“Raar dat niemand zo’n jongen redt, hè?”. “Rape me my friend, rape me” zou ik Cobain willen citeren, toen ik die onnozele vraag hoorde uit de mond van documentairemaakster Britta Hosman, die een zouteloze poging deed om een ‘eerbetoon‘ te maken aan Kurt Cobain. De charismatische frontman van Nirvana, zaterdag precies twintig jaar geleden overleden.
“Hate me
Do it and do it again
Waste Me
Rape me, my friend”
“Aan de hand van verhalen van ooggetuigen, fans en betrokkenen, probeert de documentaire het mysterie achter het succes en hun tijdloze populariteit te ontrafelen. Van het eerste concert in Night Town Rotterdam – dat op het laatste moment bijna werd afgezegd omdat er nauwelijks bezoekers kwamen – tot aan het uitverkochte Ahoy concert – dat niet doorging omdat Kurt Cobain was overleden”.
Zo werd de documentaire door de VPRO met veel bombarie aangekondigd, maar Hosman kwam nog géén fractie in de buurt van haar voornemen. Bij de fragmenten van de optredens van Nirvana in VERA Groningen, Paradiso in Amsterdam en Nighttown in Rotterdam ging mijn hart sneller kloppen. Maar niet van de passieloze uitspraken van de mensen die notabene met hun neus bovenop de Nederlandse concerten van het fenomeen hebben gestaan. In de research van een dergelijk programma miste ik buiten gepassioneerde anekdotes vooral de duiding van het plotselinge succes van de band.
Wél veel beelden van een razende Cobain die zich met zijn overige bandleden op zijn eigen apparatuur stort en alles kort en klein slaat. Vernietigingsdrang, zelfdestructie en mensenhaat komen op dat moment bij elkaar in het brein van Cobain. Dus hoef ik geen gortdroog betoog te horen hoe hoog de schade uiteindelijk was van deze uitspatting. Drie microfoons stuk die verrekend werden met het honorarium van 760 gulden. LOL! Leuk voor de statistieken, maar wat voegt die informatie toe aan de zoektocht naar ‘het mysterie’ van Nirvana? Daar is volgens mij meer popkennis voor nodig. Dus laat je dat niet vertellen door een organisator van een concert, maar door iemand die dat ook adequaat kan en de betekenis van de band voor de popgeschiedenis kan verklaren.
“Waar was je toen je hoorde dat Kurt was overleden en hoe erg vond je dat?”
Hosmans eerste vraag aan de betrokkenen en regelrecht overgenomen uit de schoolkrant. De antwoorden liegen er ook niet om.
“Heel erg zonde”. “Naar”. “Boos”’. “Triest”. “Wel begrijpelijk, want iedereen trekt aan je”.
Ik heb wel eens een programma gezien bij SBS 6 over de fans van artiesten, die op dat moment uit pure wanhoop en verdriet de posters van Kurt wel van de muur zouden willen krabben. Helaas, Hosman heeft niet eens de moeite gedaan om op zoek te gaan naar de echte die-hard-fans van Cobain en Nirvana, die in trance raakten van de muziek. Hosman laat het bij een ‘bezoeker’ van het muziekfestival Ein Abend in Wien, in De Doelen in Rotterdam in 1991. Helaas. Hij doet een afstandelijk, academisch verslag van een uniek concert van Nirvana.
Woensdag 2 april werd die Nirvana-liefde en gekte wél prachtig vertolkt in DWDD door schaatser Mark Tuitert en voormalig zwemkampioen Pieter van den Hoogenband. De grunge van Nirvana, met als hoogtepunt het album Nevermind (1991), was een optimale inspiratiebron voor de sporters, waar ze volgens eigen zeggen meerdere overwinningen aan te danken hebben. De sound van Nirvana als ultieme warming-up vóór de race.
Wie zich waagt aan een eerbetoon van een unieke zanger en band die Nederland ooit aandeden, komt niet weg met het stapelen van zielloze anekdotes. “Kurt was een gevoelige jongen die niet goed in zijn vel zat”.
Dat blijkt wel uit de reactie van cameraman Sander Snoep die ooit het concert van Nirvana in Paradiso filmde en werd aangevallen door de grillige en in zichzelf gekeerde Cobain. “Ik denk niet dat hij mij aanviel, maar meer de wereld”, legt Snoep het incident uit en daar moeten we het dan maar mee doen na twintig jaar.
Want ook Hosman lukt het niet om het mysterie Cobain te ontrafelen. In die zin voelde ik zelf veel overeenkomsten met de even legendarische en even mystieke Jim Morrison van The Doors. Ruim twintig jaar vóór Cobain overleden, maar slechts één jaar ouder geworden dan de zanger van Nirvana.
