Het beeld was veelzeggend, toen eerder deze maand twee geblindeerde busjes de oprijlaan van het Catshuis kwamen oprijden. Topmensen van vijftien multinationals bezochten premier Mark Rutte, om de onderlinge banden aan te halen. We mochten niet zien wie hierbij aanwezig waren en ook niet weten waarover deze mensen spraken. Wat we wel weten is dat de premier twee miljard te verdelen had, nu de afschaffing van de dividendbelasting niet door zou gaan. Na afloop verlieten de geblindeerde busjes ongezien via een andere uitgang het terrein van het Catshuis, de ambtswoning van de premier. Toen ik de beelden van deze bovenbazen in die glanzende busjes zag moest ik denken aan een optreden van Mark Rutte aan het begin van zijn premierschap. Tijdens een bijeenkomst met ondernemers in april 2011 had de minister-president gezegd: ‘Bijna iedere bestuursvoorzitter heeft mijn 06-nummer. Even bellen en dingen regelen, dat is dit kabinet.’ De premier van Nederland als boodschappenjongen van de multinationals. Hij zei het toen letterlijk: ‘Als ik naar internationale bijeenkomsten ga, heb ik altijd een hele boodschappenlijst van het bedrijfsleven bij me.’
Mark Rutte moet zich doodongelukkig hebben gevoeld, na het sms’je van Paul Polman van Unilever, het bedrijf waar de premier ooit zijn carrière was begonnen. Een jaar lang had de premier zijn politieke nek uitgestoken voor Unilever. Tijdens de onderhandelingen voor een nieuw kabinet had hij al zijn jokers ingezet om de dividendbelasting af te schaffen en het hoofdkantoor van Unilever naar Nederland te krijgen. Ook later hield hij de coalitiepartijen onder druk en zou hij zelfs hebben gedreigd met een kabinetscrisis. Maar het sms’je van Unilever-baas Polman maakte een einde aan alle illusies. Niets even bellen en dingen regelen, maar braaf dansen voor de multinationals en daarna een schop krijgen. ‘Dan denk ik: ga maar naar Londen, toedeledokie!’ Als je terug kijkt blijken dit historische woorden, uitgesproken door Mark Rutte op een Congres van de VVD in mei 2015, waar de premier de ‘grote dikke-ik-mentaliteit’ hekelde die hij zag bij de grootverdieners aan de top van het bedrijfsleven. Hoeveel miljarden de premier ook toezegde en hoeveel politieke risico’s hij ook nam, de ‘grote dikke-ik’ van Unilever bleek toch groter. Het bedrijf zei ‘toedeledokie’.
Kijk, ik ben maar een eenvoudige socialist, ik ben verbaasd over de brutaliteit van de bovenbazen, maar Mark Rutte moet dit wereldje beter kennen. Hij moet weten dat je met deze mensen geen afspraken kunt maken voor het algemeen belang en zij zich niets aantrekken van onze nationale democratie. Paul Polman vond het überhaupt niet goed dat in ons parlement over de afschaffing van de dividendbelasting werd gesproken en zei zelfs dat Unilever zich daarom niet in Nederland wilde vestigen. Eerder klaagde Henk Breukink van ING over de Tweede Kamer, onze kritiek op banken als ING zou het wantrouwen van mensen hebben gevoed. Hetzelfde ING dat jarenlang doelbewust de wet heeft overtreden en drugshandel, belastingontwijking, kinderporno en financiering van terrorisme mogelijk heeft gemaakt, alleen om nóg meer winst te maken en nóg hogere bonussen te kunnen uitkeren. Maar of het nu Unilever is of ING, Shell of ABN Amro, Ahold of Philips, ze hebben allemaal het nummer van premier Rutte. En als het nodig is komen ze in geblindeerde busjes naar het Catshuis. Om te verzekeren dat de premier naar ze blijft luisteren en voor ze blijft dansen.
Ronald van Raak schreef eerder over de beerput bij KPMG, de maffiabanden van Fortis Bank en de hebzucht bij Deutsche Bank.
