Buitenland

Conclaaf voor nieuwe paus start 7 mei: kans op voortzetting hervormingsgezinde koers

28-04-2025 15:19

De Sint-Pietersbasiliek is op de achtergrond te zien terwijl een kardinaal arriveert voor een bijeenkomst van het college van kardinalen in het Vaticaan, 28 april 2025. Foto: Gregorio Borgia/AP

Het Vaticaan maakt bekend dat het conclaaf voor de verkiezing van een nieuwe paus op 7 mei van start gaat. De kardinalen komen dan samen in Vaticaanstad om een opvolger te kiezen voor paus Franciscus, die vorige week op 88-jarige leeftijd overleed.  Ze stellen de geheime stemming twee dagen uit om elkaar beter te leren kennen en om vooraf meer consensus te vinden over een kandidaat, voordat ze zich opsluiten in de Sixtijnse Kapel.

 

Redactie, TPO, 28 april 2025 – De kardinalen bepaalden de datum nadat ze aankwamen voor de eerste dag van informele bijeenkomsten, na de begrafenis van Franciscus afgelopen zaterdag.

“Er is hoop op eenheid,” verklaart de Argentijnse kardinaal Ángel Sixto Rossi, de 66-jarige aartsbisschop van Córdoba, die in 2023 door Franciscus tot kardinaal werd benoemd.

Deze combinatie van foto’s toont kanshebbers om paus Fransiscus op te volgen: bovenste rij van links naar rechts: kardinaal Peter Erdo, kardinaal Reinhard Marx, kardinaal Marc Ouellet; middelste rij van links naar rechts: kardinaal Pietro Parolin, kardinaal Robert Prevost, kardinaal Robert Sarah; en onderste rij van links naar rechts: kardinaal Christoph Schoenborn, kardinaal Luis Tagle en kardinaal Matteo Zuppi. Foto: AP

Kans op voortzetting hervormingsgezinde koers

Tijdens zijn pontificaat benoemde Franciscus tientallen gelijkgestemde kardinalen. Hierdoor is de kans groot dat zijn opvolger iemand wordt die zijn hervormingsgezinde koers voortzet. Bijna twee derde van de stemgerechtigde kardinalen werd namelijk door Franciscus zelf benoemd.

Veel kardinalen geven dan ook aan te willen voortbouwen op Franciscus’ pastorale focus op gemarginaliseerde groepen en zijn verzet tegen oorlog.

Echter, conservatieven binnen de groep zouden juist meer gericht kunnen zijn op het herstellen van de eenheid en het terugbrengen van de kerk naar de kernleerstellingen zoals benadrukt door Johannes Paulus II en paus Benedictus XVI, in plaats van door te gaan met Franciscus’ nadruk op sociale rechtvaardigheid en zijn openheid naar vrouwen en homoseksuelen.

Lees ook Paus Franciscus biedt meerdere keren excuses aan voor misbruik

‘Binnen twee tot drie dagen witte rook’

De Britse kardinaal Vincent Nichols, de 79-jarige aartsbisschop van Westminster, benadrukt dat de kerk naar eenheid moet streven en bagatelliseert de verdeeldheid: “De rol van de paus is in essentie om ons samen te houden, en dat is de genade die we van God hebben gekregen.”

De Venezolaanse kardinaal Baltazar Enrique Porras Cardozo spreekt zijn vertrouwen uit dat, zodra het conclaaf begint, er snel een beslissing zal vallen: “binnen twee à drie dagen.”

135 stemgerechtigde kardinalen

Het College van Kardinalen dat de nieuwe paus zal kiezen, bestaat uit leden uit alle uithoeken van de wereld die Franciscus tijdens zijn twaalfjarige pontificaat heeft benoemd om nieuwe gezichtspunten binnen de hiërarchie van de Katholieke Kerk te brengen.

Veel van hen hebben weinig of geen tijd in Rome doorgebracht om hun collega’s te leren kennen, wat enige onzekerheid toevoegt aan een proces waarin twee derde van de stemgerechtigde kardinalen zich achter één kandidaat moet scharen.

Nichols erkent dat de 135 stemgerechtigde kardinalen — waarvan er 108 door Franciscus zijn benoemd — elkaar niet goed kennen. De laatste 20 kardinalen zijn pas begin december aangesteld.

“Wij hebben de hele week,” zei Nichols bij aankomst.

