Je kunt van voormalig Trump-adviseur Steve Bannon veel zeggen, maar niet dat hij onzin praat. Zijn vergezichten over populisme mogen velen als onaangenaam en vijandig tegen de borst stuiten, ze bevatten uiteindelijk ook het materiaal waarmee tegenstanders van Trump, Salvini of Baudet hun voordeel kunnen doen. Om het populisme te begrijpen en het op een goeie dag nog ‘ns te verslaan.
Maar goed, voorlopig haalt Bannon zijn gelijk inzake China. En er is steun uit onverwachte hoek.
Op de redactie van RTL Z zag ik een fascinerend dubbelinterview op de Amerikaanse zakenzender CNBC. Het onderwerp was de handelsoorlog met China en de hoofdrollen waren voor Steve Bannon en columnist Thomas Friedman van de New York Times. Twee tegenpolen die elkaar vinden in de harde opstelling van Trump tegenover de Chinezen.
Het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China wordt op de financiële markten en in Europa tot nu toe met argusogen en ergernis gevolgd. Wat onder Obama nog een aangename en lucratieve handelspartner voor het Westen leek, wordt onder Trump met nationalisme en protectionisme in de touwen gejaagd.
Aanleiding is het enorme Amerikaanse tekort op de handelsbalans met China. De VS importeren vier keer zoveel uit China, dan ze er naartoe exporteren.
Ondertussen wordt er moord en brand geschreeuwd over het einde van de vrijhandel, trekken China en de EU samen op tegen Trump, hoopt Wall Street op een snelle deal en twittert de Amerikaanse president de stand van zaken die voor een goede afloop misschien beter achter gesloten deuren kan blijven.
Waar Friedman en Bannon het over eens zijn is dat er hier veel meer aan de hand is dan een uit het lood geslagen handelsbalans.
China werd in 2001 toegelaten tot de Wereldhandelsoraganisatie (WTO). Jaren achtereen groeide de Chinese economie met 8 tot 14 procent per jaar. Geholpen door de uitzonderingen die de Chinezen hadden bedongen met een beroep op hun ontwikkelingsachterstand. Maar nog altijd speelt het land het spel niet volgens de regels van de WTO. Zo heeft het de bescherming van de eigen economie nooit willen opgegeven.
De Chinese economie is een systeem van staatskapitalisme dat overleeft bij de gratie van het ontduiken van de WTO-regels, het opkopen en stelen van technologie, het afschermen van de eigen industrie en goedkope slavenarbeid. Een totalitair geleide economie die zeer winstgevend is voor de oppermachtige Chinese Communistische Partij.
Volgens Bannon voeren de Chinese machthebbers zo al jaren een economische oorlog tegen Westerse industrielanden. Met het stelen van intellectueel eigendom ‘besparen’ de Chinezen op de kostbare research & development en geen Amerikaanse of Europese arbeider kan in loonkosten concurreren met de Chinese slaven.
De grote sprong voorwaarts die partijleider Xi aankondigde voor de Chinese economie in 2025 betreft de werelddominantie op technologisch gebied. Dan hebben we het over zaken als supercomputers, kunstmatige intelligentie, gezichtsherkenning, robots, elektrische auto’s, microchips en 5G.
En daarmee zijn we bij Huawei, de Chinese multinational die smartphones produceert en netwerken aanlegt en beheert. De Amerikaanse president Trump vertrouwt de onderneming de aanleg van z’n 5G-netwerk niet toe wegens de kans op spionage. En ondanks dat er ook in Nederland een onderzoek naar spionage door Huawei loopt maken Europese leiders zich nog geen enkele zorgen.
De naïeve en lakse houding van de EU tegenover de snel groeiende macht van China stamt nog uit de Obama-periode. Maar in Amerika is links en rechts inmiddels wakker. Volgens Bannon en Friedman zijn de onderhandelingen met de Chinezen niks voor de beurskoersen van morgen. Ze zijn zelfs geen voorpaginanieuws. Er wordt geschiedenis geschreven: het gaat om de strategische verhoudingen voor de komende 30, 40 jaar.
En er kan iets moois uit die onderhandelingen tevoorschijn komen. Want uiteindelijk heeft het businessmodel van de Chinese Communistische Partij geen toekomst. Bannon: “We kunnen China helpen met de ontwikkeling naar een moderne geïndustrialiseerde natie, die het spel meespeelt volgens de regels en de wet.” Dat doen de Chinezen alleen niet uit zichzelf.
Amerika en Europa hebben alles in zich om China daartoe te dwingen. Maar dan heb je iemand nodig die de doelstellingen van het Chinese leiderschap doorziet en harde onderhandelingen voert. Niet voor de beurskoersen en het snelle succes, maar voor een duurzame handelsrelatie.
Of zoals Thomas Friedman het zegt: “We kunnen erover twisten of Donald Trump de juiste president voor de VS is, maar ik ben er zeker van dat Trump de juiste Amerikaanse president voor China is”.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
