In de film The Graduate (1967) biecht Benjamin Braddock (Dustin Hofman), terwijl hij een hamburger naar binnen propt, aan Elaine Robinson (Katharine Ross) op dat hij zich opgelaten voelt: “I have this feeling ever since I graduated. This kind of compulsion to be rude all the time, you know what I mean?”
“Yes I do”, antwoordt Elaine. Benjamin vervolgt: “It’s like I’m playing a game, but the rules don’t make any sense to me. They’re being made up by all the wrong people – no… No-one makes them up. They seem to make themselves up.”
The Graduate is een film over de botsing tussen hoop en werkelijkheid. Op een feestje ter ere van zijn afstuderen spreekt Benjamin met meneer McGuire, een vriend van zijn vader. Meneer McGuire belooft hem een stralende toekomst: “I just want to say one word to you – are you listening? – one word: plastics. There’s a great future in plastics.”
Maar Benjamin wil geen toekomst in plastics. Hij wil alleen ontsnappen aan de terreur van een voorgeprogrammeerd bestaan. Zijn daad van verzet is overdag ronddobberen op een luchtbed in het zwembad terwijl hij bier drinkt, en ’s avonds naar bed gaan met Mrs. Robinson, de vrouw van de zakenpartner van zijn vader. Lethargie als alternatief voor het bestaan van een robot.
Terreur van de onvermijdelijkheid
De benauwdheid van Benjamin typeert ook dit verkiezingsjaar. Wie koestert nog de illusie dat er te ontsnappen is aan een voorbestemde toekomst?
Uit protest tegen de terreur van onvermijdelijkheid verbranden sommigen dan maar hun stempas. De Occupy-beweging – even terug uit het schimmenrijk – haalde afgelopen weekend het nieuws omdat ze op een manifestatie in Utrecht mensen opriepen hun stempas aan het vuur te offeren. Deze schreeuw om aandacht past uitstekend bij de geest en de symboliek van Occupy: met veel vertoon laten zien dat je volstrekt machteloos bent. Of men nu gaat kamperen in het Zuccotti Park om de hoek bij Wall St. of tenten opzet voor de Beurs van Berlage om vervolgens door de rest van de wereld genegeerd te worden: breeduit tentoongespreide machteloosheid is de beeldtaal van Occupyers.
Waarom gaat men Occupyen? Het heeft alles te maken met het vertrouwen in de collectieve besluitvorming, en het vermogen van (natie-)staten om de wereld te vormen, in plaats van gevormd te worden door de wereld. Dat vermogen is verbrokkeld. De beroemde socioloog Ulrich Beck muntte de term ‘zombie institutions’, zijn aanduiding voor instituties die noch helemaal levend, noch helemaal dood zijn. Natiestaten vallen steeds meer onder die categorie, net als vakbonden nationale parlementen en andere instituties die ooit de macht vertegenwoordigden. Dat zoveel Nederlanders hun hoop niet vestigen op premier Mark Rutte, maar op het Duitse Constitutioneel Hof van Karlsruhe om de voortrazende Europese machine te stoppen spreekt boekdelen. Democratische machtsmiddelen veranderen, althans in de perceptie, maar weinig aan de uitkomsten die reeds door het lot beschikt zijn.
De nieuwe revolutie
Vanochtend schreef De Volkskrant een groot stuk over de teleurstelling die de Deense kiezers ervaren nadat de sociaaldemocraten in 2011 de verkiezingen wonnen. Links kan, ondanks de beloftes, niet leveren. Hetzelfde patroon doet zich ook voor bij de dit voorjaar gekozen Franse president Hollande, net als bij president Mitterand in de jaren ’80. Diederik Samsom is wat dat betreft gewaarschuwd.
