Afgelopen weekend kwam er een einde aan 21 jaar maatschappelijke onrust rondom de monumentale Ubica-panden aan de Utrechtse Ganzenmarkt. Na een felle brand werden in de jaren ’90 de panden hét centrum van de Utrechtse kraakbeweging. Er werden kraakfeesten, spreekuren en trainingen gegeven. Anti-globalisten, anarchisten en andere linkse actiegroepen hadden er hun thuisbasis.
Door de prominente plek in de stad en de brutale bewonersgroep werd het bolwerk ook een symbool voor de autonome rol die de kraakbeweging in de samenleving claimt. Daar kregen ze ook de ruimte voor. Door het linkse stadsbestuur is er nooit opgetreden tegen de eigenaar of bewoners van de panden. Het lijkt erop alsof voor de krakers een aparte werkelijkheid gecreëerd werd. Hoewel de VVD keer op keer heeft aangedrongen op bestuursdwang om de gewone regels die voor iedereen gelden, ook toe te passen op de krakersgemeenschap, werd hen steeds een hand boven het hoofd met bivakmuts gehouden. Zo werden de monumentale panden, in een beschermd stadsgezicht, zonder vergunning amateuristisch verbouwd en geschilderd. De opgestoken middelvinger naar de samenleving op de muren van het complex, pal in het zicht van het stadsbestuur, mocht blijven zitten, tegen het welstandsadvies in. Gewone ondernemers en burgers hoeven zoiets niet te proberen, er zou direct een boete en handhaving volgen.
De krakers hadden volgens PvdA wethouder Isabella ook geen (gebruiks)vergunning nodig voor publieksactiviteiten zoals lezingen, feesten en tentoonstellingen. En dat terwijl het pand opzichtig niet voldeed aan elementaire veiligheidsvoorschriften. Gewone culturele instellingen en bedrijven moeten zich aan onnoemelijk veel regels houden en heel veel geld uitgeven aan leges en veiligheidsmaatregelen, maar voor de krakers gold dat kennelijk allemaal niet…
Dat de gemeente bij onveilige situaties in krakerspanden wegkijkt, heeft de VVD altijd als groot onrecht ervaren. Normaliter grijpt de gemeente wél in, bijvoorbeeld als studentenhuizen geen goede vluchtwegen of branddetectie hebben en zo hoort het ook. De overheid moet zonder aanzien des persoons regels handhaven. Ook als een stadsbestuur sympathie heeft voor de doelstellingen van een bepaalde beweging, mag dat nooit leiden tot een dubbele standaard in het uitvoeren en handhaven van landelijke en lokale regels.
Zelfs toen het kraken met de Wet kraken en leegstand verboden werd bleek voormalig PvdA wethouder Harrie Bosch niet bereid wet te houden.
Een ‘fraai’ voorbeeld van de dubbele moraal jegens de kraakbeweging bleek tijdens de rechtszitting over de ontruiming van de panden. Nadat de krakers een eerder aanbod van de nieuwe eigenaar voor vervangende woonruimte en zelfs verhuiskostenvergoeding (sic!) hadden afgeslagen, heeft PvdA wethouder Gilbert Isabella de bewoners óók nog vervangende woonruimte aangeboden! Dat is vreemd want de gemeente heeft helemaal geen woningen ter beschikking. Eerder ging de gemeente al gruwelijk de mist in door in een ander hoofdpijndossier een zwaar overlastgevend gezin (de familie Nicolic) woonruimte aan te bieden. Later bleek dit onterecht, onhandig, onrechtvaardig, ongelukkig en ongewenst. Ook hier maakten de bewoners schaamteloos misbruik van de slappe knieën van een stadsbestuur dat niet bereid is streng doch rechtvaardig op te treden als dat nodig is.
Was de wethouder van plan een pand voor de krakers te kopen of te huren? Had hij soms in gedachten een aantal ambtenaren naar huis te sturen om de criminelen in gemeentelijke kantoorpanden te laten wonen? Wilde hij een leegstaand buurthuis in de aanbieding doen? Had hij een woningcorporatie ergens toe bereid gevonden? In alle gevallen zou het zéér onrechtvaardig zijn om deze specifieke groep woningzoekenden, die zich alleen iets van de samenleving aantrekt als ze er een financieel voordeel bij kunnen halen, voorrang te geven op de krappe woningmarkt. Vele duizenden eerlijke en hardwerkende Utrechters staan op een wachtlijst voor een woning en honderden daarvan hebben daarbij ook persoonlijke omstandigheden die urgentie rechtvaardigen. Door al deze brave burgers te willen passeren voor een groep die al jarenlang geen huur betaalt en alleen maar gratis wil wonen op de mooiste plekken in de stad, is een soort van ‘sociaal’ huisvestingsbeleid waar alleen een PvdA of GroenLinks politicus op kan komen.
Het is alsof de gemeente aan opgepakte fietsendieven een vervangend rijwiel zou aanbieden… Misdaad mag natuurlijk nooit lonen en dus ook geen voorkeurspositie bij woningtoewijzing opleveren!
De VVD is natuurlijk als liberale partij de absolute tegenpool van de kraakbeweging. De krakers willen immers collectief maken wat van een individu of rechtspersoon is en zich het recht op gebruik van andermans bezit toe-eigenen. In het ideaal beeld van de VVD is er juist zo min mogelijk collectief bezit en zorgen mensen zo veel mogelijk zélf voor hun levensonderhoud en woonruimte. De overheid is er juist voor om de ingezetenen te beschermen tegen vernieling en diefstal en de rechtsstaat te handhaven.
De VVD hoopt dat de kraakbeweging nu de handdoek in ring gooit en erkent dat de maatschappelijk noodzaak van kraken is verdwenen. Er zijn gebieden in ons land die kampen met grote leegstandsproblemen. Iedereen in ons land kan een betaalbare en beschikbare woning vinden op minder dan 1,5 uur reizen van Utrecht. Er is geen enkel excuus meer om de woning van een ander te stelen voor je eigen keus om niet te zelf voorzien in je eigen woonruimte. Er is ook steeds minder begrip en maatschappelijk draagvlak voor deze vorm van eigenrichting. Dat bleek ook afgelopen zaterdag en zondag weer bij de onnodig gewelddadige en zeer kostbare ontruiming van Ubica nadat de rechter ontruiming had gelast. De krakers leven in een schijnwerkelijkheid en dat is mede de verantwoordelijkheid van het linkse stadsbestuur dat jarenlang de droomwereld van de krakers overeind heeft gehouden. Wij zullen de verantwoordelijk wethouder daarom binnenkort vragen om de hele Ubica geschiedenis en de rol van de overheid daarin onafhankelijk te laten evalueren.
Dankzij twee beslagen van de belastingdienst Utrecht die een grote vordering heeft op de onberekenbare en meermalen veroordeelde en steeds in opspraak verkerende huisbaas Vloet werd deze uiteindelijk gedwongen het pand te verkopen. Daarmee is er nu het wenkend perspectief van een nieuwe bestemming van de ooit schitterende panden op één van de mooiste plekjes van Utrecht. Er komt een mooi hotel nadat het duurzaam is verbouwd. De VVD hoopt op een vlotte overdracht, snelle en veilige verbouwing en goede exploitatie.
André van Schie is gemeenteraadslid voor de VVD in Utrecht.
