Wat het precies voor bijeenkomst is, is niet voor iedereen duidelijk. De RAI kondigt het FvD-partijcongres van zaterdag aan als ‘Ledendag Forum voor Democratie’. De RAI heeft dit goed begrepen: dit is geen traditioneel partijcongres, maar een bijeenkomst waar de leden van FvD samenkomen. Inspraak hebben ze immers maar heel beperkt en dus komen ze vooral om praatjes aan te horen en met allerlei bestuursvoorstellen in te stemmen. Ze komen nadrukkelijk niet om zelf hun mond open te doen.
Het belangrijkste moment van deze dag is de goedkeuring van de kandidatenlijsten voor de Eerste Kamer en het Europees Parlement. Bij beide lijsten geeft het FvD-bestuur zichzelf en een klein groepje vertrouwelingen mooie functies, net als het reguliere partijkartel wat door FvD altijd zo stevig wordt bekritiseerd. Het zou interessant zijn te schrijven hoe de discussie over deze kandidatenlijsten is verlopen, maar FvD doet niet aan transparantie. Journalisten zijn niet welkom in de ochtendsessie waar over deze lijsten wordt beslist. De leden mogen er volgens een bordje bij de ingang ook geen opnamen van maken.
Zouden de leden kritiek hebben gehad op de gang van zaken? Zouden er pogingen zijn ondernomen om bijvoorbeeld lijsttrekker Henk Otten van de lijst te verwijderen? Hij heeft immers nogal wat FvD’ers de tent uitgejaagd. Meerdere leden willen niet zeggen hoe het verliep. Pas na wat doorvragen is het beeld duidelijk: er was geen discussie en de lijsttrekkers zijn met Noord-Koreaanse meerderheden benoemd. Een lid meldt dat er twee tegenstemmers waren bij Otten, een ander houdt het op één tegenstemmer. ‘Een prachtig mandaat’, noemt Otten het zelf.
We zien hier hoe FvD zichzelf als partij ontwikkelt: er is van democratisering vooralsnog helemaal niets te merken. Het vorige partijcongres was een deel van de hal nog gevuld met stands van provinciale teams van FvD waar leden zich als geïnteresseerde konden melden. Nu, een jaar later, staat in dit deel van de hal alleen een zielig standje van de jongeren van FvD, die deze niet eens permanent bemannen, waardoor er in de praktijk ouderen staan te lunchen. Hoe leden zich kunnen aanmelden als ze actief willen worden, is volstrekt onduidelijk.
Het middagprogramma is wel openbaar. Thierry Baudet heet ons welkom en vertelt dat het zo druk is. Er zijn vandaag bij het VVD-congres 500 leden en bij FvD zijn dat er wel drie keer zoveel, horen we. Baudet corrigeert zichzelf snel: vier keer zoveel. Een medewerker claimt achteraf dat het er vijf keer zoveel waren. Het probleem: al deze claims zijn ongeloofwaardig want FvD zegt dat er in de ochtend problemen waren om iedereen een plaats in de zaal te geven en dat er een rij bij de ingang stond. Leden geven zelf toe dat dat gewoon onzin was. Het viel wel meer mensen op.
We zouden het middagprogramma een lang uitgevallen vorm van zelfbevlekking kunnen noemen. Baudet kondigt Paul Cliteur aan, die het filmpje waarmee de middag begon uitgebreid begint te prijzen. Cliteur vindt ook dat Baudet hele goede Kamervragen over de Marrakesh-verklaring heeft gesteld. Als hij klaar is met praten begint Baudet Cliteur weer te prijzen. Cliteur is nu al directeur van het wetenschappelijk instituut en dat is werkelijk een fantastische club. Baudet kondigt vervolgens Annabel Nanninga aan en doet alsof FvD de Amsterdamse politiek fundamenteel heeft veranderd. Dat was nogal wat mensen ontgaan.
Zo prijst iedereen elkaar de hemel in. De voorzitter van de jongerenclub – die gewoon fractiemedewerker is – krijgt complimenten, partijbestuurder Henk Otten krijgt complimenten en geeft er zichzelf ook nog een paar. Ook Europees lijsttrekker Derk Jan Eppink is fantastisch, horen we. Dan nog een ander hoogtepunt: Kamerlid Theo Hiddema is het onderwerp van een boek. Ene Vera Verzijl is op komen draven om Hiddema op uiterst slijmerige wijze te interviewen. Verzijl werkt volgens haar Twitter-profiel bij Powned. En FvD-leden maar klagen over partijdige journalistiek.
Hiddema komt het boek uitreiken aan Johan Derksen, die speciaal voor deze reden naar het congres is gekomen. Hij vindt FvD fantastisch en heeft er ook op gestemd, al is hij geen lid. Derksen begint Hiddema de hemel in te prijzen. Hiddema verwoordt de ideeën van Derksen ‘op een manier die ik zelf niet zou kunnen’. Derksen wil dat ‘fatsoenlijk rechts’ van zich laat horen. Veel applaus en gelach. Hiddema maakt er een halve conference van, hetgeen moet verhullen dat hij geen enkel relevant politiek standpunt uitdiept. We komen wel te weten wat Hiddema van het Kamerrestaurant vindt. Verzijl benadrukt nog even op journalistieke wijze dat het boek te koop is en dat Hiddema graag signeert.
Ik vraag meerdere aanwezigen wat we ervan moeten vinden dat FvD een man lijsttrekker maakt die intern in ruzies verzeild raakte. Is het raar om daar kritische vragen over te stellen? Een aantal leden vindt de benoeming van Henk Otten in tweede instantie ook raar, zo lijkt het. Maar ja, hij heeft toch veel voor FvD gedaan? Meerdere leden komen met het idee dat het overal zo gaat: baantjes worden nu eenmaal op zo’n manier verdeeld. Uit niets blijkt dat dit een probleem is voor een partij die de concurrenten juist op dit punt de maat neemt.
De verklaring voor deze gang van zaken is betrekkelijk simpel: leden weten wel dat ze weinig te zeggen hebben, maar dat vinden ze niet erg. Dit was een leuk, goed bezocht congres en dat wordt hier continu benadrukt. Als leden problemen hebben met de benoeming van partijfunctionarissen, partijstandpunten of hun gebrek aan inspraak, kunnen ze altijd nog hun lidmaatschap opzeggen. Sommige partijleden zeggen dit ook letterlijk. FvD is geen partij om energie in te steken: het is een partij die je kunt steunen zolang je je daartoe geroepen voelt. Dat is alles. Leden halen zelfs hun schouders op over de vraag of dit op lange termijn een goede zaak is. FvD-bestuurders kunnen zichzelf dus nog wel een tijdje baantjes blijven toeschuiven.