Kardinaal Becciu veroordeeld wegens financiële misdrijven

Alleen kardinalen onder de 80 jaar mogen stemmen, en het is nog niet duidelijk hoeveel van de 135 daadwerkelijk zullen deelnemen. Een Spaanse kardinaal heeft al laten weten niet naar Rome te zullen komen wegens gezondheidsproblemen.

Een grote onzekerheid is of kardinaal Angelo Becciu, ooit één van de machtigste mannen in het Vaticaan, zal mogen deelnemen. Franciscus dwong Becciu in 2020 af te treden als hoofd van het heiligverklaringsbureau en hem zijn kardinale rechten op te geven wegens beschuldigingen van verduistering en financiële fraude.

Becciu ontkende enig wangedrag, maar werd in december 2023 door de Vaticaanse strafrechtbank veroordeeld wegens financiële misdrijven.

Vermeld als ‘niet-stemgerechtigde’

Hij is tegen zijn veroordeling in beroep gegaan en nam deel aan de pre-conclaafvergaderingen, maar er blijft onduidelijkheid bestaan of hij mag stemmen. Volgens de officiële Vaticaanse statistieken staat hij vermeld als “niet-stemgerechtigde.”

Toen hij in 2020 werd afgezet, zei Becciu tijdens een haastig belegde persconferentie dat hij niet zou stemmen in een toekomstig conclaaf, maar onlangs heeft hij erop aangedrongen dat hij wel stemrecht heeft. Canonisten buigen zich momenteel over de Vaticaanse regelgeving om te bepalen of hij inderdaad mag stemmen.

De kwestie werd maandag door de kardinalen besproken, maar er werd “geen oplossing” bereikt, aldus het Vaticaan.

Kandidaten voor het pausschap

Hoewel Franciscus het College heeft gevormd met zijn benoemingen, betekent dit niet automatisch dat alle kardinalen in zijn geest verder willen.

Maandagochtend rende elke keer dat een rood geklede kardinaal op het Sint-Pietersplein verscheen een groep journalisten met camera’s en recorders in de aanslag om de stemming te peilen.

De Italiaanse kardinaal Matteo Zuppi, die als een serieuze kandidaat voor het pausschap wordt gezien, baande zich met humor een weg door de menigte en grapte dat hij “zijn adem inhield” terwijl microfoons en camera’s hem tot aan de Vaticaanse poort volgden.

Kardinaal Matteo Zuppi (l) wordt benaderd door journalisten bij zijn aankomst voor een bijeenkomst van het college van kardinalen in het Vaticaan, 28 april 2025. Foto: Gregorio Borgia/AP

Afrikaanse stemmen

Afrikaanse bisschoppen hebben zich vorig jaar krachtig verzet tegen Franciscus’ toenadering tot LGBTQ+ personen, door zijn verklaring om zegeningen aan homoseksuele koppels toe te staan, niet te implementeren.

Hierdoor wordt er gespeculeerd dat de 18 Afrikaanse kardinaal-electoren een progressieve kandidaat zouden kunnen blokkeren.

Op de vraag of de Afrikaanse kardinalen zich achter één kandidaat scharen, antwoordt de Nigeriaanse kardinaal John Olorunfemi Onaiyekan:

“Wij zijn hier niet voor een politieke bijeenkomst gekomen. Wij zijn hier om een paus te kiezen,” aldus Onaiyekan. Zelf is hij met zijn 81 jaar te oud om te stemmen, maar kan wel een rol spelen in het beïnvloeden van jongere stemgerechtigden.

Lees ook Kardinalen dinsdag bijeen in het Vaticaan voor begrafenis en opvolging paus Franciscus

Aziatische en Latijns-Amerikaanse stemmen

De Indiase kardinaal Anthony Poola, de 61-jarige aartsbisschop van Hyderabad, zegt een gevoel van eenheid te ervaren onder zijn collega’s, maar voegt eraan toe dat “alles kan gebeuren.”

Als relatief jonge kardinaal is hij één van de vier Indiase kardinalen die zullen stemmen, waarvan er drie, inclusief Poola, door Franciscus zijn benoemd: “Wie ook gekozen wordt, hij moet de opvolger van Sint-Pieter zijn, en we hopen allemaal dat hij een goede paus zal zijn.”

Rossi, de Argentijnse kardinaal, zegt te hopen dat Franciscus’ boodschap van “barmhartigheid, nabijheid, naastenliefde, tederheid en geloof” hen zal begeleiden bij het vinden van een opvolger.

Maar hij geeft toe dat de taak intimiderend is. Gevraagd hoe hij zich voelt over deelname aan zijn eerste conclaaf, lacht hij: “Bang.”

Bron: AP