Conform het idee dat eurofilie een geloof is, vindt de jaarlijkse ‘Europe Lecture’ plaats in een kerk. In de Haagse Kloosterkerk kwamen dinsdagavond twee sprekers aan het woord over het belang van de Europese samenwerking. Volgens verwachting passeerden sleetse argumenten over Europa de revue, maar wie iets verder keek dan deze oppervlakkige saaiheid, kon hier veel leren over hoe eurofilie in de praktijk vorm krijgt. De les is: eurofilie kan alleen bloeien als PVV’ers wegblijven.
Iedereen die op mannen in pakken valt, kan bij deze lezing zijn hart ophalen. Er is een groot aantal horecamedewerkers uitgerukt om de bezoekers van koffie met exotische chocolaatjes te voorzien. Voor de borrel staan zorgvuldig opgepoetste wijnglazen klaar. De houten kerkbanken zijn voorzien van kussentjes. Vooraf speelt een wat oubollig aandoende band van het Koninklijk Conservatorium. Boekhandel Van Stockum verkoopt een eurofiel boek van spreker Jonathan Holtslag.
Deze lezing is in het Engels. Toch valt direct op dat dit internationaler aandoet dan het eigenlijk is. Het Engels van veel bezoekers is brak, maar in internationale, eurofiele kringen is het niet toegestaan daarover te klagen. De lezing zou in het Nederlands veel informatiever zijn, maar dat zou tegelijk de internationale sfeer teniet doen. De kans neemt dan bovendien toe dat minder eurofiele burgers zich hier laten zien en zo de sfeer bederven. PVV’ers bijvoorbeeld.
Gelukkig is er een goede reden voor het Engels. De eerste spreker is de voormalige premier van Letland, Vaira Vīķe-Freiberga. Inleider en D66-er Tom de Bruijn vertelt dat zij erg belangrijk is geweest voor het Letse lidmaatschap van de Europese Unie. Na een stortvloed aan prijzende woorden, begint Vīķe-Freiberga haar betoog. Het zal gaan over de rol van Europa in de wereld. En zoals u begrijpt: die rol is belangrijk en zal alleen maar belangrijker worden. Niemand roept ‘boe’.
Vīķe-Freiberga trakteert ons op drie kwartier lang eenzijdig eurofiel geleuter. Ze gaat terug in de tijd om te laten zien hoe fijn het is dat we nu de EU hebben en dat de samenwerking ons vrede en welvaart heeft gebracht. Ze vergelijkt Europa graag met de Sovjet-Unie, waar Letland onderdeel van was. Letland werd door de Sovjets tot allerlei zaken gedwongen, maar bij de EU klopte Letland zelf aan. Burgers moeten de EU meer leren waarderen, aldus de oud-premier. Haar woorden klinken in de galmende kerk extra gewichtig.
Na Vīķe-Freiberga komt schrijver Jonathan Holtslag aan het woord. Zijn verhaal is eigenlijk hetzelfde als dat van zijn voorganger. Zijn weinig verrassende visie is dat er meer eenheid nodig is omdat er veel uitdagingen zijn. Vervolgens neemt Holtslag de tijd om die uitdagingen en de bijbehorende Europese oplossingen uit te diepen. Vervolgens meldt hij dat politici meer visie moeten hebben. Eigenlijk is zijn praatje overbodig, want deze kernboodschap was door Vīķe-Freiberga al overgebracht. Toch klapt iedereen nogmaals flink voor het Europese geluid.
Deze lezing is een puzzel. Het publiek is relatief welvarend, hoog opgeleid en internationaal gezind. Men had er 12,50 euro per persoon voor over. Iedereen wist vooraf dat dit een pro-Europese lezing zou zijn. Dat staat namelijk in de ondertitel: Discussing Europe’s significance. Niemand hoefde hier nog overtuigd te raken van de schoonheid van de EU en dus kwam men bewust naar een lezing met verhalen die men al kende en onderschreef. Over inhoud ging deze lezing dus niet.
Over in- en uitsluiting des te meer. Door de eurocrisis is voor heel veel zaken geen geld meer. Toch wordt deze luxueus uitgevoerde lezing deels uit publieke middelen betaald. De gemeente Den Haag financiert niet alleen, maar laat ook – verrassing! – twee D66-wethouders het podium bestijgen. Waarom de gemeente het doel heeft eurofilie te bevorderen is een raadsel. De invulling van deze lezing is dusdanig dat een meerderheid van de bevolking er nooit heen zal gaan en dat de Haagse eurofiele elite een publiek gefinancierd feestje heeft.
Als men eurofilie wil bevorderen, kan men beter PVV’ers uitnodigen. Voor hen was de Europese boodschap wellicht wel nieuw en ze hadden vast ook graag een gesubsidieerde borrel gekregen.
