Maar wat was het nou?

05-10-2011 09:00

Antwoord op de vraag van gisteren. Het oppervlak van een onbekende planeet of een druppel olie? Een abstract kunstwerk of een close-up van de kleinste details van een metalen oppervlak? Op de sterk vergrote beelden uit de rasterelektronenmicroscoop die de technici van Ford gebruiken bij de ontwikkeling van nieuwe onderdelen, zien alledaagse voorwerpen er ineens totaal anders uit dan wat het blote oog laat zien.

“Als een onderdeel in ontwikkeling niet aan onze strenge eisen voldoet, moeten wij uitzoeken wat daarvan de redenen kunnen zijn,” zegt Roger Davis van de afdeling Materials Engineering and Testing bij Ford Europa. “Soms ligt het aan de kleinst mogelijke afwijkingen, iets wat alleen kan worden gevonden met een elektronenrastermicroscoop. Dit instrument vergroot een onderdeel tot 200.000 keer. Dat levert surrealistische beelden op, maar bij een dergelijke vergroting wordt voor het geoefende oog elke afwijking al snel zichtbaar.”

De microscoop vormt op basis van elektronen (en dus geen lichtgolven) een zeer gedetailleerde, driedimensionale weergave. Het materiaalmonster wordt geplaatst in de vacuümkolom van de microscoop, in een luchtdichte ruimte (dit is noodzakelijk omdat elektronen zich niet makkelijk verplaatsen door lucht). Op het monster wordt vervolgens een elektronenbundel gericht, die met behulp van elektromagnetische spoelen heen en weer boven het oppervlak wordt bewogen.

Kaatsen als een beeldbuis
De elektronenbundel kaatst in verschillende richtingen terug vanaf het oppervlak van het monster en vormt, zoals dat ook min of meer gebeurt in een traditionele televisiebeeldbuis, op het scherm het vaak onwaarschijnlijke beeld van het vergrote onderdeel. Maar hoe indrukwekkend de meeste mensen deze beelden ook vinden, ze zijn maar bijzaak voor de technici die de beelden genereren. Waar het de technici van Ford om gaat, is dat het ultra-microscopisch onderzoek van deze onderdelen de kleinste afwijkingen aan het licht brengt, zodat ze er iets aan kunnen doen. Deze aandacht voor details is natuurlijk in het voordeel van de klant, die ervan op aan kan dat elk onderdeel van elke Ford in de ontwikkelingfase is onderzocht, en niet alleen met het blote oog. Voordat ook maar iemand de kans krijgt om achter het stuur te kruipen.