Niet 9/11 veranderde de wereld, de reactie van George W Bush veranderde de wereld. Na de gruwelijke aanslagen op onschuldige burgers in New York en Washington was een reactie van een wereldmacht vereist. De VS werd getroffen in haar financiële en politieke hart. De reactie van Bush was de War on Terror. Het gevolg? Polarisatie in de wereld, verlies van geloofwaardigheid in internationale spelers, hoge staatsschulden en terreinverlies van de VS op het wereldtoneel.
Polarisatie
“Either you’re with us, or you’re with the terrorists.” Met deze polariserende retoriek maakte George W Bush de wereld in één klap een stuk overzichtelijker. Hiermee trok hij echter wel de rest van de ‘westerse’ wereld mee in zijn War on Terror. Want hoe kun je nou niet tegen de brute aanval op duizenden onschuldige burgers zijn? De tegenstellingen tussen wij en zij werden versterkt, met verstrekkende gevolgen op zowel internationaal als nationaal niveau.
Geloofwaardigheid
Door het eenzijdige optreden in Afghanistan en vooral Irak bracht Bush de geloofwaardigheid van internationale spelers als de VN, NAVO en de VS zelf in het geding. De aanslagen door Al Qaeda op de VS konden nog net binnen artikel 5 van de NAVO geïnterpreteerd worden. Een aanval op één lid van de NAVO is namelijk een aanval op alle leden. Het Taliban-bewind in Afghanistan bood onderdak aan Al Qaeda, dus was een actie aldaar te verdedigen. De argumentatie voor de aanval op Irak was een categorie zwakker. Er zouden massavernietigingswapens zijn. Binnen de VN werd dit niet geloofd of men zag een oorlog in het Midden-Oosten niet zitten. De Amerikanen vielen zonder VN-mandaat het Irak van dictator Saddam Hoessein binnen. Hierbij vroegen ze welke landen mee wilde helpen. Wij gaan, wie doet er mee? De zogenaamde Coalition of the Willing. Massavernietigingswapens bleken er overigens niet te zijn.
Schulden
Oorlogen kosten geld. Wat deed Bush? Hij verlaagde de belastingen fors, vooral voor de rijken. Het tegenovergestelde zou logischer zijn geweest. Zo pleitte Thomas Friedman voor een ‘patriot tax’ op benzine. De benzine was spotgoedkoop, $0,43 per liter. Een beetje meer betalen voor de eer en glorie van het vaderland was er vlak na 9/11 wel in gegaan. Nee, Bush koos er voor om voor zijn oorlogen nog meer schulden te maken. Niks doen aan de belastingen was ook een optie. Ook dan had de VS zijn overheidsfinanciën nu beter op orde gehad. Van de grootste economie in een onderling verbonden wereldeconomie mag wat meer verantwoordelijkheid verwacht worden. Het financieel wankelen van de grootste economie in wereld heeft grote gevolgen voor de wereldeconomie als geheel.
Terreinverlies
Vanaf 9/11 was er geen aandacht voor de echte dreiging, waardoor de VS terreinverlies leed op het wereldtoneel. Voor de regering Bush was het duidelijk. De bedreiging van de wereldmacht kwam van Al Qaeda, moslimfundamentalisme, terrorisme enzovoort. Nieuw beleid viel dan ook voornamelijk binnen deze focus: terrorismebestrijding, waaronder ook de oorlogen in Afghanistan en Irak werden geschaard. De echte dreiging was echter minder ideologisch en gewelddadig van aard. De echte bedreiging voor de macht van de VS was economisch van aard: De opkomst van China. In de tien jaar War on Terror heeft China zich ontwikkeld van tweederangs economie tot tweede economie van de wereld. Ook zonder 9/11 zou China gegroeid zijn, maar de VS heeft het China wel erg makkelijk gemaakt om bij te komen. Als wereldwijd politieman heeft de VS bakken met geld uitgegeven aan defensie en amper op het concurrentievermogen van haar economie gelet.
Door de reactie van Bush won Al Qaeda eerste slag. Amerika raakte verstrikt in de War on Terror en verloor mede hierdoor economisch veel terrein. De echte winnaar is China. De wereldmacht van morgen wint geleidelijk de War on Influence.
Krijn Schramade is freelance onderzoeker en journalist