Een pessimist zou zeggen dat linkse kiezers Occupyers zijn die het nog niet doorhebben. Maar de realiteit in Denemarken en Frankrijk is geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten. Integendeel, het is een aansporing opnieuw een revolutie te maken voordat die uitbreekt. De aantrekkingskracht van linkse politiek bestond altijd bij de gratie van de toverachtige alternatieven die het wist te schetsen voor de status quo – een kracht die overigens in de jaren ’90 jammerlijk werd ingeruild voor berusting, acceptatie en consensus.
Het grootste probleem van de 21ste eeuw is dat de instrumenten van onze collectieve zelfbeschikking gedateerd zijn, en dat niemand weet hoe het verder moet. De hoop zal niet komen van rechts, maar alleen van een nieuw links dat zijn revolutionaire inborst weer durft te laten spreken.
Het socialisme is kopje ondergegaan na het instorten van Oost Europa, dat gaf veel mensen de overtuiging dat socialisme niet werkte. Daar ben ik het mee eens omdat socialisme te veel regeltjes met zich meebrengt en in principe de vrije ondernemersgeest onderdrukt en daarmee de vooruitgang afremt.
Het kapitalisme heeft bewezen dat het volledig uit de hand kan lopen, met als voorbeeld het grote graaien bij multinationale ondernemingen. Daarmee ook het liberale denken onder uit halend, dat als je de markt ze gang laat gaan het wel goed komt.
Eigenlijk is het nu tijd voor een nieuwe stroming maar die zie ik nog niet aan de horizon. Op dit moment wordt politiek geleidt door de waan van de dag en populisme en zie je nog nauwelijks iets van idealisme of overtuiging. En dit is niet alleen bij de PVV, tot nu toe vertonen alle partijen dat gedrag van het achter nalopen van de nieuwste waan van de dag. Het lijkt wel of politicus zijn een beroep is geworden en ze allemaal enige lange termijn visie hebben verlaten. Weet iemand de toekomstvisie van de huidige lijsttrekkers, hoe zij denken hoe Nederland erover 20 jaar moet uitzien?
Even Plato erbij halen:
Volgens Plato kan een democratie alleen werken als de burgers voldoende voorbereid zijn, ofwel dat genoeg kennis hebben om mee te kunnen beslissen.
Is de gemiddelde Nederlander wel goed voorbereid? Zijn we allemaal wel zodanig goed voorgelicht en hebben we de onderwijs genoten die ons in staat stellen om een keus te maken tussen de verschillend partijen? Ik denk het niet, dus kiezen we voor iemand die ons vertrouwd is, aardig lijkt, betrouwbaar overkomt of een andere vage criteria. Wordt het tijd voor een staatsexamen om een verantwoorde kiezer te mogen zijn?
+1
Mooie aanzetten en gedachten voor 10 verschillende stukken, waar ik het – schat ik in – van harte mee eens zal zijn.
Bescheiden advies: stick to 1 point in 1 piece.
Ofwel: in der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.
Het vragen om een revolutie uit de pen van een Ons Soort Mensen, D66 elite-knul, die raadslid is in subsidieslurpend 020 klinkt wel zo potsierlijk dat ik er bijna vanuit mijn stoel val van het lachen.
Ik raad je aan de geschiedenisboekjes even open te trekken en je te verdiepen in revoluties. Die zijn over het algemeen zeer dictatoriaal, ontzettend wreed, enorm bloedering en verreweg de meeste slachtoffers vallen onder diegenen voor wie de revolutie bedoeld zou zijn.
Liever de onvermijdelijkheid die we nu hebben dan de overmijdelijkheid na een linkse revolutie.
@1
Partijen hebben altijd al de waan van de dag gevolgd. De enige die dit weigert is de SGP. Dat mensen onderwezen moet worden om zelfstandig de juiste keuze te kunnen maken is een interne contradictie.
