Een van de belangrijkste taken van de Tweede Kamer is het controleren van de regering. Wanneer de Tweede Kamer het idee heeft dat een misstand moet worden uitgezocht, kan het, buiten de regering om, een zelfstandig onderzoek instellen. Op het eerste gezicht lijkt de democratische verantwoording dus in kannen en kruiken. Ware het niet dat de Tweede Kamer misbruik maakt van deze mogelijkheid.
We kennen het riedeltje ondertussen wel: Fyra, IT-beleid, woningcorporaties, bankencrisis, benoeming ombudsman – stuk voor stuk zeer pijnlijke dossiers. Dermate pijnlijk dat ze eerst ‘tot op de bodem’ moeten worden uitgezocht. Want voor wij met vingers gaan wijzen en iets van politieke verantwoordelijkheid nemen, moeten wij het samen met zijn allen wel eerst even grondig uitzoeken. Feitelijk worden dergelijke dossiers hiermee uit de politieke arena gehaald en gedepolitiseerd. Niet zelden nemen deze commissies ruim de tijd. Ondertussen worden dossiers die garant staan voor een grote verdwijntruc met miljarden aan belastinggeld in een commissierapport voorzien van allerlei wollige ambtenarenbingo, zodat deze rapporten uiteindelijk teruggebracht worden tot een zeer algemeen economisch of juridisch vraagstuk. Vol ‘aanbevelingen’, waar we in de toekomst ‘wel iets mee moeten’. Dat wordt dan de wereld in gestuurd via een persbericht met daarin de woorden ‘hard oordeel’, en dan zijn we wel weer klaar.
Ondertussen houden Kamerleden zich natuurlijk bezig met écht belangrijke zaken: overlast door meeuwen, appartementjes voor zichzelf in Rijksgebouwen, oplossen van de stuitende snorfietsen-problematiek in de hoofdstad, Koning Willie op de Balkenende-norm zetten, pop-ups met waarschuwingen op torrentsites zetten (zonder te weten hoe dit moet worden uitgevoerd), kentekens met “ludieke” zelfbedachte tekens toestaan, een recherche-eenheid tegen matchfixing, en soms is het tijd voor een stukje verdieping en dan nodig je ‘rockstereconoom‘ Piketty uit. Een week als Kamerlid geen ANP’tje gehaald, is een week niet geleefd natuurlijk. Dus als de ouwe go-getter die je bent bombardeer je de woordvoerders van je fractie met de vraag ‘welk probleem gaan wij vandaag eens oplossen?’ Die moeten dat natuurlijk even regelen voor je, en meteen voorzien van een ronkend persbericht.
Het depolitiseren van de werkelijke bijl aan de wortels van onze democratie, namelijk vertrouwen in onze vertegenwoordigers, maakt dat Kamerleden zich vooral zo veilig mogelijk zijn gaan profileren op dagelijkse ongemakken. Alsof de meeuw in de stad of het feit dat je straks als burger mag rondkarren met een “WTF FTW!!1!”-kenteken het disfunctioneren van de democratie goedmaakt. Burgers zien ook wel dat dergelijke tijdelijke commissies, onderzoekscommissies of enquêtecommissies eigenlijk een handig middel zijn om de pindakaas van verantwoordelijkheid over een oneindige boterham uit te smeren. Net zolang totdat uiteindelijk niemand verantwoordelijk is. Politieke verantwoordelijkheid uitbesteden aan een politiek neutraal orgaan ondergraaft de hele essentie van die verantwoordelijkheid. Zeker wanneer het gaat om slechte (of zeg maar gerust: frauduleuze en dus criminele) omgang met belastinggelden.
De enige reden dat wij als burgers belasting betalen is om de overheid de zorg (en dus ook verantwoordelijkheid) te laten dragen voor collectieve voorzieningen waar wij dat als individu niet kunnen. Dat onze jongens en meisjes volksvertegenwoordigers de waarde van een belasting-euro niet op waarde weten te schatten, is al ernstig genoeg. Dat zij liever een rookgordijn optrekken boordevol ‘ludieke’ voorstellen om zichzelf (en hopelijk u als toekomstig kiezer) te plezieren, in plaats van streng toezicht te houden op de regering leidt tot maar één conclusie: de Tweede Kamer is stuk.
Want als politici zichzelf blijkbaar niet genoeg vertrouwen om de verantwoordelijkheid voor hun besluiten te dragen, hoe kunnen zij dan verwachten dat wij als kiezer ze vertrouwen?
