Vandaag ga ik By the People zien. Een film over de campagne van Obama in 2008. Het schijnt een ontroerende documentaire te zijn (nummer vier op de lijst van campagne-expert Erik van Bruggen). De filmers volgen medewerkers en vrijwilligers die zich de benen uit het lijf lopen voor iets wat ze eigenlijk niet voor mogelijk houden: de eerste zwarte president. Van vier jaar geleden weet ik nog hoe groot de opwinding was. Bij gewone, zwarte mensen was er enorme trots. “Rosa Parks made us sit, Martin Luther King made us walk, Carl Lewis made us run and Obama makes us fly” was de gevleugelde uitspraak die je hoorde.
Vier jaar geleden stond ik in een kilometers lange rij op het sportveld van de James Madison Universiteit in Harrisonburg, Virginia. Obama zou in de sporthal spreken, daar konden 12.500 mensen in. We stonden er met 25.000 voor de deur! Ik kwam er niet meer in, maar gelukkig stopte de auto van Obama halverwege het sportveld en stapte hij uit om vlak voor mijn neus op een zeepkist een korte toespraak te houden voor die mensen die er niet meer in konden. Een elektrische golf ging over het immense sportveld. Daar stond een superheld.
Gewenning
In 2012 is zijn grassroots organisatie nog steeds indrukwekkend, de hoeveelheid vrijwilligers enorm en ook zijn digitale campagne is superieur. Maar we zijn aan hem gewend geraakt. Zijn mails (‘Hi Niesco’) verbazen je niet meer. De oproepen uit tien verschillende hoeken om 3 dollar of meer over te maken omdat het er nu toch echt om gaat spannen, beginnen zelfs lichtelijk te irriteren. De lange rijen zullen we nu niet meer zien. Het zal vol zijn, maar dit keer is de opwinding minder, beduidend minder. Obama is een ‘gewone’ president geworden, die zijn eerste termijn verdedigt en hoopt dat de kiezers hem een tweede gunnen.
Weten we nog de geweldige muziekclip Yes we can, van Will I am? Zoiets magisch en zo’n kippenvel bezorgende clip zullen we nu niet weer zien. De toespraken van Obama kunnen gewoon niet meer zo inspirerend zijn, zo vol hoop en verandering.
Af en toe sijpelt er ook wat door over onmin in zijn campagneteam. En het boek van Jodi Kantor over hoe het huwelijk van Barack en Michelle het presidentschap heeft gevormd en omgekeerd het presidentschap hun huwelijk, heeft iets van de mythe rond Obama afgehaald. En natuurlijk de vele compromissen die hij heeft moeten sluiten wilde hij überhaupt nog iets van zijn plannen kunnen realiseren. Het is hem niet gelukt om the ‘we are one nation’ idee vorm te geven. De Republikeinen hebben hem keihard aangepakt en hem enig succes in zijn agenda niet gegund. Het zijn de meest gepolariseerde jaren geweest.
Hij is deel van het apparaat, van de machine en heeft niet alles kunnen veranderen wat hij wilde. De komende verkiezing zal Obama winnen, maar zonder de glans, zonder het aureool van heiligheid, van vier jaar geleden. Het was een unieke campagne in 2008.
Niesco Dubbelboer organiseert in het najaar een reis naar de presidentsverkiezing in de VS.
