De term ‘hacker’ wordt doorgaans niet gelinkt aan positieve zaken als privacybescherming, fraudebestrijding en technologische vooruitgang. Toch is dat waar het gros der hackers tegenwoordig voor staat. “Crackers zijn de bad guys. Hackers zijn geen crackers, maar crackers zijn wel hackers”, legt IT’er Barry van Kampen uit. De good guys verzamelen zich steeds vaker in zogenaamde hackerspaces, waar een creatieve benadering van techniek gecombineerd wordt met een sociaal aspect.
Barry van Kampen (31, nickname Fish_) is IT Security Consultant – en hacker. In het najaar van 2009 registreerde hij Stichting Randomdata om in Utrecht een hackerspace op te kunnen richten. De Randomdata Space kent dertien donateurs, die bijdragen aan de stichting om gebruik te mogen maken van de ruimte. “Het is een actieve gemeenschap waar de leden niet alleen financieel, maar ook met kennis, apparatuur en gereedschap aan bijdragen. Een deel van ons komt regelmatig bij elkaar om te sleutelen aan hardware, te programmeren in software en, uiteindelijk, om bestaande technieken op een nieuwe manier te bekijken.”
Privacy en digitale rechten
Randomdata bestaat uit IT-studenten, systeembeheerders en digitale professionals. Ook wob-journalist, hacker en techneut Brenno de Winter, die falende technieken zoals die achter de OV Chipkaart onder de loep neemt, behoort tot het ledenbestand. Het waren overigens Duitse hackers en Nijmeegse wetenschappers die aantoonden dat er fouten in de techniek van de OV Chipkaart zaten, waardoor het betaalmiddel fraudegevoelig bleek te zijn. “Hun intentie was niet om er misbruik van te maken, maar om problemen aan het licht te brengen”, aldus Van Kampen. “Privacy en digitale rechten staan hoog in het vaandel bij ons. Dat gaat verder dan kijken hoe snel we een website kunnen kraken. We hadden hier laatst bijvoorbeeld ook een lezing door Ot van Daalen van Bits of Freedom, de stichting die opkomt voor digitale burgerrechten en in februari zijn we met een paar man naar het CERN in Genève gereden voor een rondleiding en uitleg over de deeltjesversneller LHC.”
De ruimte waar Randomdata huist, is bescheiden. In een wandrek staan computerkasten en monitors, er is een bureau en een werkblad met gereedschap en tegen de muur staat een oud lederen bankstel. Twee jongens sleutelen aan een zogenaamde Arduino, een relatief simpel computerplatform waarmee lichtkranten, interactieve bewegingssensoren of andere signalen aangestuurd kunnen worden via een pc of via internet. Een toilet is nog in aanbouw. “Bij de snackbar aan de overkant kennen ze ons dus ondertussen wel”, grinnikt Nigel (bijnaam: zkyp), één van de sleutelaars.
Sociaal aspect
“Het sociale aspect speelt hier een grote rol”, legt Van Kampen uit. “Dit soort spaces, maar ook digitale conferenties zoals het onder hackers zeer populaire zomerkamp Hacking At Random (HAR) en de begin juli in Amsterdam gehouden beveiligingsconferentie Hack in the Box, brengt hackers samen.” Wat Van Kampen wil zeggen is dat het beeld van de eenzame nerd in een donkere kamer vol pizzadozen achterhaald is. De groeiende hackerscene bestaat volgens hem uit jonge en aanstaande professionals met goede bedoelingen: “De achterliggende gedachte is de vrije beschikbaarheid van alle denkbare informatie, maar ook de protectie van consumenten.”
Van Kampen: “De saamhorigheid die uit deze ondernemingen voortvloeit, voorkomt voor een deel dat hackers zich afzondert en wellicht hun kennis toch aanwendt voor inbraken en het ontwikkelen van virussen, maar het zorgt vooral voor een stimulans om beter te worden.” Dergelijke samenwerkingen leiden tot het kraken van de beveiliging van de OV Chipkaart, maar ook de onlangs dankzij Wikileaks openbaar geworden video van Amerikaanse militairen die vanuit hun Apache gevechtshelikopter burgers onder vuur namen in Irak (waarbij ook twee Reuters-journalisten de dood vonden) is door zulke samenwerkingen gedecodeerd. “Eén van de producers van die video was XS4ALL-oprichter Rop Gongrijp, ook geen onbekende voor ons”, vertelt Van Kampen.
Revspace
Wereldwijd ontstaan ondertussen steeds meer hackerspaces. De Utrechters van Randomdata onderhouden nauwe contacten met Revspace in Den Haag, maar ook met spaces in Parijs, Brussel, het Zweedse Malmö en zelfs met collega’s in Bangkok en Chicago. Het netwerk is groot. “Eind juni, toen overkoepelende hackersorganisatie Hack in the Box naar Amsterdam kwam, hebben we veel van die jongens in het echt ontmoet”, blikt Van Kampen terug. “HITB is een Aziatische organisatie die de vrije beschikbaarheid van kennis voorop stelt. Dit was hun eerste conferentie op Europese bodem. Naast lezingen en seminars organiseren ze, in samenwerking met universiteiten, ook webhack-wedstrijden en werving- en selectierondes voor bijna afgestudeerde technologiestudenten. Ons ging het echter om de openbare workshops, waar hackers demonstreren hoe goed de beveiliging van je huis of auto echt is. Belangrijk voor de consument om te weten, maar ook perfect voor ons om onze goede bedoelingen in het openbaar te tonen.”
Dit artikel lag nog ergens op een plank. Aanleiding voor publicatie is het door het Haagse Revspace uitgegeven persbericht over hacken en ethiek. Dat werd geschreven in reactie op de DDoS-aanvallen door (onder andere) Nederlandse script kiddies op websites van organisaties en bedrijven die hun steun aan WikiLeaks hebben stopgezet of zich tegen de diplomatieke geheimen openbarende organisatie hebben gekeerd.
