publieke aandacht af te leiden van het proces en Netanyahu’s positie te versterken.
Het is Netanyahu’s eerste reis buiten Israël sinds het Internationaal Strafhof (ICC) in november arrestatiebevelen uitvaardigde voor hem, zijn voormalige minister van Defensie Yoav Gallant en Hamas-militair leider Mohammed Deif, die Israël lang voor de uitspook van het ICC zou hebben geëlimineerd. Het Strafhof verwijdt hen oorlogsmisdaden tegen de menselijkheid tijdens de oorlog in de Gazastrook.
De Verenigde Staten erkennen de bevoegdheid van het ICC overigens niet over hun burgers of grondgebied.
I’m leaving for a very important meeting with @realDonaldTrump in Washington.
The fact that this would be President Trump’s first meeting with a foreign leader since his inauguration is telling.
I think it’s a testimony to the strength of the Israeli-American alliance. It’s… pic.twitter.com/wWYrC7mYrF
— Benjamin Netanyahu – בנימין נתניהו (@netanyahu) February 2, 2025
Netanyahu en Trumps Midden-Oostengezant Steve Witkoff begonnen maandag met de zware taak van het bemiddelen van de volgende fase van het bestand.
De Israëlische premier zegt in een verklaring dat de ontmoeting met Witkoff en de Amerikaanse Nationale Veiligheidsadviseur Michael Waltz “positief en vriendelijk” was.
Hij laat weten een delegatie naar Qatar te sturen om de indirecte gesprekken met terreurorganisatie Hamas voort te zetten, die worden bemiddeld door het Golfstaatland, een eerste bevestiging dat die onderhandelingen doorgaan. Netanyahu zegt ook dat hij zijn veiligheidskabinet bijeenroept om de Israëlische eisen voor de volgende fase van het bestand te bespreken, wanneer hij later deze week terugkeert naar Israël.
Netanyahu staat onder grote druk van de extreemrechtse leden van zijn regering om het bestand op te zeggen en de gevechten in de Gazastrook te hervatten om Hamas te elimineren. Bezalel Smotrich, één van Netanyahu’s belangrijkste partners, dreigt de regering ten val te brengen als de oorlog niet wordt hervat: een stap die kan leiden tot vervroegde verkiezingen.
Hamas, dat sinds het begin van het bestand vorige maand opnieuw controle over Gaza heeft, zegt geen gijzelaars vrij te geven in de tweede fase tenzij de oorlog wordt beëindigd en er sprake is van een volledige terugtrekking van de Israëlische troepen.
Netanyahu daarentegen blijft volhouden dat Israël vastbesloten is om de overwinning op Hamas te behalen en alle gijzelaars die ontvoerd zijn bij de aanval van 7 oktober 2023 – die de oorlog inluidde – terug te brengen.
De Amerikaanse Mira Resnick, een voormalige adjunct-assistent van de minister van Buitenlandse Zaken voor Israëlische en Palestijnse zaken, stelt dat Trump weinig geduld zal kunnen opbrengen voor Netanyahu’s politieke problemen, als dit de bredere doelstellingen van zijn regering in de weg staat.
“De president begon zijn termijn door te zeggen dat hij wilde dat het bestand op 20 januari van kracht zou zijn. Dat is wat hij heeft gekregen. Hij is erbij betrokken, omdat hij er krediet voor kan nemen”, aldus Resnick.
Hamas-terroristen arriveren in een pick-up truck bij de overgave van gijzelaar Agam Beger aan het Rode Kruis in het Jabalya-vluchtelingenkamp, Gaza-Stad, op 30 januari 2025. Foto: Mohammed Hajjar/AP
Einav Zangauker, wiens zoon Matan tot de gijzelaars behoort, roept Trump op om Amerikaans machtsmiddel te gebruiken om Netanyahu aan het akkoord te houden.
De 24-jarige Matan is één van de gijzelaars die naar verwachting wordt opgenomen in de tweede fase van de overeenkomst, wanneer alle resterende levende gijzelaars — inclusief mannen onder de 50 en mannelijke soldaten — worden uitgewisseld voor een nog te bepalen aantal Palestijnse gevangenen.
