Pim Fortuyn! Dat vond ik echt een leider. (…) Ik moet zeggen dat ik Mark Rutte… achteraf gezien had ik… moet ik eerlijk zeggen, liever op hem gestemd. Ja… toch wel. Toen met dat hele gedoe en gebeuren dat ze erachter kwamen dat een aantal PVV-ers een strafblad hadden of in ieder geval aardig wat op hun kerfstok hadden… (interview 17)
De 21-jarige student van de Hogere Hotelschool heeft spijt van zijn stem op de PVV. Bij nader inzien was Mark Rutte toch een betere keus geweest. Inmiddels is immers gebleken dat allerlei PVV-Kamerleden geen ideale achtergrond hebben om in de politiek te gaan. Een pleegde valsheid in geschrifte, een ander werd veroordeeld voor ontucht en weer een ander loog over zijn CV. Voor deze student is de VVD inmiddels een betere keus. Maar er is één politicus die ook Rutte kan overtreffen: Pim Fortuyn.
[Ik kon me] meer nog dan in de standpunten van de PVV [vinden in die van Fortuyn]. Ja, hij was natuurlijk eigenlijk de eerste populistische partijleider. (…) Charismatisch gezien was hij gewoon een buitenbeentje. Hij sprong er echt bovenuit. Niet alleen qua kledingstijl, maar gewoon hoe hij sprak over dingen en hoe hij dat gewoon… (…) In mijn ogen had hij alle capaciteiten om onze leider te zijn. (…) Welbespraakt, duidelijk zijn mening kunnen vertolken naar het volk, dat iedereen het kan begrijpen. (…) Pim Fortuyn kon altijd wel dingen zo vertalen dat ook Henk en Anita het ook begrepen. En je zag toen ook gewoon dat er in één keer veel meer mensen geïnteresseerd raakten in de politiek, want er kwam veel meer debat door hem. En dat was gewoon schitterend om te zien! Daar ging ik echt naar kijken! Naar die debatten met Pim Fortuyn, vooral met Melkert erbij, dat was echt schitterend! Ja, dat maakt de politiek interessant.
Wat was er zo bijzonder aan Fortuyn? Hij was bijzonder en gewoon tegelijk: hij wist waar hij over sprak, bezat kennis en had goed nagedacht, maar hij vertelde het ook op een manier dat iedereen hem kon begrijpen. De herinnering aan debatten met Melkert doet de stemmers van toen nog steeds glimlachen. Hoe doet Wilders dat?
Ik vind dat Wilders af en toe te onbesuisd is in zijn uitspraken, waar Pim Fortuyn nog altijd wel goed nadacht over wat-ie zei. En nee, ik denk dat Wilders echt een paar fouten heeft gemaakt met populistische uitspraken, zoals de kopvoddentax en eeeh… wat had-ie nou nog meer gezegd? Ook weer zoiets dergelijks, maar laten we zeggen de kopvoddentax. Dat soort uitspraken vind ik dom, want ja dat zijn te harde uitspraken om zo maar in het openbaar te doen en zeker in de politiek vind ik dat niet slim. Nee. Nee, ik denk dat Pim Fortuyn zo’n fout niet had gemaakt. Nee.
Is het raar dat deze week bleek dat bijna driekwart van de PVV-stemmers liever op Fortuyn had gestemd? Nee, dat is het niet. PVV-stemmers blijken namelijk helemaal geen makke schapen te zijn die achter de PVV-leider aanlopen. Zo bekritiseren zij niet alleen het PVV-personeelsbeleid, maar ook allerlei inhoudelijke standpunten en zijn onderling ernstig verdeeld. Wat Fortuyn tien jaar geleden vertelde sprak hen ook aan, en iedereen bedenkt de vermakelijke debatten van toen erbij. Alle verwachtingen waaraan Wilders niet kan voldoen, kun je makkelijk projecteren op iemand die al bijna tien jaar dood is. Die heeft immers al tien jaar geen fouten meer gemaakt. Die vergelijking verliest Wilders dus altijd.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie en bereidt een boek voor over de achterban van de PVV. Voor deze blogs maakt hij als inspiratiebron gebruik van interviews met PVV-stemmers, die zijn afgenomen door studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