Kail Ayre, twee belangrijke punten:
in de eerste plaats is het BEELD van het socialisme gedeformeerd door de Koude Oorlog, waarbij het ten onrechte werd beschouwd als een vorm van communisme. De vooroordelen die toen zijn gevestigd (onder meer betreffende regelzucht en geldsmijterij) doen nog altijd opgeld, ook al is de onjuistheid ervan bewezen.
in de tweede plaats is de enorme welvaartsexplosie in de westerse wereld begonnen toen onder socialistische invloed een herverdeling van welvaart werd afgedwongen, met een bloeiperiode in de jaren 60 en 70.
Het laatste levert een uitstekende onderbouwing voor de, op het eerste gezicht platte, stelling dat de integratie van kapitalisme en socialisme de beste garantie is voor voortdurende welvaart.
Een omwenteling is nodig want er klopt geen barst van de westerse wereld in het algemeen, en ons land in het bijzonder. Gemeenten die voetbalstadions van €45 miljoen bouwen, bankiers die vergeten dat zij spelen met geld van anderen, een betonnen laag aan middenkader die geen belang heeft bij verandering, bazen die niet durven ingrijpen of niet mogen ingrijpen, scholen die hun leraren niet naar prestatie mogen belonen, universiteiten en ziekenhuizen die worden afgerekend op de hoeveelheid “product” en niet op de kwaliteit daarvan. En de iedereen kent vast meer voorbeelden …
Maar ik ben positief. De beweging in deze wereld is uiteindelijk dat mensen meer met elkaar doen, dan tegen elkaar. Dat mensen begrijpen dat je meer bereikt door de hand te reiken, dan met geweld. Er zijn op dit moment minder gewapende conflicten dan pakweg 20 jaar geleden.
Het goede van deze tijd, is dus dat veranderingen worden bereikt met overleg. Moeizaam overleg, inderdaad. Met politieke spelletjes en nog steeds pogingen om de pijn bij de buurman te leggen. Maar toch: overleg. Het is niet zo lang geleden dat in vergelijkbare omstandigheden een wereldoorlog uitbrak.
Daarom vrij naar Rahm Emanuel en velen voor hem: “Wij kunnen het ons niet veroorloven deze crisis ongebruikt te laten. Het alternatief is vele malen erger. “
Ik wil er best mee ingaan dat er een revolutie van links moet komen voor positieve verandering, maar kan Thijs daar dan misschien in ieder geval een argument voor geven?? Waarom kan deze revolutie niet van rechts komen, of misschien zelfs ‘neutraal’ zijn?
En wat voor linkse revolutie bedoelt Thijs precies? Die in China en Rusland? Ik hoop toch van niet, die grote sprong voorwaarts van Mao viel toch wat tegen
Of bedoelt hij de studenten’revoluties’ van eind jaren zestig, die nog steeds een trotse glimlach op de gezichten van veel babyboomers veroorzaakt, want toen hebben ze de wereld veranderd! Althans, ze hebben wat inspraak in universiteitsbestuur gekregen, maar blijkbaar was dit een gigantische omwenteling waar we vandaag nog van profiteren (erg tekenend trouwens dat de huidige occupyers niets originelers konden verzinnen, en de lachwekkende maagdenhuisbezetting nog eens dunnetjes overdoen).
Thijs doet het voorkomen alsof linkse revoluties de wereldbevolking al eerder de goede kant uit hebben geholpen. Ik denk dat vooral democratie en verstandig economisch beleid de reden van de enorme 20e eeuwse welvaartsprong zijn, maar nogmaals: ik laat me graag door tot nu toe ontbrekende argumenten overtuigen.
En uiteraard is de integratie tussen kapitalisme en socialisme totaal iets ander dan de beschamende ‘derde weg’ van Wim Kok. Dat was niets anders dan een slaafse knieval voor de neoliberale meesters.
Revolutionaire inborst, wat de fok is dat? Wapens? Woorden? Wanhoop?
Even Dutch Courage quoten for truth: menneke, je weet niet wat een revolutie is en je wilt het niet weten ook.