De Jaap-hoofdredacteur Bert Brussen meldde in zijn nieuwjaarstoespraak dat De Boze Man een doelgroep op zich is. Maar wie is dat eigenlijk en wat drijft hem? Daarom beginnen we vandaag een zoektocht naar de boze man. Of een queeste zo u wilt. Toch gaan we het proberen. Met profielen, interviews en koud en kille analyses. Een project dat een maand kan duren, misschien ook wel jaren. We trappen af met de vraag: heeft de boze man de controverse aan zijn kont hangen? Een praktijkvoorbeeld: Top Gears Jeremy Clarkson. Plus: u krijgt huiswerk.
De autojournalist Clarkson steekt zijn mening nooit onder stoelen of banken. Maar dat wil niet zeggen dat het voor Clarkson dan ook altijd over auto’s moet gaan. In 1998 klaagde Hyandai bij de BBC omdat Clarkson de medewerkers op een autoshow ervan had beschuldigd dat zij hond hadden gegeten. De verkopers van BMW werden tijdens dezelfde gelegenheid Nazi’s genoemd. In april 2007 was Clarkson onderwerp van gesprek in het Maleisische parlement. Hij had over de makers van de Perodua Kelisa gezegd dat de auto is gebouwd “in de jungle” door mensen die “schoenen gemaakt van bladeren dragen”. In 2009 wist hij maar liefst tweemaal toenmalig premier Gordon Brown te beledigen. In februari dat jaar noemde hij hem een “one-eyed Scottish idiot”, wat Clarkson op stevige kritiek kwam te staan van The Royal Institute of Blind People. In de zomer dat jaar noemde hij de Eerste Minister een “silly cunt“.
Huiswerkvraag: is het des Boze Mans om te schelden en racistisch te zijn?
Clarkson en politiek
Over de rol van de overheid is hij duidelijk: “Build park benches and that is it“. Zo heeft hij zich uitgesproken tegen de Britse anti-rookwetten en het verbod om te jagen op vossen. Maar Clarkson ergert zich aan meer. Zo heeft hij een pesthekel aan milieuactivisten en Greenpeace. Ondertussen is hij zich wel bewust van de verandering van het klimaat en vindt hij dat slechte zaak. Maar, en nu komt het, daar maakt hij dus een grap van: “Let’s just stop and think for a moment what the consequences might be. Switzerland loses its skiing resorts? The beach in Miami is washed away? North Carolina gets knocked over by a hurricane? Anything bothering you yet?” Deze benadering van de klimaatproblematiek noemt hij het Clarkson Syndrome.
Huiswerkvraag: Is de Boze Man milieubewust?
Is de Boze Man oprecht?
Van de Amerikanen moet Clarkson ook niet al teveel hebben. Hij noemt de VS de “United States of Total Paranoia”. Of in de woorden van Clarkson: “That one needs a permit to do everything except for purchasing firearms“. Over president Barack Obama is hij ook niet te spreken. Volgens hem denken de Amerikanen dat de president “een mix van Jezus, Moeder Theresa en Martin Luther King” is.
Resumerend: Clarkson heeft weinig moeite met grappig bedoelde racistische uitspraken, is voor een kleine overheid, heeft zijn eigen klimaatvisie en ziet de Amerikanen niet zitten. Eén ding is duidelijk: hij heeft de controverse aan zijn kont hangen. Dat klinkt allemaal redelijk boos. Maar, toen Tony Blairs spindoctor Alastair Campbell bij Top Gear te gast was zei Clarkson iets opmerkelijks: “I don’t believe what I write, any more than you believe what you say.” Huh? Speelt Clarkson een toneelstukje? Is de publieke persoon Clarkson een Boze Man, maar de privéman Clarkson heel iemand anders? Is het mogelijk dat hij sinds de jaren tachtig als tv-persoonlijkheid de kijker voortdurend een rad voor de ogen heeft gedraaid?
Huiswerkvraag: Kan de Boze Man verschillende gedaantes hebben?
Enfin, dit is de eerste aanzet tot het Grote Onderzoek naar de Boze Man. Het eerste doel dat ik aan jelui wil voorleggen is het volgende. Is het mogelijk om een Boze Man-meetlat te formuleren, gelijke de feministische meetlat van Cisca Dresselhuys? Dat zou een handig hulpmiddel kunnen zijn in onze speurtocht.
Huiswerkopdracht: Maak een Boze Man-meetlat.
Rest mij u te wijzen op dit tweedelig interview met Clarkson dat wellicht ene kijkje geeft in het brein van de Boze Man.
Bas Paternotte vraagt zich nu al af wat hij zich met dit project op de hals heeft gehaald. Suggesties, ideeën, huiswerk laten nakijken? Mail hem op [email protected]. Volgende week dinsdag, klokslag 16.00 uur, weer een nieuwe aflevering van Op zoek naar de Boze Man.