De tweede fase zal naar verwachting ook de volledige terugtrekking van Israëlische troepen uit de Gazastrook omvatten.
“Ik wil dat president Trump weet dat er bepaalde extreme elementen binnen Israël zijn, die zijn visie proberen te torpederen,” zei Zangauker, die vanuit Israël naar Washington reisde om deel te nemen aan een geplande rally deze dinsdag buiten het Witte Huis. “Wij vertegenwoordigen de grote, grote meerderheid van Israël. De ultra-extremisten chanteren de premier om hun wil uit te voeren”, aldus de vader van Matan.
Het Dizengoff-plein in Tel Aviv, 10 juli 2024, waar wordt stilgestaan bij de gijzelaars en slachtoffers van de pogrom door Hamas op 7 oktober 2023. Foto: Zamire Willems/TPO
Sinds zijn terugkeer in functie heeft Trump opgeroepen om Palestijnen uit de Gazastrook te verplaatsen naar buurlanden Egypte en Jordanië, hoewel de Egyptische president Abdel Fattah el-Sissi en de Jordaanse koning Abdullah II dit hebben afgewezen.
Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), Qatar, de Palestijnse Autoriteit en de Arabische Liga sluiten zich bij Egypte en Jordanië aan in de afwijzing van plannen om Palestijnen uit hun gebieden in de Gazastrook en de bezette Westelijke Jordaanoever te verplaatsen.
Toch houdt Trump vol dat hij Egypte en Jordanië kan overtuigen om Palestijnen te accepteren, vanwege de aanzienlijke hulp die de Verenigde Staten aan Caïro en Amman verstrekt. Hard-line rechtse leden van Netanyahu’s regering hebben de oproep om Palestijnen uit de Gazastrook te verplaatsen omarmd.
Shibley Telhami, de Anwar Sadat hoogleraar voor Vrede en Ontwikkeling aan de Universiteit van Maryland, vindt dat de druk van Trump om Palestijnen uit de Gazastrook te verplaatsen, nuttig is voor Netanyahu. Maar hij voegt eraan toe dat het de wens van Trump en Netanyahu – om een normalisatieovereenkomst met Saoedi-Arabië te sluiten – ondermijnt.
De Saoedi’s, de grootste Arabische macht in het Midden-Oosten, verklaren dat ze alleen akkoord zouden gaan met zo’n overeenkomst als de oorlog eindigt en er een geloofwaardig pad is naar een Palestijnse staat in Gaza en de Westelijke Jordaanoever.
Telhami: “Deze druk van Trump komt niet overeen met het idee van een Palestijnse staat, zoals wij die kennen. Het is moeilijk voor te stellen dat de Saoedi’s hiermee instemmen.”
“We do a lot for them and they’re going to do it”
Donald Trump doubles down on his call to send displaced people from Palestine’s Gaza to neighbouring Egypt and Jordan, despite the two countries rejection of the measure pic.twitter.com/KzbcZ1Eb5t— TRT Afrika (@trtafrika) January 31, 2025
Netanyahu ontmoette maandag Trumps keuze voor de ambassadeur in Israël, de voormalige gouverneur van Arkansas Mike Huckabee, en zoo ook evangelische leiders. Huckabee heeft altijd een Palestijnse staat afgewezen.
De premier verzoekt Trump waarschijnlijk om daadkrachtig op te treden tegen Iran. Teheran heeft te maken met een reeks militaire tegenslagen, waaronder het aanzienlijk verzwakken van Irans’s proxy Hamas in Gaza door Israëlische troepen en hun andere proxy, Hezbollah, in Libanon. Zo ook een operatie die de luchtverdediging van Iran decimeerde.
Netanyahu gelooft dat dit moment een kans biedt om het nucleaire programma van Teheran decisief aan te pakken.
Eytan Gilboa, een expert in de Israëlisch-Amerikaanse relaties aan de Bar-Ilan Universiteit nabij Tel Aviv, ziet de ontmoeting tussen Trump en Netanyahu deze dinsdag als één van de belangrijkste en meest cruciale ontmoetingen tussen beide leiders: “Wat hier op het spel staat, zijn niet alleen de bilaterale relaties tussen Israël en de Verenigde Staten, maar de herschikking van het Midden-Oosten.”
Bron: AP