Redactie, TPO, 28 maart 2025 – Dit blijkt uit het vrijdag gepubliceerde rapport Ongewenst seksueelgedrag op school van Ipsos I&O in opdracht van Plan International. Het onderzoek richtte zich op 1.060 meisjes in deze leeftijdscategorie (13-25), met resultaten die laten zien dat seksueel ongewenst gedrag een significant probleem vormt in het onderwijs.
Een kwart van de ondervraagde meisjes (24 procent) geeft aan ooit seksueel ongewenst gedrag te hebben ervaren, of twijfelt over de aard van deze ervaringen. Het blijkt dat de eerste confrontatie met dit gedrag vaak al plaatsvindt tussen de 13 en 18 jaar.
Deze relatief vroege kennismaking met ongewenst gedrag kan een verontrustende start zijn van de schooltijd voor veel meisjes en jonge vrouwen.
Seksueel ongewenst gedrag op school uit zich in verschillende vormen. In de meeste gevallen gaat het om seksueel getinte opmerkingen (63 procent) en ‘grappen’ die als seksueel van aard worden ervaren (52 procent). Ongeveer 85 procent van de meisjes heeft minimaal één van deze twee incidenten meegemaakt. In 42 procent van de gevallen is er daadwerkelijk fysiek contact, waarvan 31 procent betreft onnodig lichamelijk contact.
Interessant is dat in 27 procent van de gevallen een mannelijke docent de dader is, terwijl de meeste incidenten (73 procent) worden veroorzaakt door medeleerlingen, met name jongens.
De plekken waar dit gedrag het vaakst voorkomt, zijn klaslokalen (36 procent), pauzes (39 procent) en tussenuren (30 procent). Dit zijn ook de momenten waarop leerlingen zich vaak het meest kwetsbaar voelen, doordat ze zich in een informele setting bevinden waar toezicht ontbreekt of minder strikt is.
Wat blijkt uit het onderzoek is dat er onvoldoende voorlichting is over seksueel ongewenst gedrag op scholen. Maar liefst 39 procent van de meisjes heeft nooit voorlichting gehad over dit onderwerp. Bovendien weet 43 procent van de meisjes en jonge vrouwen niet waar ze ongewenst seksueel gedrag kunnen melden, wat de drempel verhoogt om er iets van te zeggen.
De impact van deze ervaringen is groot: een derde van de ondervraagde meisjes voelt zich onveiliger (34 procent) na het meemaken van seksueel ongewenst gedrag. Bij bijna een derde (29 procent) neemt de onzekerheid toe, en 28 procent ervaart gevoelens van schaamte. In sommige gevallen leidt dit tot vermijdingsgedrag, zoals het mijden van bepaalde schoolplekken (10 procent) of sociale schoolactiviteiten, of zelfs tot concentratieproblemen (10%).
Opvallend is dat hoewel 67 procent van de meisjes haar ervaring deelt met een vriend(in) of medeleerling, slechts een derde (33 procent) de situatie bij een volwassene meldt. Een aanzienlijk aantal meisjes meldt niets, omdat ze het gevoel hebben dat het incident niet ernstig genoeg is om te melden of omdat ze twijfelen of er überhaupt actie ondernomen zal worden.
Dit benadrukt de urgentie van het creëren van een veiligere omgeving waarin meldingen serieus worden genomen en adequate maatregelen worden getroffen.
Het geringe aantal officiële meldingen heeft ook te maken met de gebrekkige reactie op meldingen van slachtoffers. Bijna 42 procent van de meisjes en vrouwen die hun ervaring bij een professional meldde, geeft aan dat er daarna geen actie is ondernomen. Dit maakt duidelijk dat er een structurele en systematische aanpak nodig is om de veiligheid van meisjes en vrouwen in onderwijsinstellingen te waarborgen.
Om dit probleem aan te pakken, stellen meisjes en jonge vrouwen zelf verschillende maatregelen voor. Ten eerste is er een dringende oproep voor verbeterde voorlichting en educatie over ongewenst seksueel gedrag. Daarnaast is het van belang om laagdrempelige en duidelijke meldpunten in te stellen, zodat slachtoffers zich gehoord voelen.
Het onderwerp zou ook bespreekbaar gemaakt moeten worden binnen schoolgemeenschappen, zodat het niet taboe is om erover te praten.
Strengere maatregelen en consequenties voor daders zijn ook een belangrijke oplossing die wordt voorgesteld. Als het gedrag niet effectief wordt aangepakt, blijft het voortduren en kunnen de gevolgen voor de slachtoffers enorm zijn. In dit kader speelt ook de rol van jongens en mannen een cruciale rol.
Meisjes en jonge vrouwen zijn ervan overtuigd dat het helpt als jongens en mannen meer leren over wat seksueel ongewenst gedrag is en zich vaker uitspreken tegen dit gedrag.
Het is dus niet alleen een kwestie van meer voorlichting en meldpunten, maar ook van het creëren van een cultuur van respect en gelijkwaardigheid. Het betrekken van alle genders bij de oplossing van dit probleem is essentieel om te zorgen voor een schoolklimaat waar iedereen zich veilig voelt en ongewenst gedrag geen plaats heeft.
Bron: Ipsos I&O
