Welkom bij de grote vrijdagochtendquiz. De vraag luidt: uit welk document komen de volgende politieke ideeën? De overheid moet zich niet met alles bemoeien. Vaak heeft de overheid goede intenties, maar maakt ze in de praktijk problemen groter. We moeten vertrouwen op de vermogens van burgers zelf. Burgers moeten wel voldoende kansen krijgen. Dat geldt voor mensen van alle mogelijke achtergronden. Diversiteit is namelijk iets moois. Onderwijs is heel belangrijk om iedereen die kansen te geven, en daarom moet het onderwijs worden aangepast aan de eisen van deze tijd. Werknemers moeten zich continu bijscholen.
Er is nog veel onrechtvaardigheid in de wereld en die moet worden bestreden. Zo moet er iets gebeuren aan de pensioenen en het ontslagrecht in Nederland. In het buitenland moet gestart worden met een nieuwe visie op ontwikkelingshulp. We moeten ons niet van de derde wereld afkeren, maar werken aan ‘een agenda voor mondiale rechtvaardigheid’. Bovendien moet er meer Europa komen, want Europa kan er als enige voor zorgen dat klimaatdoelstellingen worden behaald.
Verkiezingsprogramma van D66?
De geïnformeerde lezer denkt hier een samenvatting te lezen van het verkiezingsprogramma van D66, of anders dat van GroenLinks. Niets is minder waar. Dit is een selectie van ideeën uit het boek Dappere nieuwe wereld dat vorige maand verscheen. Op de achterkant van het boek kunnen we lezen dat 21 jonge denkers gezamenlijk een boek “vol eye-openers, verrassende opvattingen en geluiden” hebben geschreven. Allemaal jonge mensen met een klein beetje bekendheid deden eraan mee: Farid Tabarki, Marike Stellinga, Bas Eickhout, Rindert de Groot, Natasja van den Berg en Thierry Baudet.
Zulke initiatieven moeten we aanmoedigen. Er zijn inderdaad veel problemen die vragen om nieuwe visies, want de huidige politiek produceert nog maar nauwelijks interessante vergezichten. Maar waarom heeft deze groep van 21 denkers dan niets nieuws opgeschreven en kauwen zij het programma van D66 uit?
Het antwoord is waarschijnlijk: ze zijn zich er niet eens van bewust. Als je je profileert als jonge denker die komt met verrassende opvattingen, zegt dat niet zozeer iets over jezelf of je opvattingen, maar vooral iets over je zelfbeeld. De uitspraak dat je komt met eyeopeners betekent vooral dat je jezelf graag zo wilt presenteren dat andere mensen gaan geloven dat jouw denkbeelden echt vernieuwend zijn. Als je te weinig aan een reality check doet, ga je ook zelf geloven in je zelfgekozen imago.
Dreigement van jonge denkers
Is het erg dat jonge denkers een boek schrijven dat niets toevoegt maar dat boek vervolgens wel proberen te verkopen als “een boek vol eye-openers”? Ja, dat is heel erg, en wel om de reden die op de achterflap staat. Deze jonge denkers komen namelijk met een serieus dreigement, dat zij “in het publieke debat een steeds prominentere plaats opeisen”. Met andere woorden: er zijn geen nieuwe ideeën, maar toch gaan de jonge denkers deze oude opgewarmde prak de komende jaren eindeloos herhalen onder het mom dat dit een nieuwe visie is.
Als we dan weten dat al deze standpunten al jaren door D66 worden verwoord, zeggen deze jonge denkers dus eigenlijk dat er de komende jaren in het publieke debat niets anders te verwachten is dan inhoudelijke stilstand en dat dat prima is. “We gaan de komende jaren gewoon de ideeën van de laatste jaren nog eens uitventen”, hoor je ze denken. “En zolang de gemiddelde burger niet oplet, komen we vast weg met die ouwe meuk”. Als dit de voorhoede van jong denkend Nederland is, hebben we in Nederland de komende twintig jaar echt een probleem.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie.
