Wij Nederlanders vierden gisteren dat we al ruim zestig jaar vrij zijn. Vrij van onderdrukking door een waanzinnige ideologie. Maar daarbij vergeten we dat één Nederlander daar op dit moment ernstig onder gebukt gaat. Ik heb het over André Kuipers. Wat doet die onschuldige man daar in de ruimte? Helemaal niets. Hij draait rondjes. Kijkt uit het raampje. In een ruimtestation dat 67 miljard euro heeft gekost. Da’s een hoop geld. Dat zal dan ook wel iets opbrengen, zo’n International Space Station. Nee dus. Helemaal niks. Wat we te horen krijgen, is dat de astronauten die daar al ruim tien jaar in en uit klimmen, wetenschappelijk onderzoek doen.
Maar niet heus. Een commissie van de KNAW constateerde vorig jaar juli al dat er aan boord eigenlijk verdomd weinig interessants gebeurde. NRC-journalist Karel Knip ging een maand geleden op zoek in de NASA-archieven, en trof ruim tweehonderd wetenschappelijke artikelen aan. Klinkt veel – maar het grootste deel stelt geen reet voor. Gebabbel over het leven aan boord, over plantjes kweken bij zero gravity – dat soort gefröbel. Knip selecteerde verder, mikte de simpele observaties er ook uit, en schrapte artikelen over de medische toestand van astronauten (die wordt langzaam beroerder – lange ruimtereizen zijn simpelweg slopend). Hij hield tien á vijftien wetenschappelijke artikelen over die de naam mogen dragen, maar nog steeds bedroevend weinig voorstellen. Vijf miljard per flutartikeltje.
Nuttig bezig, of niet?
Vorig weekend deed de Volkskrant ook een duit in het zakje, en kwam tot dezelfde conclusie. Al had Maarten Keulemans na héél lang zoeken een lichtpuntje gevonden. André Kuipers had iets nuttigs gedaan! Hij had in 2004 in de ISS plasmalampen getest. Die flikkerden, en de makers vermoedden dat dat kwam door de zwaartekracht. André nam ze mee naar boven, en dankzij zijn metingen bij zero gravity kon het ontwerp verbeterd worden. En dat heeft tot nu toe miljoenen opgeleverd, zegt de Eindhovense hoogleraar Gerrit Kroesen (Volkskrant, 28 april).
Was onze André daar even nuttig bezig, of niet? Dat is maar de vraag. Als dat flikkeren veroorzaakt werd door de zwaartekracht, dan hadden de lampenmakers dat effect ook kunnen bestuderen in een ordinaire centrifuge op aarde. Daarin kun je alle soorten g-krachten opwekken, daarvoor hoef je geen zero gravity op te zoeken. Gewoon lamp erin, en draaien maar. Was daaraan gedacht? Had die test niet gewoon op aarde, en dus veel goedkoper, gekund? Ik vroeg het aan Maarten Keulemans (personal communication, heet dat in de vakliteratuur). Hij had ernaar gevraagd, zegt-ie, maar had daar ondanks aandringen geen duidelijk antwoord op gekregen. Hij weet het niet. Maar had dat niet in de krant gezet. Voor mij is dat zwijgen duidelijk genoeg. Lekker geil, dat onderzoek in de ISS. High tech weet je wel! En overbodig.
Volstrekt voor lul in de ruimte
De ISS, dat nutteloze ding daar boven, kostte 67 miljard. Het reisje van André kostte ons ruim twaalf miljoen. André maakt de duizenden knopjes schoon, twittert wat, feliciteert op Koninginnedag de koningin, kijkt weer naar buiten, spreekt een schoolklasje toe, en o ja! Hij doet aan ‘wetenschap’. André zit daar, kortom, volstrekt voor lul in de ruimte.
Toen Karel Knip op zoek ging naar wetenschappelijke resultaten, werd hem bij elke stap afgeraden verder te gaan. Zijn benadering was simplistisch, zeiden ze. Het nut van de ISS zou nog blijken, en vooral: het ISS ging niet om wetenschap maar ‘internationale samenwerking’. Het is, kortom, een complot van ruimtevaarttechnici die graag iets omhoog willen schieten, en fantasieloze ambtenaren die een symbool willen zien vliegen van vrede en vriendschap. En wie zit daar opgesloten in dat peperdure symbool van geestelijke diplomatieke armoede? Wie is het slachtoffer van deze waanzin? Juist: André Kuipers. ‘s Neerlands enige echte politieke gevangene.
En hij vindt het nog leuk ook. Maar de poppenkast heeft lang genoeg geduurd. André moet onmiddellijk onder narcose worden gebracht, en naar beneden gehaald. Dan bouwen we hier wel een kamertje voor hem dat op de ISS lijkt. Daar mag hij dan in wonen, en naar hartenlust twitteren, en aan ‘wetenschap’ doen. Als die jongen dat nou leuk vindt…
