Tegen kinderen zeg je dat ze de snoeppot niet in één keer leeg mogen eten. Als kinderen op ouders mochten stemmen werden de ouders van wie alles mag razend populair. Gelukkig worden ouders niet gekozen en ook niet weggestemd, of denkt u dat het met een ‘alles kan en mag’ aanpak goed zou uitpakken voor onze kinderen?
Bij plaatselijke verkiezingen zijn lokale partijen steevast in trek, zeker als landelijke partijen impopulaire maatregelen hebben moeten nemen. Populair zijn is heel wat anders dan kundig. De vriendelijke allemansvriend die we kennen van de markt, kroeg of het voetbalveld kunnen we prima met elkaar in het zadel helpen, maar maakt populair zijn iemand ook automatisch geschikt voor het oplossen van complexe bestuurlijke problemen of het meebeslissen over miljoenenbegrotingen?
Op basis van populariteit gekozen politici verdelen graag ons gemeenschapsgeld aan elk goed doel of wild plan, bij voorkeur degenen waarmee ze zelf goede sier mee kunnen maken en de eigen populariteit versterken. Het is daarbij niet moeilijk de volgende raadsperiode wat financiële en bestuurlijke lijken in de kast achter te laten. Iedereen is voor passende ouderenzorg, goede invulling van WMO, een zwembad, mooie sportaccommodaties, gratis parkeren et cetera. Liefst wel zonder verhoging van de lasten natuurlijk! Niet alles kan, keuzes maken is moeilijk en betekent soms ook nee zeggen. Of zegt u wel altijd ja tegen uw kinderen?
Omdat nee zeggen moeilijk is (zeker tegen mensen die op je gestemd hebben) verzanden discussies over moeilijke onderwerpen in oeverloos overleg. Hierop volgen draken van compromissen waar niemand ècht mee kan leven: ons zo geroemde poldermodel. Als er dan toch nee gezegd moet worden, laat men liefst een duur extern bureau wat onderzoek doen. Hierdoor kunnen de noodzakelijke beslissingen eindeloos uitgesteld worden. De uitkomst is steevast dat er nader vervolgonderzoek nodig is, perfect om je als bestuurder achter te verschuilen. Door dit soort praktijken blijft veel aan de strijkstok hangen en het kost onnodig veel geld. Denkt u dat de gemeenschap op deze manier de oplossingen krijgt die zo nodig zijn?
Het collectief belang is groter dan elk individueel belang, maar die stelling is wel lastiger vol te houden als de gevolgen merkbaar worden in de eigen portemonnee. Toch ben ik geen voorstander van doelgroep partijen. Partijen met een focus op bijvoorbeeld dieren, ouderen of enkel de eigen woonplaats maken die eigen doelgroep het belangrijkst. Natuurlijk is het comfortabel om je uit te kunnen spreken voor één specifieke doelgroep. Waarom? Het maakt de probleemstelling lekker kort en dus aansprekend voor de kiezer. Het maakt ook de oplossingen gemakkelijk te begrijpen, natuurlijk is iedereen er voor! Een voorbeeld: ouderen willen niet inleveren op het pensioen. Jongeren kunnen bij toenemende vergrijzing niet blijvend alle lasten opbrengen. Deze twee gegevens hebben nauw met elkaar te maken en ik kan zo twee doelgroeppartijen bedenken met elk een eigen oplossing. Zouden beide oplossingen maximaal het collectief belang dienen?
Kortom, een doelgroepenpartij lijkt al gauw een oplossing te bieden, omdat het appelleert aan een probleem dat uw eigen portemonnee raakt en ogenschijnlijk een simpele oplossing biedt. Zeg eens eerlijk: vindt u het terecht of realistisch om een deel van het probleem buiten beschouwing te laten, simpelweg omdat het niet binnen het probleem van de doelgroep valt?
Anders dan een doelgroeppartij u graag doet geloven: complexe problemen zijn niet altijd terug te brengen tot oneliners of tweets waar je gemakkelijk je ‘like’ op kunt geven. Ook zijn ‘vlotte babbel hebben/populair zijn’ en ‘efficiënt kunnen besturen’ geen synoniem van elkaar. Sterker nog, het zijn kwalificaties die niet vaak bij één persoon te vinden zijn. Lintjes doorknippers mag je wat mij betreft kiezen, bestuurders zou ik liever beoordeeld zien op hun bestuurlijke capaciteiten. Helaas werken onze verkiezingen niet zo: we leven in een vrij land, iedereen kan gekozen worden, daarvoor hoef je niets te kunnen, enkel populair zijn (of gemaakt worden)volstaat.
Mensen moeten vrij zijn zelf meningen te vormen en te uiten, keuzes te maken en zichzelf te ontplooien. Die vrijheid is echter geen recht dat je simpelweg kunt claimen. Het is iets wat je kunt verdienen. Vrijheid is een werkwoord en tegelijkertijd een beloning die je krijgt door anderen te respecteren en de ruimte te geven. Natuurlijk blijkt respect niet altijd honderd procent wederkerig, zeker niet als religie in beeld komt. Het ontslaat echter niemand van de verplichting zichzelf in andermans situatie te verplaatsen voordat keuzes gemaakt worden.
Voor een leefbare woonplaats moeten we met elkaar werken aan constructieve oplossingen, ongeacht geaardheid, geslacht, ras of levensbeschouwing. Onze overheden moeten voor iedereen de ruimte scheppen zichzelf te ontplooien en ons verantwoordelijk houden voor gemaakte keuzes die andermans vrijheid schaden. Dat is voor mij persoonlijk het ultieme liberalisme en dat mag (en moet) meer doorklinken in ons lokale beleid.
Het zal geen geheim zijn op welke partij ik ga stemmen de komende gemeenteraadsverkiezingen, ik hoop dat u ook weloverwogen uw stem uitbrengt!
